Spory o przyczyny upadku państwa polskiego w XVIII wieku.
Przyczyny upadku państwa polskiego w XVIII wieku można podzielić na zewnętrzne i wewnętrzne. Część historyków za ważniejsze uznała przyczyny wewnętrzne, natomiast druga część- przyczyny zewnętrzne. Dlatego właśnie wystąpiły spory.
Główną przyczyną wewnętrzną była bardzo słaba władza króla, osłabiała ją złota wolność szlachecka. Ponadto wzrosła potęga magnatów, którzy nie zważając na dobro państwa chcieli się wzbogacić. Wielką wadą ustroju Rzeczpospolitej była wolna elekcja oraz liberum veto, które doprowadziły do coraz częstszego wtrącania się państw ościennych - Rosji, Prus i Austrii w wewnętrzne sprawy Polski. Poza tym skarb państwa był pusty, ze względu na bardzo źle opracowany system podatkowy. Dlatego Polska nie miała możliwości na utrzymanie licznego i stałego wojska. Do upadku Rzeczpospolitej na pewno przyczyniły się również niezałatwione sprawy społeczne: nierówne położenie mieszczaństwa, które chciało zrównania w prawach i przywilejach ze szlachtą oraz poddaństwo chłopów, przypisanych do ziemi i odrabiających stale rosnącą pańszczyznę. Do skarbu państwa wpływało coraz mniej gotówki, czego skutkiem był kryzys gospodarczy. Kolejnym problemem była oświata, zbyt długo uczniom wpajano idee złotej wolności i niechęć do reform. Poza tym szlachta coraz bardziej lekceważyła edukacje, szerzył się analfabetyzm. Wielką wadą był również niesprawny Sejm. Posłów wybierano na 6 tygodni obrad.
Najważniejszą przyczyną zewnętrzną upadku państwa polskiego był wzrost potęgi państw sąsiednich (Rosja, Prusy, Austria), rządzonych absolutnie, mających silne armie, ingerujących w wewnętrzne sprawy Polski- np. caryca Katarzyna II "pomogła" Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu objąć tron, po to, by móc wpływać na wszystkie ważne sprawy w Polsce. Za jej sprawą wprowadzono także prawa kardynalne. Te trzy państwa już w 1732 roku tajne porozumienie przeciw Polsce, nazwane traktatem "trzech czarnych orłów". Rozbiorcom sprzyjał brak poparcia dla Polski ze strony Europy, która zadowolona była z tego, że Polska anarchia i nietolerancja religijna zostanie ukrócona. Kolejną przyczyną upadku Rzeczpospolitej było nierozwiązanie problemu narodowościowego i religijnego na Ukrainie.
Sądzę, że dla upadku państwa polskiego w XVIII wieku większe znaczenie miały przyczyny wewnętrzne, ponieważ z nich wyniknęły przyczyny zewnętrzne.