Przydawka to część zdania określająca rzeczownik. Może być wyrażona przymiotnikiem, liczebnikiem, rzeczownikiem lub wyrazem przyimkowym. Odpowiada na pytania: jaki? jaka?jakie?który?która?które?czyj?czyja?czyje?ile?czego?z czego? Na przykład: jaki? ładny płaszcz który? ten chłopiec czyj? mój rower ile? pięć kwiatów czego? światło lampy z czego? płaszcz ze skóry Dopełnienie- to część zdania określająca czasownik. Najczęściej jest wyrażana rzeczownikiem lub wyrażeniem przyimkowym. Odpowiada na pytania przypadków oprócz mianownika i wołacza. Okolicznik miejsca- oznaczają miejsce gdzie jakaś czynność się odbywa, odpowiadają na pytania gdzie?skąd?dokąd?skąd?dokąd?którędy? okolicznik czasu-oznaczają czas trwania czynności, jej początek i zakończenie w określającym czasie. Odpowiadają na pytania: kiedy?odkąd?dokąd?jak długo? Okolicznik sposobu-oznaczają sposób wykonania czynności, odpowiadają na pytania: jak?w jaki sposób? Okolicznik stopnia-oznaczają stopień natężenia czynności, odpowiadają na pytania: jak?w jakim stopniu?jak bardzo? Okolicznik celu-oznaczają cel czynności, odpowiadają na pytania: po co?w jakim celu? Okolicznik przyczyny-oznaczają przyczynę czynności lub stanu i odpowiadają na pytania: z jakiego powodu?dlaczego? Wypowiedzenie - to uporządkowana gramatycznie grupa wyrazów, która zawiera zrozumiałą informację. Wypowiedzenie rozpoczyna się wielką literą, a kończy kropką, wykrzyknikiem, znakiem zapytania lub wielokropkiem. Wypowiedzenie dzielimy na: - zdanie (z orzeczeniem) - równoważnik zdania (bez orzeczenia) - zawiadomienie Orzeczenie - to główna część zdania. Najczęściej wyrażone osobową formą czasownika. Przykłady: - (zdanie) Jutro wakacje. - (równoważnik zdania) Jutro rozpoczęcie wakacji. - (z.) Drużyna w zawodach. - (r.z.) Zwycięstwo drużyny w zawodach. - (z) Dzisiaj wielkie święto. - (r.z.) Dzisiaj wielkie święto. ZDANIE WSPÓŁRZĘDNIE ZŁOŻONE 1). ŁĄCZNE - informują o czynnościach, które odbywają się niezależnie od siebie w tym samym czasie lub miejscu. Np. Wieje wiatr | i pada deszcz Spójniki: i, oraz, ani ... Wykres: ___ ... ___ 2). ROZŁĄCZNE - treści zdań składowych wzajemnie się wykluczają. Np. Pójdę na dwór albo zostanę w domu. Spójniki: albo, lub Wykres: ---< ... >--- 3). PRZECIWSTAWNE - treści zdań składowych przeciwstawiają się sobie. Np. Świeci słońce, ale pada deszcz. Spójniki: ale, lecz, jednak ... Wykres: ---> ... <--- 4). WYNIKOWE - treść drugiego zdania składowego wynika z treści pierwszego. Np. Zrobiło się późno, więc wróciłam do domu. Spójniki: więc, zatem, dlatego ... Wykres: ---> ... >--- ZDANIE PODRZĘDNIE ZŁOŻONE 1). ZDANIE PODRZĘDNE PRZYDAWKOWE (odpowiada na pytania przydawki: jaki? który? czyj? ile? czego? z czego?) 2). ZDANIE PODRZĘDNE DOPEŁNIENIOWE (odpowiada na pytania dopełnienia: kogo? czego? komu? czemu? co? z kim? z czym? o kim? o czym? - pytania przypadków zależnych) 3). ZDANIE PODRZĘDNE OKOLICZNIKOWE (odpowiada na pytania okolicznika) - okolicznik miejsca - gdzie? - okolicznik czasu - kiedy? - okolicznik sposobu - jak? - okolicznik celu - po co? - okolicznik przyczyny - dlaczego? - okolicznik przyzwolenia - mimo co? - okolicznik warunku - pod jakim warunkiem? 4). ZDANIE PODRZĘDNE PODMIOTOWE - uzupełnia lub zastępuje podmiot zdania nadrzędnego i opowiada na pytania podmiotu - kto? co? (M) 5). ZDANIE PODRZĘDNE ORZECZNIKOWE - uzupełnia treść zdania nadrzędnego i odpowiada na pytania orzeczenia imiennego: jaki jest? czym jest? kim jest?
przydawka w zdaniu jest okresleniem rzeczownika i oznacza wlasciwosci przedmiotow.Odpowiada na pytania jaki?ktory?czyj?czego? z czego? ile? Dopelnienie w zdaniu okresla czasownik.Dopelnienie uzupelnia tresc czasownika i oznacza przedmiot,na ktory kieruje sie czynnosc wyrazona w czasowniku np.czytam gazete Okolicznik to najczesciej okreslenie czasownika i oznacza okolicznosci w ktorych zachodzi czynnosc wyrazona czasownikiem np,Ide(gdzie?)do domu Zdanie zlozone wspolrzednie-sklada sie z takich ktore wzajemnie sie uzupelniaja i zadne z nich nie okresla drugiego np.Lubie cie,ale nie zrobie tego dla ciebie Zdanie zlozone podrzednie-jedno ze zdan okresla drugie miedzy zdaniami mozna postawic pytanie zapytac jednym zdaniem o drugie np.Musimy tam pojsc(po co?),aby osiagnac nasz wymarzony cel. Zdanie-to wypowiedzenie,ktorezawiera czasownik w formie osobowej,za pomoca ktorego orzekamy o czynnosci,stanie,wlasciwosci kogos lub czegos np,Kot spi w koszyczku. Rownowaznik-to wypowiedzenie,ktore nie ma orzeczenia,ale dopuszcza taka mozliwosc np,Do startu jeszcze pol godziny.(Do startu zostalo jeszcze pol godziny). Mam nadzieje ze pomoglam
