Porównanie kredytów bankowych na przykladzie BPH i PBK S.A Busko Zdrój

Question

Porównanie kredytów bankowych na przykladzie BPH i PBK S.A Busko Zdrój

SPIS TREŚCI

Wstęp.......................................................................................................3

Rozdział I Rola i funkcje kredytu w finansowaniu działalności gospodarczej............................................................................................6

1. System bankowy w Polsce............................................................6
2. Istota kredytu bankowego oraz pojęcie i forma umowy kredytowej??????????????????????.14
3. Podział kredytów na działalność gospodarczą i ich rodzaje uwzględniając kredyt hipoteczny oraz zabezpieczenia kredytów?..18

Rozdział II Analiza porównawcza organizacji Banku Przemysłowo- Handlowego????????????????????............28

1. Analiza rozwoju i zakres działalności Banku BPHi PBK S.A.28
2. Analiza struktur organizacyjnych banków????????.33
3. Analiza i przedmiot działalności????????????.34

Rozdział III. Analiza działalności kredytowej Banku Przemysłowo
-Handlowego, Oddział w Busku-Zdroju.............................................37

1. Analiza i rodzaj udzielanych kredytów?????????.37
2 Oprocentowanie kredytów.........................................................
3. Analiza wyników działalności????????????..

Zakończenie?????????????????????.?..59

Wykaz literatury ????????????????????..60
Wykaz aktów prawnych?????????????????...61

Inne źródła??????????????????????.?61
Wstęp
Podstawową formą działalności bankowej jest udzielanie kredytów. W ostatnich latach wzrosła jego rola, co jest związane głównie z rozwojem prywatnej przedsiębiorczości. Napływ obcego kapitału spowodował, iż musiały ulec znacznej zmianie zasady kredytowania. Do niedawna podstawową grupę kredytobiorców stanowiły jednostki gospodarki uspołecznionej, drugą grupą była ludność. Zmiany w systemie sprawiły, że do grupy kredytobiorców doszły prywatne przedsiębiorstwa polskie i z kapitałem zagranicznym. Fakt ten spowodował zmiany w systemie kredytowym.
Instytucja pożyczek i kredytów przetrwała do czasów współczesnych. Udzielają ich głównie banki. System bankowy jest newralgiczną częścią systemu gospodarczego państwa. Jest on głównym mechanizmem przeprowadzanych rozliczeń i transakcji pieniężnych.
Umowne stosunki pomiędzy przedsiębiorstwami a bankami stworzyły możliwość partnerstwa tych podmiotów w realizowaniu polityki pieniężno-kredytowej. Banki na mocy ustawy stały się osobami prawnymi, działającymi w celu umocnienia pieniądza polskiego, a organizując kredytowanie, czy rozliczanie przedsiębiorstw mogły zawierać dowolne umowy, ograniczone jedynie założeniami polityki pieniężno-kredytowej, czy ustaleniami statutowymi.
Analizę kredytowania podmiotów gospodarczych dokonano na przykładzie jednej z największych instytucji finansowych w Polsce, Banku Przemysłowo ? Handlowego S.A.- PBK S.A. w Krakowie, Oddział w Busku ? Zdroju.
Praca ma charakter teoretyczno ? empiryczny. Oprócz prezentacji teoretycznego uzasadnienia przyczyn udzielania kredytów przedstawione są dane źródłowe omawiające realizację teoretycznych przesłanek przez BPH S.A.- PBK S.A.
Rozdział I poświecony jest omówieniu działalności kredytowej oddziału BPH SA i PBK SA. w Busku ? Zdroju. Wychodząc od przedstawienia proponowanych przez bank rodzajów i form kredytów prezentuje się procedury przyznawania kredytów oraz dane empiryczne przedstawiające strukturę portfela kredytowego oddziału i udział w nim kredytów dla podmiotów gospodarczych.
W pracy przyjęte Lata dziewięćdziesiąte w Polsce przyniosły ze sobą powstawanie i rozwój gospodarki rynkowej. Warunki tej gospodarki powodują, że silna konkurencja zmusza firmy do podejmowania przedsięwzięć rozwojowych. Przedsięwzięcia te przybierają formę różnego rodzaju inwestycji i wiążą się z podejmowaniem decyzji obciążonych dużym ryzykiem ekonomicznym. Szczególnie ryzykowne są decyzje inwestycyjne dotyczące nabycia środków trwałych, niezbędnych do działalności gospodarczej. Ryzyko to wzrasta, jeżeli na zakupy inwestycyjne brakuje własnych środków finansowych. Poszukiwanie najtańszych źródeł finansowania i najbardziej efektywnych możliwości inwestycyjnych to kluczowe decyzje finansowe w przedsiębiorstwie. Firmy pragnące rozpocząć, rozszerzyć lub unowocześnić działalności gospodarczą, a nie posiadające na to własnych pieniędzy rozważają różne realne możliwości realizacji swoich zamierzeń. Pojawia się zatem problem wyboru sposobu sfinansowania tego przedsięwzięcia inwestycyjnego. Powstaje zatem pytanie z jakiego źródła finansowania skorzystać.
Rozdział II poświecony został opisie rysu historycznego banku, została omówiona struktura i pole działalności BPH SA w Krakowie w ujęciu przestrzennym, organizacyjnym ,oraz przedmiotowym.
Rozdział III to omówienie działalności kredytowej wychodząc od przedstawienia proponowanych przez Bank rodzajów i form kredytów, prezentuje procedury przyznawania kredytów oraz dane empiryczne przedstawiające strukturę portfela kredytowego oddziału oraz udział w nim kredytów dla przedsiębiorstw gospodarczych.
Całą prace kończą wnioski i podsumowania zawarte w zakończeniu które zostały sformuowane w toku pisania analizy działalności i kredytowania przedsiębiorców gospodarczych w banku BPH SA i PBK SA w Busku Zdroju.

