Tajga

Co to jest i gdzie występuje?

Tajga to borealne lasy szpikowe występujące w północnej części Ameryki Północnej (Kanada), Europy oraz Azji w obrębie klimatu umiarkowanego chłodnego. Tajgę w większości porastają lasy szpikowe oraz w niewielkim stopniu lasy liściaste(głównie brzozy).Na północy tajga sąsiaduje przez obszar zwany lasotundrą z tundrą a na południu z lasami liściastymi albo ze strefą stepową. Tajga Eurazji rozciąga się 9000 km z zachodu na wschód od półwyspu Skandynawskiego do Oceanu Spokojnego.

Tajga zajmuje większość obszaru Syberii oraz znaczne obszary Niżu Wschodnioeuropejskiego i Półwyspu Fennoskandzkiego. Na północy przechodzi stopniowo w lasotundrę i tundrę, na południu w lasy liściaste lub lasostepy (step).

Tajga w zależności od położenia różni się nieco składem gatunkowym, w części europejskiej dominuje świerk zwyczajny, sosna zwyczajna i brzoza brodawkowa, dalej na wschód rośnie jodła syberyjska, świerk syberyjski, limba syberyjska, a następnie modrzew.

W runie występują borówki, wrzos, bażyna, a także liczne mchy i porosty.

Tajgę zamieszkuje bogata fauna, ze szczególnie cennymi dla myśliwych zwierzętami futerkowymi. Należy do obszarów w niewielkim stopniu użytkowanych gospodarczo (myślistwo, rybołówstwo, pozysk drewna) oraz stosunkowo słabo przekształconych przez człowieka. Niekiedy nazwę tajga rozciąga się na lasy szpilkowe Ameryki Północnej, występujące w Kanadzie i na Alasce.

Klimat

Tajga ma klimat kontynentalny. Zimy są długie i chłodne (dlatgeo śnieg zalego tam do połowy wiosny). Lata są krótkie i ciepłe (suche). (Stąd obszary te nie są użytkowane i to wyjaśnia słaby stan zaludnienia). W większej części strefy lasów iglastych, występujecwieczna zmarzlina. Grunt jest bardzo głęboko zamarznięty i latem tylko rozmraża się na głębokość 1m. Wieczna zmarzlina uniemożliwia odpływanie wód opadowych, co sprzyja tworzeniu się rozległych obszarów bagiennych.

Chłodny klimat umiarkowany.

Strefa północnych lasów iglastych charakteryzuję się krótkim, ciepłym,krótkim, latem oraz długą, mroźną zimą.Snieg zalega tam do połowy wiosny. Latem, w lipcu średnia temperatura wynosi od 10C do 20C, a zimą, w styczniu od 10C do 50C. Powodem tych zimowych mrozów jest napływanie zimnego powietrza arktycznego z północy. W znaczącej części w strefie północnych lasów iglastych występuje wieczna zmarzlina (162). Oznacza to, że grunt jest bardzo głęboko zamarznięty, tylko latem rozmarza się do głębokości ok. 1 metra. Uniemożliwia ona wsiąkanie wód opadowych oraz sprzyja tworzeniu się rozległych terenów bagien. Dlatego obszary te nie są użytkowane i jest tam słaby stan zaludnienia.

Krajobraz

Urozmaica go wiele rzek i jezior. Także tutaj występują liczne jeziora polodowcowe (zagłębienia w terenie, które powstają po ustąpieniu lodowca i wypełnieniu się wodą). Latem nad bagnami oraz wodami, pojawiają się niezliczone chmary komarów. Samice komarów atakują grupami dziko żyjące tu ssaki, zwierzęta domowe a także ludzi.

