Odżywianie:
są drapieżnikami (parzydełka służą im do zdobywania ofiary),
pokarm po połknięciu z wodą ulega rozbiciu na emulsję, dzięki wiciom, w które zaopatrzone są komórki entodermy,
proces trawienia pozakomórkowego rozpoczynają enzymy (proste związki, które są pobierane przez każdą komórkę w jamie gastralnej zostają wchłonięte na drodze fagocytozy bądź pinocytozy),
trawienia wewnątrzkomórkowego dokonują lizosomy.
Oddychanie:
całą powierzchnią ciała, która w stosunku do masy ciała jest duża.
Wydalanie:
całą powierzchnią ciała,
ogranicza to możliwość odżywiania się, gdyż dopóki nie zostanie wydalona jedna porcja pokarmu, nie może pobrać porcji drugiej.
Wrażliwość:
komórki nerwowe znajdują się w ektodermie, a ich zakończenia, czyli receptory odbierają bodźce,
komórki te w całym ciele tworzą nieuporządkowany układ w postaci siateczki,
układ ma charakter rozproszony, a największe skupienia komórek nerwowych znajdują się w okolicy otworu gębowego, zwłaszcza skupienia komórek wzrokowych, światłoczułych oraz statocyst (komórek nerwowych utrzymujących równowagę)
komórki nerwowe połączone są włóknami nerwowymi,
na brzegu meduzy zlokalizowany jest kanał okrężny, a nim znajdują się skupienia komórek brzeżnych (tzw. ropalia).
Rozmnażanie:
bezpłciowe:
charakterystyczne dla polipa, który jest obojnakiem (wytwarza zarówno gamety męskie, jak i żeńskie),
meduza jest rozdzielnopłciowa, gamety powstają na skutek działania entodermy w ilości czterech (nie maja one ujść własnych, uchodzą do jamy gastralnej, gdzie pękają i następuje wyrzucenie gamet do wody),
gamety powstają w gonadach po mejozie,
płciowe:
zachodzi w warunkach niekorzystnych, kiedy powinna nastąpić zmiana materiału genetycznego,
z jednej z komórek tworzy się plemnik po mejozie, z drugiej najbardziej zaokrąglonej tworzy się komórka jajowa,
z czterech komórek trzy ulegają degeneracji i w efekcie pozostaje jedna komórka jajowa, do której przez kanalik przelewają się plemniki,
powstaje zygota (cały organizm oprócz niej obumiera),
w warunkach korzystnych na drodze mitozy zostaje odtworzona reszta ciała,
w rozmnażaniu płciowym (szczególnie meduzy) występuje przemiana pokoleń, zwana metagenezą.
Typ: Płazińce (Platyhelminthes)
Gromada: Wirki (Turbellaria)
Gromada: Przywry (Trematoda)
Gromada: Tasiemce (Costoda)
Odżywianie:
następny pokarm może zostać pobrany tylko po strawieniu i usunięciu poprzedniego,
trawienie przebiega w dwóch fazach: zewnątrz - i wewnątrz komorowe,
u przywr układ pokarmowy stanowi jelito z dwoma odgałęzieniami,
u wirków układ pokarmowy to gardziel znajdująca się po stronie brzusznej i odchodzące od niej jelita,
tasiemce nie posiadają układu pokarmowego, pokarm pobierają całą powierzchnią ciała.
Wydalanie:
układ wydalniczy pełni funkcję regulacyjną, to znaczy reguluje ciśnienie osmotyczne, oraz wydala zbędne produkty przemiany materii,
składa się z kanalików zakończonych komórkami płomykowymi, które zbierają wydaliny i powodują przepływ w kanalikach
u wirków jest układem protonefrydialnym, to znaczy takim, który tworzy kanaliki połączone ze sobą w większe kanały zbiorcze uchodzące na zewnątrz, jako liczne otworki po bokach ciała,
funkcję odbytu spełnia otwór gębowy,
u przywr jeden otwór wydalniczy znajdujący się na końcu ciała,
u tasiemców - układ wydalniczy w postaci nefrydium - ma postać kanalików, a zbędne produkty przemiany materii usuwane są całą powierzchnią ciała.