ROZDZIAŁ I

ROLA I FUNKCJE KREDYTU W FINANSOWANIU

PRZEDSIĘBIORSTWA

1. System bankowy w Polsce.

Pierwsze zmiany dostosowujące działalność systemu bankowego do potrzeb gospodarki rynkowej nastąpiły na mocy ustawy o prawie bankowym1. Ustawa ta doprowadziła do:
1) wyodrębnienia systemu bankowego z resortu finansów i stworzenia tym samym nowej struktury gospodarczej funkcjonującej na odmiennych warunkach i powiązania,
2) uchwalania przez Sejm corocznie planu kredytowego i założeń polityki pieniężno - kredytowej,
3) powołania Rady Banku,
4) wprowadzenia umownych stosunków pomiędzy bankami a przedsiębiorstwami.
Można stwierdzić, że wiodącą funkcję w nowym systemie otrzymał NBP, który był centralnym bankiem państwa i miał uprawnienia emisyjne, kredytowe, rozliczeniowe i dewizowe2. Nie występował jednak w roli monobanku czy pozycji nadrzędnej w stosunku do innych banków. Oprócz NBP funkcjonowały BGŻ ., BH SA., PKO SA. oraz banki spółdzielcze. Jednak były one powiązane ściśle z poszczególnymi sektorami gospodarki lub nastawione na wąską specjalizację.
BGŻ zajmował się finansowaniem i kredytowaniem rolnictwa, przemysłu rolno ? spożywczego i leśnictwa, BH SA. obsługą rozliczeń towarowych i usługowych z zagranicą, a PKO SA. obsługą dewizową ludności oraz finansowaniem i kredytowaniem obrotów kredytowych z zagranicą przedsiębiorstw eksportu wewnętrznego handlu zagranicznego.

