Opis strefy roślinnej klimatu umiarkowanego

Położenie

Strefa roślinna klimatu umiarkowanego zajmuje ok. 10% powierzchni lądów.
Strefa ta występuje w klimacie z ciepłym latem, łagodną zimą i wystarczającą ilością opadów w ciągu roku. Można je spotkać niemal wzdłuż całego kontynentu europejskiego: od Półwyspu Iberyjskiego na zachodzie, po przedgórze Uralu na wschodzie. Na północy graniczy z tajgą, a na południu dociera do Półwyspu Apenińskiego i Półwyspu Bałkańskiego. W Azji lasy liściaste zrzucające liście na zimę ciągną się od Uralu po górny bieg Jeniseju (lasy drobnolistne) oraz między Amurem i Koreą Północną i Niziną Mandżurską (lasy wielkolistne). W Ameryce Północnej obszar zajmowany przez tę formację jest bardzo duży i sięga po wybrzeże Atlantyku i od Krainy Wielkich Jezior i Rzeki św. Wawrzyńca po Zatokę Meksykańską.

Warunki klimatyczne

Lasy strefy umiarkowanej rosną na obszarach, gdzie lato jest ciepłe, z opadami deszczu, a zima łagodna, z opadami śniegu i spadkami temperatury poniżej 0°C
Las liściasty strefy umiarkowanej zmienia wygląd wraz ze zmianą pór roku, ponieważ fazy rozwoju roślin dostosowane są do zmian długości dnia i temperatury powietrza. Inaczej wygląda wiosną, latem, jesienią i zimą.

Zwierzęta w strefie lasów klimatu Umiarkowanego

Cechą charakterystyczną lasu jest jego warstwowość. Cała przestrzeń lasu dzieli się na kilka poziomów – warstw. Każda zaś warstwa ma własne charakterystyczne rośliny i zwierzęta.

W ściółce żyją różne grzyby oraz bardzo dużo drobnych zwierząt, takich jak larwy różnych owadów, małe roztocza, także ślimaki. Te i inne liczne występujące w ściółce bezkręgowce stanowią pokarm dla żab, jaszczurek, kretów, jeży i ryjówek.

W warstwie runa leśnego żerują larwy różnych owadów, liczne ślimaki, a także niektóre ptaki. Żyją tu też i żerują różne gryzonie, m.in. myszy, nornice. Większość gryzoni jest roślinożerna, jak np. mysz zaroślowa.

W lasach liściastych spotyka się bardzo dużo różnych ptaków we wszystkich warstwach lasu – od ściółki aż do koron drzew. Najczęściej leśny koncert rozpoczynają kosy, potem dołączają rudziki, drozdy, dzięcioły i zięby. Ptaki te żywią się głównie nasionami, a czasem owadami. Niektóre ptaki w celu odszukania pokarmu kują w drzewach otwory, np. dzięcioł.

Żyją tu też duże ssaki roślinożerne, takie jak jelenie, sarny, łosie, żubry.
Drapieżnikami występującymi w lasach są przede wszystkim wilki, rysie, lisy i żbiki.

Dziki są ssakami podobnymi do świni. Mają bardzo dobrze rozwinięty węch, dotyk i słuch. Ich ostre dolne kły stale rosną i wystają ze szczęki. Dziki wyruszają na poszukiwanie pokarmu nocą. Są wszystkożerne – zjadają podziemne części roślin, owoce (np. żołędzie), owady, gryzonie.
Zając szarak ma uszy o czarnych końcówkach skierowane do przodu. Kończyny tylnie ma dłuższe od przednich i to umożliwia mu długie skoki.

Sarna ma krótką głowę, lekko wydłużoną szyję, długie i szczupłe nogi, ciało pokryte sierścią, która przystosowując się do otoczenia, jest inaczej ubarwiona latem i zimą.
Samce saren co rocznie zrzucają poroże. Samice różnią się wyglądem od samców.

Rośliny w strefie lasów klimatu Umiarkowanego

Cechą charakterystyczną lasu jest jego warstwowość. Cała przestrzeń lasu dzieli się na kilka poziomów – warstw (ściółka, runo, podszyt, korona drzew). Każda zaś warstwa ma własne charakterystyczne rośliny i zwierzęta.

Lasy liściaste strefy umiarkowanej charakteryzuje względnie mała liczba gatunków drzew. Drzewami dominującymi są dąb, buk i grab. Duże znaczenie ma wiąz, klon, lipa i jesion.

Środkowa i południowa część Europy charakteryzuje się występowaniem rozległych lasów bukowych. Na Wyspach Brytyjskich i w północnej części Europy Środkowej występują na nizinach, ale w miarę posuwania się na południe wchodzą coraz wyżej, nawet na zbocza gór, osiągając nawet 1900 m n.p.m. (zbocza Etny). W górach Kaukazu wchodzą do wysokości 1500 m n.p.m. Buczyny to lasy o dużym stopniu zacienienia, ze stosunkowo słabo rozwiniętym podszytem i runem. Dominującym elementem florystycznym jest buk zwyczajny. Związki roślinne, które tworzą to buczyny środkowoeuropejskie i buczyny illiryjskie. Na południowym wschodzie buczyny illiryjskie przechodzą w buczyny środkowobałkańskie . Do buczyn środkowoeuropejskich najbardziej podobne są buczyny dackie, na Wyżynie Siedmiogrodzkiej i w Karpatach Południowych.

W Azji występują orzechy mandżurskie, korkowce, bożodrzewy i inne rodzaje endemiczne. Azjatyckie lasy liściaste i mieszane zamieszkiwane są przez jenoty, bardzo rzadkie pandy olbrzymie.
W obrębie lasów liściastych strefy umiarkowanej wyróżnia się typy siedliskowe zależnie od składu gatunkowego oraz warunków wilgotności gleby i jej żyzności. W Polsce wykształcają się:
- buczyna (las bukowy, bukowina) - las z dużym udziałem buka,
- grąd - żyzny las wielogatunkowy z lipą, grabem, klonem i innymi gatunkami drzew liściastych,
- łęg - las okresowo zalewany z olszą, wierzbą, topolą, zwykle porastający brzegi rzek i potoków,
- ols (oles, olszyna) - typ siedliskowy lasu mieszanego z przewagą olszy w drzewostanie, niekiedy jesionu lub świerku, występuje na glebach podmokłych, głównie bagiennych,
- bór mieszany z dębem i sosną oraz niewielką domieszką innych drzew.