Fauna i flora

Flora:
- modrzewie: tracą igły jesienią i, podobnie jak drzewa liściaste zapadają w głęboki sen.
-borówki, grzyby i mchy: rosną obficie w warstwie runa leśnego
- mech torfowiec: zajmuje ok.1/5 obszaru tajgi, rośnie na terenach bagnistych.(borówki, grzyby, mchy, sosna, jodła, modrzew, świerk, limba, brzoza )
Fauna:
a) ptaki owadożerne: sikorka
b) ptaki wszystkożerne: głuszec
c) ptaki roślinożerne: jemiołuszka
d) ptaki drapieżne: jastrząb, krogulec
e) ssaki roślinożerne: łoś
f) drapieżniki: łasice, gronostaje, borsuki, rosomaki, rysie, lisy, wilki, niedźwiedzie (łoś, łasica, gronostaje, wiewiórki, rosomaki, borsuk, rysie, lisy, wilki, niedźwiedzie, renifery, sikory, jemiołuszki, głuszec, krogulec, jastrzębie i owady spokrewnione z osami i pszczołami.)

Gospodarka

Z powodu chłodnego klimatu, który panuje w strefie północnych lasów iglastych, strefa ta jest bardzo słabo zaludniona. Klimat ten nie stwarza sprzyjających warunków dla życia ludzi i dla gospodarki rolnej. Największym bogactwem tajgi jest drewno. Owa strefa dostarcza przeważającą część drewna zużywanego na świecie, wykorzystywanego do produkcji papieru. Za najbogatszy obszar pod tym względem uważana jest Syberia. Syberia to część Rosji położona w Azji Północnej (w znacznej część pokryta jest tajgą). Dziś wydobywa się tam ropę naftową, węgiel, złoto i rudy metali. W tajdze powstały miasta, w których rozwinął się przemysł. Pomimo tego większa część lasów iglastych zachowała się w nienaruszonym stanie. Bardzo popularne jest tu także łowiectwo. Od wieków polowano tu na gronostaje, lisy oraz inne zwierzęta futerkowe, bardzo podobnie jest w Kanadzie i na Alasce.

Ze względu na determinowany warunkami klimatycznymi charakter lasu, tajgę można podzielić na północną, środkową i południową. Tajga północna, która jest mało produktywna i uboga (mało zróżnicowana) stopniowo przechodzi ku południowi w drzewostany zasobniejsze, z większym udziałem gatunków liściastych. W tajdze południowej, oprócz brzozy, osiki czy olszy, spotyka się także klon, lipę, wiąz, jesion, a nawet dąb.

Dzięki znacznemu ograniczeniu cięć, powierzchnia lasów w tym olbrzymim kraju zaczęła się powoli zwiększać. Zaobserwowano także stopniowe ograniczanie emisji toksycznych związków do atmosfery, co bez wątpienia z dalszej perspektywie podniesie zdrowotność drzewostanów. Niektóre, optymistyczne prognozy zakładają, że w 2010 roku lasy tego kraju stanowić będą około 30% zasobów leśnych świata.
Tajga syberyjska to także 80% "pokładów" drewna w Rosji co było i jest bezkarnie wykorzystywane przez przemysł papierniczy, na potrzeby którego wycina się wielkie połacie borealnych lasów iglastych. Na dużą skalę zabija się również zwierzęta futerkowe często występujące w tajdze. Ich futro jest następnie przemycane do Europy zachodniej gdzie można za nie uzyskać dobrą cenę.

Dziś realnymi zagrożenia mi dla środowiska naturalnego syberyjskich borealnych lasów iglastych są m.in. wycieki ropy naftowej - trudne do opanowania i niszczące duże połacie ziemi na raz (wiąże się z nimi również ryzyko pożarów); trujące substancje unoszące się w powietrzu (ich stężenie w rejonie Krasnojarska 50 razy przekracza dopuszczalne normy bezpieczeństwa. Terytorialne kompleksy produkcyjne wydalają do atmosfery ogromne ilości pyłów i trujących gazów. Dla przykładu roczny opad pyłów, w rejonie Aczyńska wynosi w przeliczeniu na mieszkańca 10 kg.

Jeżeli w najbliższym czasie nie zostaną podjęte działania mające na celu zmniejszenie poziomu zanieczyszczenia środowiska tajgi syberyjskiej i zatrzymanie procesu jej degradacji, na co się nie zanosi, to w niedalekiej przyszłości flora