Dziedziczenie grup krwi trochę różni się od klasycznych krzyżówek mendowskich w jednym aspekcie; tutaj nie mamy do wyboru tylko dwóch alleli (1 dominujący, 1 recesywny), tylko 2 dominujące (warunkujące grupę A i B) i 1 recesywny (grupa 0) - i na dodatek mamy do czynienia z kodominacją, czyli w momencie, w którym spotykają się dwa różne allele dominujące - oba ulegają ekspresji.
Poza tym jednak, pozostałe prawidła używane przy robieniu krzyżówek genetycznych jak najbardziej znajdują zastosowanie.
Zróbmy więc krzyżówkę.
Allele:
[latex] I^{A} [/latex] - grupa A, dominujący
[latex] I^{B} [/latex] - grupa B, dominujący
[latex] I^{0} [/latex] - grupa 0, recesywny
P: Ojciec: [latex] I^{B} [/latex][latex] I^{0} [/latex] Matka: [latex] I^{A} [/latex][latex] I^{0} [/latex]
Gamety:
Ojca: [latex] I^{B} [/latex]; [latex] I^{0} [/latex]
Matki: [latex] I^{A} [/latex]; [latex] I^{0} [/latex]
F1:[latex] I^{B} [/latex][latex] I^{A} [/latex]; [latex] I^{B} [/latex][latex] I^{0} [/latex]; [latex] I^{A} [/latex][latex] I^{0} [/latex]; [latex] I^{0} [/latex][latex] I^{0} [/latex];
To są genotypy. Fenotypy będą następujące:
25% szans na grupę krwi AB
25% szans na grupę krwi B
25% szansna grupę krwi A
25% szans na grupę 0
Jak widzimy, grupa 0, jako recesywna, ujawnia się tylko wtedy, gdy mamy do czynienia z homozygotą. Grupa A i B dominują nad grupą krwi 0.
Zad. 2
Weźmy sobie jedną ze słynniejszych chorób: anemię sierpowatą.
Allele oznaczmy sobie jako:
A - gen zdrowych krwinek
a - gen anemii sierpowatej (recesywny)
Allel anemii sierpowatej produkuje nieprawidłową hemoglobinę, która ma niższe powinowactwo do wiązania tlenu i tendencje do polimeryzowania, przez co tworzą się sierpowate, niewydolne krwinki. Choroba śmiertelna, ale jej allele są stosunkowo często spotykane tam, gdzie mamy do czynienia z malarią - heterozygoty są zdrowe (nie mają tej anemii), a przy tym odporniejsze na malarię.
Przykładowa krzyżówka dwóch heterozygot:
P: Aa x Aa
Gamety: A, a; A, a
F1: AA, Aa, Aa, aa
czyli na cztery urodzenia będziemy mieli 3 zdrowych i 1 chorą osobę.
Inne choroby dziedziczne monogenowe, recesywne, autosomalne:
- Albinizm - niezdolność do wytwarzania menaliny
- mukowiscydoza - zaburzenie funkcji niektórych gruczołów wydzielniczych, odkładanie się dużych ilości śluzu w drogach oddechowych
- talasemia - czyli wrodzona niedokrwistość
Jak coś jeszcze trzeba, to pisz :)