Wrażliwość:
układ nerwowy stanowią dwa zwoje nerwowe (w przedniej części) oraz dwa pnie nerwowe (po stronie brzusznej) oraz drobniejsze pnie i ich spoidła,
narządy zmysłów są dobrze rozwinięte
posiadają chemoreceptory, fotoreceptory oraz statocystę,
u przywr postacie larwalne posiadają fotoreceptory.
Rozmnażanie:
są organizmami obupłciowymi
wirki przechodzą rozwój prosty, po wylęgnięciu się z jaj osobniki przypominają wyglądem organizm dorosły,
przywry przechodzą złożony cykl rozwojowy, ze zmianą żywiciela,
u tasiemców gonady męskie posiadają liczne jądra, a jajniki ulegają zamianie na żółtniki,
do zapłodnienia dochodzi wewnątrz organizmu przez zaplemnienie krzyżowe,
u płazińców wolnożyjących występuje rozwój prosty, u form pasożytniczych, złożone cykle rozwojowe.
Płazińce nie posiadają ani układu oddechowego, ani układu krwionośnego.
Typ: Nicienie (Nematoda)
Odżywianie:
po raz pierwszy stępuje drożność jelita (aromorfoza) to znaczy, że na jednym końcu znajduje się otwór gębowy, a na drugim - odbytowy; od tego momentu wszystkie organizmy będą charakteryzowały się drożnością jelita,
dzięki temu uległ zmianie również sposób życia, ponieważ organizmy mogą w ten przypadku pobierać pokarm kiedy chcą, nie muszą czekać aż poprzednia porcja pokarmu zostanie z organizmu usunięta,
w jelicie można wyróżnić trzy części: przednią, środkową i tylną.
Oddychanie:
brak układu oddechowego,
oddychanie odbywa się całą powierzchnią ciała (tlenowe), bądź przez fermentację glikogenu (beztlenowe).
Wydalanie:
układ wydalniczy nicieni jest bardzo specyficzny,
ma charakter protonefrydialny, stanowią go dwa kanaliki biegnące wzdłuż ciała, ślepe, kończące się w tylnej części, w przedniej łączą się we wspólny przewód wyprowadzający,
nicienie są organizmami amoniotermicznymi, co oznacza, że końcowym produktem przemiany materii jest amoniak (gdyż nie wymaga nakładu energii na jego produkcję),
układ wydalniczy pełni również funkcję osmoregulacyjną.
Wrażliwość:
układ nerwowy jest układem pasowym,
stanowi go pierścień nerwowy biegnący dookoła otworu gębowego oraz pnie nerwowe w licznie od 4 do 8 (brzuszny, grzbietowy oraz boczne),
posiada narządy zmysłów w postaci czuciowych szczecinek, pełniących funkcję narządów dotyku i chemoreceptorów.
Rozmnażanie:
układ rozrodczy jest cewkowaty,
samice posiadają narządy parzyste na końcu łączące się w jeden otwór płciowy (jajniki, jajowody, macica),
samce posiadają narządy nieparzyste (jądro, nasieniowód, przewód wytryskowy), które uchodzą do jelita tylnego z kloaką,
wolnożyjące osobniki przechodzą proste cykle rozwojowe (nie występuje u nich larwa).
Typ: Wrotki (Rotifera)
Odżywianie:
posiadają dobrze rozwinięty przewód pokarmowy,
złożony jest z otworu gębowego, gardzieli, przełyki, żołądka, jelita i kloaki,
gardziel posiada aparat żujący, który służy do rozcierania pokarmu.
Wydalanie:
układ wydalniczy ma charakter protonefrydialny,
kanaliki zbiorcze uchodzą do kloaki.
Wrażliwość:
układ nerwowy jest skoncentrowany w części głowowej.
Rozmnażanie:
są organizmami rozdzielnopłciowymi,
samce mają rozmiary mniejsze niż samice i zazwyczaj giną po kopulacji,
w zależności od gatunku wrotki mogą rozmnażać się: płciowo, dzieworodnie lub poprzez przemianę pokoleń.
