Dwa obrazy polskiej szlachty- u Jana Chryzostoma Paska i Henryka Sienkiewicza- podobne czy różne? Wykorzystaj stosowne fragmenty.

W literaturze polskiej możemy spotkać się z różnymi obrazami, które przedstawiają polską szlachtę. Czy są one jednak do siebie podobne? Ja uważam, że nie. Dlaczego? Postaram się to uzasadnić porównując dwa fragmenty ukazujące polską szlachtę. Jeden z nich pochodzi z ?Pamiętników? szlachcica Jana Chryzostoma Paska ?W obozie? , drugi natomiast z ?Potopu? Henryka Sienkiewicza.
We fragmencie swych pamiętników zatytułowanym "W obozie" Pasek przedstawia sytuację panującą w koszarach wojskowych. Obraz szlachty, jaki wyłania się z tych zapisków, jest bardzo niekorzystny. Szlachta organizuje sobie rozrywki, które polegają głównie na pijaństwie: ?Towarzystwo regimentarskie, panowie Nuczyńscy, pili u brata swego ciotecznego, u pana Marcyjana Jasińskiego? czego wynikiem były bójki. Należy zaznaczyć, iż szlachta ta była kłótliwa i niejednokrotnie bez zastanowienia sięgano po szablę. Świadczą o tym słowa Paska ?Była to w ten dzień kryzys tak zła, że z piętnaście pojedynków odprawowało się pod różnymi chorągwiami". Pragnę też zwrócić uwagę na ich zachowanie, które było niezgodne z ogólnie przyjętymi zasadami. Pojedynek, który opisuje autor odbywa się w obozie chociaż prawo wojskowe tego zakazywało. ?Jużem tedy w pół drogi, dogonił mię Nuczyński ?Bij się ze mną!? Odpowiedziałem: ?Panie bracie, nie bardzo byś ci Waszeć leniwego uznał, ale dwa są impedimenta: jeden, że tu obóz, druga, że tu szable nie mam, bom poszedł do towarzystwa swego na posiedzenie, nie na żadną wojnę: ale tak, jeżeliby to nie mogło być inaczej, jutro rano, a za obozem, nie w obozie? Cytat ten świadczy o nieodpowiedzialnym zachowaniu szlachty, gdyż dbali o swoje własne interesy a nie o dobro kraju. Nie przejmowano się tym, że zranieni w pojedynkach żołnierze nie będą mogli walczyć w razie potrzeby. ?W obozie? Paska widzimy jak niehonorowa i zawistna była polska szlachta. "Idźże ty wprzód!" Tylko wstąpię na ową ławkę, tnie mnie z tyłu w łeb?. Jedyną cechą, którą można uznać za pozytywną jest fakt, że wierzono w Boga i w jakimś stopniu nie był im obojętny. "Mnie zaś Pan Bóg [...] w oczywistej swojej miał protekcyjej, kiedy mię zachował od szwanku [...]. A nie z żadnego to się stało męstwa, ale tylko z tego, że Bóg niewinność moję respektował."
Przedstawiony obraz polskiej szlachty przez Paska jest realistyczny. Ukazuje nam prawdziwą szlachtę: zarozumiałą, skłonną do picia i pojedynków oraz dbającą o swoje interes
We fragmencie " Potopu" Henryka Sienkiewicza również przedstawiony jest obóz szlachecki. Szlachta opisana przez Sienkiewicza także nie jest idealna: "Nie potrzeba mówić, że [...] każdy pułkownik o sobie myślał". Jednak są to ludzie w mniejszości. We fragmencie ?Potopu? przeważa szlachta pełna zapału do walki. Gdy w obozie nie ma przywódcy postanawiają go wybrać ?Postanowili pułkownicy pod Białymstokiem obrać tymczasowo regimentarza?. Na swego dowódcę wybierają najbardziej doświadczonego rycerza. Jak się okazało był nim pan Zagłoba: "Kto tu od pana Zagłoby sławniejszy? Kto większy rycerz? Kto żołnierz doświadczeńszy? [...] Niech żyje pan Zagłoba! Niech żyje regimentarz!". Po wyborach Zagłoba wygłosił przemówienie, dziękując za obdarzenie go zaufaniem. W swoim przemówieniu mówi także o wielkim oddaniu dla ojczyzny. :"Mości panowie! [...] w was ojczyzny nadzieja, a we mnie wasza, na wasz i na mnie cała Rzeczpospolita ma oczy obrócone! Ukażmyż jej, że niepróżno ręce wyciąga. Jak wy ode mnie męstwa i wiary, tak ja od was karności żądam i posłuszeństwa [...]. Kto ma Boga i wiarę w sercu, ten przy nas stanie, moce niebieskie nas wesprą, i któż nam wtedy sprosta?![...] Dla Boga, mości panowie! Proroctwa mnie wspierają! Zgody jeno, a pobijemy tych szelmów, pludrów, pończoszników [...]. Bij, kto w Boga wierzy. Komu cnota i ojczyzna miła!" Widać tu jak dobrym przywódcą jest Zagłoba, który uzyskuje uznanie wojska ?Kilka tysięcy szabel zabłysło naraz. Tłumy otoczyły pana Zagłobę cisnąc się, depcąc, popychając i wrzeszcząc: -Prowadź! prowadź!?.
Nie należy zapomnieć tu o tym, że szlachta ta była bardzo przejęta sytuacją ojczyzny i była gotowa bronić ją za wszelką cenę: "Przy królu naszym prawowitym [...] i przy miłej ojczyźnie stać będziemy! - zakrzyknął - -dla nich żyć! dla nich umierać!"
Obraz szlachty Polskiej w ?Potopie? przedstawiony jest w dobrym świetle. Ważna dla nich jest ojczyzna. Jest to szlachta bez skazy, obraz ludzi szlachetnych i walecznych, gotowych oddać życie za ojczyznę.
Podsumowując, obrazy szlachty w obu przytoczonych fragmentach różnią się znacznie od siebie. Można powiedzieć, że zdecydowanie gorzej wypada jej obraz u Jana Chryzostoma Paska.. Jest to obraz szlachty lekkomyślnej, pozbawionej wyobraźni, ludzi skłonnych do picia i bijatyk. Sienkiewicz zaś przedstawia nam obraz ludzi cnotliwych i dobrych, ukazuje nam rycerzy oddanych ojczyźnie, posłusznych i zawsze gotowych do walki a niektórzy bohaterowie mogliby stanowić wzory do naśladowania. Należy jednak pamiętać, iż Pasek opisuje rzeczywiste wydarzenia, w których brał udział. Natomiast ?Potop? jest tylko fikcją literacką, w której opisy szlachty są zgodne z wizją autora a nie koniecznie z faktami. Mam nadzieję, że moje rozważania są wystarczające i odpowiadają nam na pytanie czy obrazy polskiej szlachty są podobne. Ja myślę, że nie. Jednak, któremu opisowi będziemy wierzyć, pozostaje to już naszą indywidualną kwestią.