Kochać jak Kmicic, walczyć jak Wołodyjowski, mieć dowcip jak Zagłoba – o bohaterach "Potopu" Sienkiewicza.

„Potop” Henryka Sienkiewicza został napisany ku pokrzepieniu serc. W czasie zaborów miał dawać Polakom nadzieję na wyzwolenie ojczyzny. Autor ukazał szlachtę polską jako patriotyczny, dzielny i przywiązany do ludowej tradycji naród. Aby nie pogrążyć swych rodaków w smutku, o klęskach ponoszonych w obronie kraju wspominał w kilku zdaniach lub w ogóle; o sukcesach zaś pisał szeroko i bogato. W powieści wystąpiły postacie autentyczne, których celem było stanowienie wzoru do naśladowania dla wielu Polaków; autor przytoczył m.in. odwagę i waleczność Czarnieckiego. Obok postaci autentycznych ukazane zostały również bohaterowie fikcyjni, jak np. Andrzej Kmicic. To typowy szlachcic, potomek zubożałego rodu szlacheckiego, człowiek odważny, wesoły o bujnym temperamencie. Z natury jest awanturnikiem: porywczym i skłonnym do złych czynów. Swym zachowaniem w Lubiczu, Upicie i Wołomontowiczach traci miłość Oleńki, popada w konflikt z krewnymi ukochanej i pozostałą szlachtą. Kolejną barwną postacią jest Michał Wołodyjowski, również szlachcic. Nazywany jest „małym rycerzem” ze względu na swój niski wzrost. Patriota, dzielny i odważny rycerz. Jest mistrzem na polu bitwy, doskonałym szermierzem i wzorowym dowódcą. Oddał życie za swą ojczyznę, nie pozwolił, aby wróg zajął zamek, którego ślubował bronić. Sarmata, człowiek wyznający typową postawę hedonistyczną, skłonny do pijaństwa, warcholstwa a także gadulstwa – to kolejny fikcyjny bohater Sienkiewiczowskiej trylogii – Onufry Zagłoba. Bohater ten jest życzliwy, serdeczny, ma ogromne poczucie humoru, lecz jest kłamcą i tchórzem.
Główny bohater „Potopu” Andrzej Kmicic jest awanturnikiem, nie liczy się z prawem, nie chce mieć nad sobą żadnej władzy. To człowiek, w którym toczy się walka pomiędzy porywczością a miłością do Oleńki. Przez swą lekkomyślność utracił jej względy: wraz ze swymi towarzyszami w Lubiczu po pijaku strzelał do portretów przodków Oleńki. Obiecał poprawę, lecz zaślepiony żądzą zemsty za swych przyjaciół, spalił Butrymów, wieś leżącą niedaleko Wodoktów, w której mieszkała Billewiczówna. Został jeszcze bardziej znienawidzony przez ukochaną, ale to nie zniechęciło go, wręcz przeciwnie, zachęciło do walki o wybrankę swego serca. Porwał Oleńkę, którą uwolnił przebywający w pobliżu Michał Wołodyjowski. Dzięki „małemu rycerzowi” rodzi się w nim chęć odkupienia swych grzechów oraz odzyskania uczuć Oleńki. Okazją do rehabilitacji staję się możliwość uformowania oddziału. Po pewnym czasie przysięga wierność królowi Radziwiłłowi, ale przyjaciele i ukochana uznają go za zdrajcę. Jest naiwny, ponieważ uważa, że nie odstępując od magnata przyczyni się do ratowania ojczyzny. Swój błąd uświadamia sobie w Pilwiszkach i postanawia zemścić się. Chce oczyścić się z win służąc Polsce: zmienia swe nazwisko na Babinicz, aby nikt nie rozpoznał w nim zdrajcy – Kmicica, ostrzega wojska konfederackie przed niebezpieczeństwem grożącym im ze strony Radziwiłła, bierze udział w obronie Jasnej Góry, walczy ze Szwedami na czele oddziału Tatarów. Przemienia się w prawego, wiernego królowi i ojczyźnie bojownika o wolność swego narodu, gotowego postawić obowiązek służby dla kraju ponad głos serca.
Michał Wołodyjowski zwany „pierwszą szablą Rzeczpospolitej” znany był w całym kraju ze względu na swą odwagę i waleczność. Zawsze walczył w słusznej sprawie, najważniejsze dla niego było dobro ojczyzny i jej bezpieczeństwo. Był człowiekiem doświadczonym, z jego rad korzystali nawet starsi rangą rycerze. Z natury był to człowiek bardzo pogodny, czuły i spokojny. Cenił sobie honor i oddanie. Był również bardzo pobożny, złożył śluby Bogu. Jest wspaniałym szermierzem, mistrzem w pojedynkach. Służąc pod komendą Jeremiego Wiśniowieckiego, stał się zwolennikiem prowadzonej przez niego polityki. Jego wrodzona dobroć, łagodność i życzliwość pomagają mu w zdobywaniu przyjaciół. Nawet jego największy wróg stawał się przyjacielem. Został obdarowany przez swych poddanych szacunkiem i ufnością. Posiada umiejętność łagodzenia sporów, co pomaga mu w pozyskaniu ich przychylności. Znalazł też sympatię u przedstawicielek płci pięknej. Jednak wybranką jego serca została Basia Jeziorkowska. Urzekła go swoją urodą i wielkim temperamentem.