Typ: Pierścienice (Annelida)
Gromada: Wieloszczety (Pylochaeta)
Gromada: Skąposzczety (Oligochaeta)
Gromada: Pijawki (Hirudinea)
Odżywianie:
układ pokarmowy jest zróżnicowany na odcinki,
można wyróżnić jelito: przednie, środkowe i tylne,
jelito przednie dzieli się na otwór gębowy, gardziel, przełyk rozszerzający się w wole (narządy magazynujące), do których uchodzą gruczoły (są to gruczoły wapienne, których zadaniem jest neutralizacja kwasów znajdujących się w gnijących szczątkach, i które równocześnie odkwaszają glebę),
jelito środkowe wyłożone jest oskórkiem, odpornym na działanie czynników zewnętrznych; posiada tyflosolis, czyli rynienkę zwiększającą pojemność chłonną jelita,
jelito musi być silnie ukrwione, ponieważ wchłania czynniki pokarmowe i wykazuje ruch perystaltyczny (robaczkowy), co oznacza równocześnie, że ma ścianę zbudowaną z mięśni gładkich.
Oddychanie:
dyfuzję gazów umożliwia cienki nabłonek,
ze względu na budowę wora powłokowo - mięśniowego, a zwłaszcza mięsni oraz ich silne ukrwienie, nie posiadają układu oddechowego,
oddychanie odbywa się całą powierzchnią ciała, która jest zwilżona.
Wydalanie:
komórki ciała, produkty przemiany materii, wydalają bezpośrednio do płynów ciała,
układ wydalniczy składa się z urzęsionego lejka, rozpoczynającego się w jednym, a kończącego się w drugim segmencie, kanalika oraz ujścia,
na brzegu lejka umieszczone są rzęski, gdyż zachodzi tam resorpcja,
wydaliny to przeważnie mocznik i amoniak,
układ wydalniczy oprócz usuwania szkodliwych produktów przemiany materii pełni również funkcję osmoregulacyjną.
Wrażliwość:
nastąpił tu postęp w budowie polegający na silnej koncentracji układu nerwowego,
w części przedniej (płacie głowowym) występuje silny zwój podgardzielowy i nadgardzielowy, które są ze sobą połączone obrączką okołogardzielową,
wszystkie pnie nerwowe zsunęły się na stronę brzuszną
w każdym segmencie ciała doszło do zlania się pni nerwowych, co utworzyło łańcuszek nerwowy,
od zwojów odchodzą naczynia nerwowe; konektywy (zwoje podłużne), komisury (zwoje poprzeczne łączące dwa zwoje brzuszne),
taki typ układu to układ łańcuszkowy, lub inaczej drabinkowy,
w części przedniej znajdują się komórki wrażliwe na światło - fotoreceptory, związki chemiczne - chemoreceptory i na dotyk - mechanoreceptory.
Krążenie:
krew płynie naczyniami: grzbietowym (z tyłu do przodu) i brzusznym (z przodu do tyłu),
krążenie krwi jest możliwe dzięki pulsowaniu naczyń okrężnych (znajdujących się w każdym segmencie),
w początkowych częściach ciała znajduje się szczególnie rozwinięta sieć naczyń krwionośnych,
krew nie posiada krwinek, a w osoczu rozprowadzany jest barwnik hemoglobina - czerwona, chlorokruoryna - zielona,
układ krwionośny spełnia funkcję transportową.
Rozmnażanie:
są organizmami obojnaczymi,
dochodzi do zapłodnienia krzyżowego,
zanim komórki żeńskie dojrzeją, dwa organizmy łączą się przez siodełko (zgrubiałe miejsce na powierzchni wydzielające dużo gęstego śluzu),
wymiana materiału genetycznego (zbiorniki do przechowywania męskiego nasienia),
gdy komórki żeńskie dojrzeją mufka (śluz) zostaje zsunięta, najpierw wyrzucane są komórki żeńskie, później obce komórki męskie,
powstaje kokon z zapłodnionymi komórkami żeńskimi,
nie składają dużo jaj w kokonie, ale za to powstaje tych kokonów kilka,
przechodzą rozwój prosty z adaptacją do środowiska lądowego, z jaj wykluwają się osobniki przypominające wyglądem osobnika dorosłego.
