Andegawenowie i Jagiellonowie
Andegawenowie
Wraz ze śmiercią Kazimierza Wielkiego, kończy się dynastia piastowska. Podpisane zostaje porozumienie z Węgrami, na mocy którego W odpowiedzi władzę w 1370 roku przejmuje dynastia Andegawenów. Pierwszym takowym władcą jest Ludwik Węgierski. Powstaje unia personalna Polski i Węgier (ponieważ łączy oba te kraje osoba króla). Ludwik, przewidując swą śmierć, nadaje w Koszycach, w 1374, przywilej, na mocy którego po jego śmierci władza przypadnie jednej z jego córek.
W 1384 tron obejmuje córka Węgierskiego, Jadwiga. W 1385 zawiera ona małżeństwo z Jagiełłą i jest to druga unia personalna w Polsce (pierwsza z Węgrami). W 1399 roku Jadwiga umiera. W 1401 roku odbywa się kolejna unia – wileńsko – radomska, pogłębiająca unię polski i Litwy (Władysław obiecuje samodzielne i niepodzielne rządy na Litwie).
Daty:
1370 – Ludwik przejmuje władzę w Polsce. Początek unii personalnej z Węgrami.
1374 – Przywilej w Koszycach
1385 – Unia w Krewie
1399 – Jadwiga umiera
1399 – koniec dynastii andegaweńskiej
1401 – Unia Wileńsko – Radomska
Przywileje:
1. Przywilej Koszycki
Postanowienia: Po śmierci Ludwika, jedna z jego córek zostanie królem
Przywileje dla szlachty: obniżenie podatków, zobowiązanie do niezmieniania podatków bez zgody szlachty, zwolnienie z budowy mostów i zamków, obowiązek wykupu szlachcica z niewoli.
Plusy Unii personalnej między Polską a Litwą
- duża powierzchnia terytorialna
- sojusznicy w wojnie
- szerzenie Chrześcijaństwa (podniesienie rangi w Europie)
- pozbycie się Krzyżaków
- wzrost gospodarczy
Konflikty z Krzyżakami
Krzyżacy zajęli Żmudź. Żmudź to wąski pas, łączący Litwę z morzem. Wybuchają anty-krzyżackie powstania właśnie w tym miejscu. Rozpoczynają się walki. Decydujące starcie w konflikcie Polska i Litwa – Krzyżacy rozgrywa się w 1410 roku nieopodal wsi Grunwald. Polacy wygrywają. W 1411 podpisują Pokój w Toruniu. Po wojnie zakon nigdy już nie wraca do swojej świetności.
Daty:
1404 – Krzyżacy zajmują Żmudź
1409 – największe z anty – krzyżackich powstań
1409 – 1411 – wielka wojna z zakonem
1410 – bitwa pod grunwaldem
1411 – pokój w Toruniu
1422-23 – Druga wojna z zakonem, którą kończy pokój melneński. Litwa otrzymuje Żmudź i odchodzi od dalszych zbrojnych konfrontacji z zakonem.
1440 – powstaje Związek Pruski, instytucja, która zrzesza przeciwników Krzyżaków.
1454 – delegacja Związku Pruskiego udaje się do Jagiellończyka, prosić o pomoc. Nie otrzymuje ona odpowiedzi.
1454 – powstanie anty-krzyżackie. Zwycięstwo związku pruskiego, który nie zdobył jednak kilku miast: Malborka, Szturmu, Chojnic. Zdaje się, że zwycięstwo jest wielkie, ale związek powoli traci terytorium.
1454 – akt inkorporacji Prus do Polski (wcielenia).
1454-66 – Wojna 13-letnia. Ważne bitwy:
Pod Chojnicami (-)
Pod Chojnicami (+)
Szlachta nie chce walczyć.
1454 – przywilej cerekwicko – nieszawski.
1466 – drugi pokój w Toruniu
1525 – sekularyzacjia Prus
I pokój toruński
- pozostawienie Żmudzi przy Litwie na czas życia Władysława i Witolda
- zakon płaci dużo
- zapłata okupu za jeńców
Ziemie pruskie
Z części ziem utworzono Prusy Królewskie, część Królestwa Polski z autonomią; natomiast z drugiej części – lenno polski – Prusy zakonne.
W 1384 tron obejmuje