Onufry Zagłoba, sarmata - to inteligentny i sprytny człowiek, potrafi wybrnąć z trudnych sytuacji. Jak pozostali bohaterowie jest patriotą, życzliwy, serdeczny, obdarzony jest dużym poczuciem humoru i wielkim optymizmem. Jego słabością jest obżarstwo, pijaństwo a także tchórzostwo, ale dzięki temu jest jeszcze bardziej lubiany przez swych kompanów. Jest szanowany wśród swych towarzyszy i wszyscy się z nim liczą. Umie rozładować napiętą atmosferę. Bardzo inteligentny i doświadczony żołnierz, znany na całej Litwie, służący dobrą radą dla towarzyszy.
Bohaterowie sienkiewiczowskiej trylogii to patrioci, dla których najważniejszą wartością jest dobro ojczyzny. Moim zdaniem najbardziej godny podziwu jest Michał Jerzy Wołodyjowski. „Mały rycerz” został ukazany jako idealny rycerz, autor najbardziej podkreślił jego odwagę, męstwo, doświadczenie w walce a także oddanie ojczyźnie. To bohater, dla którego najważniejsze jest dobro własnego kraju, które stawia nawet ponad własne szczęście. Poświęcił swoje życie w imię złożonej obietnicy o obronie zamku, tym samym zapobiegając dostaniu się w ręce wroga zapasów i amunicji. Także Onufry Zagłoba to patriota szanujący swoja ojczyznę, szlachcic w podeszłym wieku, który większość życia spędził na wojnach toczących się o Rzeczpospolitą. Sienkiewicz ukazał go jako uosobienie wartości, które powinien posiadać oficer będący w podeszłym wieku, lecz w dalszym ciągu oddany ojczyźnie. Kolejny z przedstawionych bohaterów to Andrzej Kmicic – chorąży orszański, który po wielu sytuacjach działających na jego niekorzyść przemienia się w prawego, wiernego królowi i ojczyźnie bojownika o wolność swego narodu, gotowego postawić obowiązek służby dla kraju ponad głos serca. Zachowanie Kmicica, z początku złe zmienia się, gdy traci ukochaną. Postanawia poświęcić się ojczyźnie, aby odzyskać uczucia Oleńki; przemienia się w patriotę i obrońcę narodu. Z rozkazu najwyższego dowódcy podejmując się formowania oddziału nie podlega odpowiedzialności sądowej i ma okazję zrehabilitować swoje imię. Oddając się pod komendę Radziwiłła składa mu przysięgę na wierność. Nie odstępuje jednak magnata, choć w oczach przyjaciół i ukochanej uchodzi za zdrajcę, ponieważ wierzy w dobre intencje hetmana. Naiwny i gorliwy, porywczy i wierny wierzy, że przyczynia się do ratowania ojczyzny. Swoja tragiczna pomyłkę uświadamia sobie w rozmowie z Radziwiłłem w Pilwiszkach. Świadomy już swego upadku postanawia zemścić się. Wpierw jednak czyni postanowienie oczyszczenia się z win poprzez służbę Polsce. Zmienia swoje nazwisko na Babinicz, gdyż Kmicic kojarzy się ze zdrajcą i postanawia anonimowo służyć pogrążonej w wojnie ojczyźnie. Pod nowym nazwiskiem bohater dokonuje serii szlachetnych, bohaterskich czynów, jak udział w obronie Jasnej Góry, gdzie z narażeniem życia niszczy szwedzkie działo zagrażające klasztorowi, osłonięcie własnym ciałem i uratowanie życia Janowi Kazimierzowi pod Nowym Targiem, dowództwo nad nieustraszonym, zdecydowanym na wszystko oddziałem Tatarów i walk przeciwko Szwedom na terenie całego kraju. Ciężko ranny Andrzej zostaje rozgrzeszony w kościele, w obliczu wszystkich swoich poprzednich wrogów oraz ukochanej Oleńki. Żeni się z Billewiczówną i nadal z oddaniem służy ojczyźnie. Uważam, że należy podziwiać Andrzeja Kmicica za wewnętrzną siłę, która doprowadziła do zrehabilitowania. Bohater ten zasługuje na uwagę. Andrzeja Kmicica można porównać z mickiewiczowskim Jackiem Soplicą.