Polska Podziemie niepodległościowe istniejące w Polsce podczas II-ej wojny światowej
Polska Podziemie niepodległościowe istniejące w Polsce podczas II-ej wojny światowej zdecydowanie zasługuje na miano Polskiego Państwa podziemnego, co postaram się udowodnić w swojej pracy.
Odzyskując w 1918 roku niepodległość Polska miała możliwość odrodzić się po 123 latach niewoli. Niestety okres budowania jednolitej państwowości trwał jedynie dwadzieścia lat, bo już 1 września 1939 roku III Rzesza dokonała ataku za Polskę rozpoczynając tym samym okres trwającej w Europie do 8 maja 1945 roku, II- ej wojny światowej. 17 września ataku dokonały także armie ZSRR, a wojskom Polskim udało się bronić do października. O losach naszego państwa przesądziło podpisane 23 sierpnia 1939 roku paktu Ribbentrop ? Mołotow, na mocy którego Polskę skreślono z map Europy, a społeczeństwo znalazło się pod okupacją sowiecką i niemiecką. Władze państwa zmuszone zostały do wyemigrowania, celem utworzenia rządu we Francji, a po jej kapitulacji w Anglii w czerwcu 1940 roku. Działalność polityczno - wojskowa w kraju ze względów silnej okupacji musiała zostać utajniona, ale zachowała struktury państwa.
Według definicji wynikających z konwencji w Montevideo z 1933, państwo musi posiadać zasadnicze elementy jakimi są: stała ludność, struktury karne, suwerenna władza, określane terytorium i zdolność wchodzenia w relacje międzynarodowe. Elementy te były wpisane w konspiracyjna politykę ludności polskiej, działającej tajnie, czyli w tzw. podziemiu. Państwo Podziemne kierowane było przez emigracyjne, w pełni legalne władze naczelne: Prezydenta, Rząd i Naczelnego Wodza oraz ich krajowe przedstawicielstwa.
Struktury Państwa Podziemnego zostały podzielone na dwa piony: cywilno ? polityczny i wojskowy. Najważniejszą osobą w państwie była osoba piastująca urząd Delegata Rządu na Kraj, który kierował zakonspirowanym aparatem administracji cywilnej - Delegaturą Rządu: na szczeblu centralnym, w województwach i powiatach, niezależnie od sztucznych granic, jakimi okupanci podzielili ziemie II Rzeczypospolitej Polskiej. Pierwszym Delegatem Rządu na kraj został Cyryl Ratajski. Zaskakuje także fakt, ze w zakonspirowanym państwie istniała scena polityczna, na której udzielali się politycy największych ugrupowań: Stronnictwa Ludowego, Polskiej Partii Socjalistycznej, Stronnictwa Narodowego i Stronnictwa Pracy.
Delegatura Rządu na Kraj składała się z osiemnastu departamentów, które odpowiadały przedwojennym urzędom administracji państwowej. Jako
konspiracyjna władza cywilna organizowała i wspomagała dziedziny życia publicznego.
W wyniku zamknięcia polskich szkół wyższych i średnich, pod kierownictwem PPP znakomicie rozwinęło się tajne nauczanie obejmujące ponad milion młodzieży, z których część otrzymywała pomoc socjalną od państwa.. Program gimnazjalny i licealny częściowo wprowadzono konspiracyjnie do szkół zawodowych, dla większości przedmiotów zajęcia odbywały się w mieszkaniach prywatnych. Tajne wyższe uczelnie wydały kilka tysięcy dyplomów, w tym kilkaset doktoratów. Konspiracyjne nauczanie, obejmujące niemal cały kraj, dawało młodzieży szansę rozwoju intelektualnego, co pr4zeciez jest celem państwa.
Zachowanie struktur państwa, w którym jest dostęp do informacji, a obywatele mogą uczestniczyć w życiu kulturalnym , wyrażało się w druku prasy informacyjno-politycznej, ale także literatury, podręczników, publicystyki; organizowano także konspiracyjne koncerty, przedstawienia teatralne, wieczory autorskie i wykłady naukowe.
PPP objęło także mecenat nad twórcami kultury, nauki, sztuki, inicjując odpowiednie zabiegi opiekuńcze., które w szerokim zakresie prowadzić mogły tylko legalne - tolerowane przez okupantów - organizacje charytatywne, przede wszystkim Rada Główna Opiekuńcza. Oprócz pomocy, którą RGO obejmowała wysiedleńców, więźniów, jeńców, uciekinierów z Wołynia i Podola, asygnowała również pieniądze na rzecz ratowania kultury narodowej. Według dr Grzegorza Ostasza, historyka Uniwersytetu Jagiellońskiego, mecenat wojenny - podziemny i emigracyjny - traktowano poważnie, gdyż zdawano sobie sprawę z wagi i wartości akcji opiekuńczej dla narodowej kultury. Mimo, że nie udało się uratować od zagłady wielu artystów i uczonych, tak jak nie sposób było ocalić wszystkich dóbr kultury materialnej, jednak, nigdzie indziej w okupowanej Europie mecenat - ze strony struktur państwa podziemnego i osób prywatnych - nie był tak szeroki, kompleksowy i skuteczny.