Ruch:
posiadają cienki oskórkowy nabłonek, pod którym znajdują się dwie warstwy mięsni: okrężne i podłużne,
na powierzchni otacza je gruby mięsisto - powłokowy wór ułatwiający kontakt z otoczeniem,
mięśnie gładkie budujące powłokę ciała powodują mało gwałtowne skurcze faliste, które przechodzą przez całe ciało,
pomiędzy mięśniami gładkimi występują dwa pasma mięśni poprzecznie prążkowanych,
mięśnie ułożone dwoma warstwami są istotne dla ruchu - działają antagonistycznie (jedne powodują skurcz, drugie - rozkurcze),
kurczenie jednej części ciała, i wydłużanie drugiej przy obecności śluzu, umożliwiają ruch postępowy do przodu,
mięśnie antagonistyczne współpracują z płynem ciała, znajdującym się w każdym segmencie,
taki szkielet działający na zasadzie: ścian - płyn, nazywany jest hydraulicznym,
czynnym elementem w układzie ruchowym jest ściana ciała mięsni, a biernym - płyn.
Typ: Mięczaki (Mollusca)
Gromada: Ślimaki (Gastropoda)
Gromada: Małże (Bivalvia)
Gromada: Głowonogi (Cephalopoda)
Odżywianie:
układ pokarmowy to otwór gębowy, przełyk, żołądek, jelito,
do żołądka uchodzi wątroba, która magazynuje substancje odżywcze, substancje potrzebne do budowy muszli oraz wydziela enzymy trawiące węglowodany i białka,
w gardzieli znajduj się tarka (radula) - małe, drobne ząbki tworzące na języku szorstką powierzchnię,
ząbki ścierają się w miarę używania, ale rosną przez całe życie,
układ pokarmowy małż jest tak zwinięty, że przechodzi przez serce.
Oddychanie:
są organizmami płucodysznymi lub skrzelodysznymi,
można wyróżnić w ich anatomii bardzo silne zagłębienie, w którym znajdują się charakterystyczne piórkowate wyrostki,
na wyrostkach zachodzi dyfuzja.
Krążenie:
układ krwionośny mięczaków jest układem otwartym,
krew ma barwę czerwoną, ale atomy miedzi dają jej niebieskawy odcień, w zetknięciu z powietrzem ulega ciemnieniu,
krew wylewa się do zatok ciała co oznacza, że jej jama nie jest jednolita,
serce znajduje się po stronie grzbietowej i składa się z komory i dwóch lub jednego przedsionka,
ruch krwi jest powodowany skurczami silnie umięśnionej komory.
Wydalanie:
u mięczaków występuje zmodyfikowane nefrydium i stanowi nerka (narząd nieparzysty),
jest to narząd lejkowaty, urzęsiony, filtrujący,
u małż występuje parzysty narząd Wojanusa, który filtruje produkty przemiany materii z płynów ciała
Wrażliwość:
u mięczaków została zupełnie zniesiona metameria,
układ nerwowy uległ całkowitej centralizacji w różnych częściach ciała: na głowie, na nodze, w okolicach płaszcza, jamy trzewiowej,
kilka zwojów: głowowe (mózgowe), nożne (pedale), płaszczowe i trzewiowe, połączone są z pniami nerwowymi,
bardzo silnie reagują na dotyk,
posiadają oczy o budowie prostej.
Rozmnażanie:
ślimaki płucodyszne są obojnakami, a skrzelodyszne głowonogi - organizmami rozdzielnopłciowymi,
zaplemnienie: zewnętrzne u głowonogów, u małż komórki rozrodcze wrzucane są do wody,
u małż występuje zapłodnienie krzyżowe (wymiana plemników pomiędzy dwoma osobnikami),
u form lądowych sklejone śluzem zakopywane w ziemi, jest ich dużo ponieważ pozostają bez opieki,
przechodzą rozwój prosty.
Ruch:
polega na skurczu mięśni przyrośniętych do muszli, z tym, że one powodują jedynie wciąganie ciała do środka, a brakuje mięśnia wypychającego,
antagonistycznie do mięśnia wciągającego działa ściana i jama ciała (szkielet hydrauliczny),
zmniejszenie objętości płynów, wzrost ciśnienia, powoduje wypychanie na zewnątrz.
Typ: Stawonogi (Antrhopoda)
Gromada: Skorupiaki (Crustacea)
Gromada: Wije (Myriapoda)