W państwie istniało także sądownictwo, nad którym zwierzchnictwo przydzielono Kierownictwu Walki Cywilnej utworzonej w 1941 roku wraz z Cywilnymi Sądami Specjalnymi i Państwowym Korpusem Bezpieczeństwa, czyli podziemna policją. Sądzono kolaborujących z okupantami i wymierzano sankcje, sądzono także i wydawano wyroki za przestępstwa pospolite.
Polskie Państwo Podziemne zajęło się także wspomaganiem i organizacją powszechnego oporu społeczeństwa poprzez realizowanie zadań tzw. Walki Cywilnej, przez co pomagało Polakom zachować godną postawę ludzi nie ulegających zniewoleniu i walczących, mających świadomość pochodzenia. Pozostanie ono świadectwem siły zorganizowanego narodu i znakiem niewygasłej nadziei.
Jednakże według Dr hab. Mareka Ney-Krwawicza z Uniwersytetu Warszawskiego najistotniejszym z punktu widzenia walki z okupantem pionem Polskiego Państwa Podziemnego były wojskowe siły oporu PPP, utworzone na rozkaz marszałka Edwarda Rydza-Śmiglego po zdobyciu Warszawy przez okupanta. Utworzona została konspiracyjna organizacja o nazwie Służba Zwycięstwu Polski, stanowiąca zasadniczy trzon późniejszej Armii Krajowej, pomost pomiędzy Wojskiem Polskim II Rzeczpospolitej a Armią Polskiego Państwa Podziemnego, przekształciła się w styczniu 1940 roku w Związek Walki Zbrojnej, powołany w listopadzie 1939 r. we Francji na rozkaz Naczelnego Wodza, gen. Władysława Sikorskiego. W jej skład weszło około dwustu organizacji wojskowych powstających od 1939 roku, tak pod okupacją niemiecką, jak sowiecką. SZP przemianowany na Armię Krajową przewidywał koncentrację swego wysiłku na czas ogólnonarodowego powstania. Pod jej osłoną miała ujawnić się administracja państwowa i podjąć normalną pracę. Do walki bieżącej powołano Związek Odwetu (1940r.), a poza granicami Rzeczypospolitej - na zapleczu frontu wschodniego organizację dywersyjną "Wachlarz" (1941r.). W końcu 1942 roku z połączenia tych formacji powstało Kierownictwo Dywersji - Kedyw, którego organizatorem i pierwszym szefem był gen. brygady August Emil Fieldorf . Oddziały Kedywu powstały także w obszarach, okręgach i obwodach Armii Krajowej. Do momentu rozwiązania Armii Krajowej oddziały Kedywu przeprowadziły kilka tysięcy akcji bojowych przeciw okupantowi. Również Kedyw powołał do życia wiele oddziałów partyzanckich, walczących z Niemcami na całym obszarze Kraju. W powiązaniu z Armią Krajową działała podziemna Organizacja Harcerzy Związku Harcerstwa Polskiego - kryptonim "Szare Szeregi", której starsi członkowie, przeszkoleni wojskowo, zasilali oddziały Kedywu, sławne z brawurowo przeprowadzanych akcji bojowych: akcji dywersyjnych, zamachów, akcji w celu zdobycia broni, akcji uwalniania więźniów (m.in. akcja ?burza?, ?wieniec?czy ?góral?).
Szczególne znaczenie w działaniach bojowych miało Powstanie Warszawskie, w którym żołnierze Armii Krajowej i mieszkańcy Stolicy przez sześćdziesiąt trzy dni (1 VIII - 3 X 1944r.), pozbawieni pomocy z zewnątrz, do końca prowadzili bohaterską, samotną walkę z przygniatającymi siłami wroga.
Wywiad AK zdobył wiele informacji o dużym znaczeniu dla Aliantów ? świadczy może o utrzymywaniu stosunków międzynarodowych z innymi państwami. Część państwa sojuszniczych zaopatrywała AK w broń, amunicję i ekwipunek, ale w PPP rozwinął się także własny przemysł zbrojeniowy.
Także w strukturach wojskowych prowadziło działalność informacyjną za pomocą tajnie drukowanej i kolportowanej prasy, którym zajmowało się Biuro Informacji i Propagandy podlegające Komendzie Głównej ZWZ-AK.
Armia Krajowa była najliczniejsza armią podziemną, wśród tajnych formacji wojskowych działających w okresie Drugiej Wojny Światowej w okupowanej Europie. Jej organizacja, dyscyplina, wyszkolenie i skala działań bojowych potwierdziły, że była liczącą się siłą zbrojną - Armią Podziemnego Państwa Polskiego.
PPP było fenomenem na skalę światową czasów drugiej wojny światowej, gdyż to właśnie tu pomimo bezwzględnego terroru funkcjonowały wszystkie jego organy, zarówno cywilne, jak i wojskowe. Zachowało ono Monteskiuszowski podział władz państwa i istniało jako państwo prawa, gdyż panowało ono we wszystkich dziedzinach życia. Mimo tego, że nie można było określić konkretnych terenów i granic PPP, działało ono tam, gdzie tylko to było możliwe. Była to szczególna walka o zachowanie ciągłości Państwa i życia Narodu. W najtrudniejszych warunkach obu okupacji i bezprzykładnego terroru wypełniało nieomal wszystkie obowiązujące je funkcje: władcze, organizatorskie, wojskowe i opiekuńcze, dlatego zasługuje ono na miano Polskiego Państwa Podziemnego.