___________________
1 Ustawa z dn.29.VIII.1997 r. Prawo bankowe, Dz. U. 2005.Nr 1, poz.2
2 Ustawa z dn. 29.VIII.1997r. o NBP, Dz. U.2005.Nr 1, poz.2
W tej sytuacji nie mogło być mowy o konkurencyjności na rynku usług bankowych. Nowa ustawa dała jednak możliwość tworzenia nowych banków państwowych, spółdzielczych czy w postaci spółek akcyjnych. Banki zagraniczne mogły rozpocząć działalność w oparciu o zezwolenie Ministra Finansów wydanego w porozumieniu z prezesem NBP. Nowa ustawa stworzyła strukturę gospodarczą , która była niezależna i podporządkowana w głównej mierze Sejmowi i Radzie Ministrów. Sejm powołuje prezesa NBP na wniosek Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej, który odpowiada przed nim za działalność banku. Prezes NBP nie uczestniczy w posiedzeniach Rady Ministrów.
Plany kredytowe czy założenia polityki pieniężno-kredytowej uchwalone przez Sejm przyczyniły się do podniesienia ich rangi. Banki miały obowiązek uczestniczyć aktywnie w realizacji tych planów. Uzależniały one skalę kredytowania przedsiębiorstw od swych możliwości do gromadzenia środków finansowych i uzależniły wiele decyzji gospodarczych od posiadania przez przedsiębiorstwo odpowiednich środków pieniężnych. Szybko zauważono , że realizacja tych wszystkich planów i założeń wymaga skuteczniej działającego i bardziej wydajnego systemu bankowego co było przyczyną dalszych reform w oparciu o dalsze ustawy.
Powołana Rada Banku jako organ koordynujący i konsultacyjny wszystkich banków miała za zadanie usprawnić prowadzenie jednolitej polityki pieniężno-kredytowej przez aparat bankowy. W jej skład wchodzili Prezes NBP i jego pierwszy zastępca, prezesi banków o zasięgu ogólnokrajowym i przedstawiciele banków spółdzielczych.
Umowne stosunki pomiędzy przedsiębiorstwami a bankami stworzyły możliwość partnerstwa tych podmiotów w realizowaniu polityki pieniężno-kredytowej. Banki na mocy ustawy stały się osobami prawnymi działającymi w celu umocnienia pieniądza polskiego, a organizując kredytowanie czy rozliczanie przedsiębiorstw mogły zawierać dowolne umowy, ograniczone jedynie założeniami polityki pieniężno-kredytowej czy ustaleniami statutowymi.

Wszelkie kolejne zmiany w systemie bankowym przeprowadzone zostały na mocy przepisu którego celem było3:
1) stworzenie warunków do prowadzenia przez NBP aktywnej polityki emisyjnej ,
2) zwiększenie samodzielności i przedsiębiorczości banków jak również ich odpowiedzialności w sferze ich uprawnień za realizowaną politykę pieniężno-kredytową,
3) wprowadzenie autentycznego partnerstwa w stosunkach między bankami i ich klientami ,
4) oparcie działalności banków na rozrachunku ekonomicznym,
5) wprowadzenie zasady konkurencyjności.

Powyższa ustawa była punktem przełomowym w procesie jakościowych przeobrażeń systemu bankowego. Jeszcze w zasadzie przed jej uchwaleniem wyodrębniono z NBP powszechne kasy oszczędności i utworzono odrębny bank państwowy- PKO BP (1 I 1988r.). W oparciu o następne akty prawne4
rozpoczęła działalność 9-ka banków komercyjnych, która przejęła oddziały z
sieci NBP. Banki te są samodzielnymi i samo finansującymi się jednostkami organizacyjnymi. Mogą prowadzić tradycyjną działalność bankową jak również tworzyć spółki prawa handlowego i cywilnego; mogą tworzyć przedsięwzięcia gospodarcze czy świadczyć usługi konsultacyjno - doradcze w sprawach finansowych mogą podejmować każdą działalność gospodarczą nie przewidzianą ustawą, a określoną statutem; tworzyć i likwidować za granicą oddziały i inne placówki oraz być akcjonariuszem zagranicznych banków i osób prawnych działających w kraju. Na czele takiego systemu bankowego, mogącego działać w tak wielu dziedzinach stoi NBP jako bank banków.
Wprowadzenie partnerstwa w stosunkach między bankami i ich klientami polegało na swobodnym nawiązywaniu stosunków kredytowych pomiędzy zainteresowanymi stronami. Wszystkie osoby fizyczne i prawne przy otwieraniu rachunku, zaciąganiu kredytu czy korzystaniu z innych usług bankowych mają prawo wyboru banku.
Działalność banku opierająca się na rachunku ekonomicznym polega na pokrywaniu z uzyskanych przychodów kosztów działalności, zobowiązań wobec budżetu państwa, zobowiązań z tytułu zawieranych umów czy wydatków na rozwój.

____________________
3 Ustawa z dn.29.VIII.1997 r. Prawo bankowe, Dz. U. 2005, Nr 1,poz.2.
4 Rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 11 IV 1988 roku. w sprawie banków komercyjnych.

Przyczyniło się to do ustanowienia nadzoru bankowego. Banki zostały zobowiązane do utrzymywania płynności płatniczej polegającej na prowadzeniu obsługi zobowiązań zgodnie z terminami ich płatności. Nadzór nad działalnością banków sprawuje Komisja Nadzoru Bankowego, zwana dalej ?Komisją?. Decyzje i określone przez Komisję zadania wykonuje i koordynuje wydzielony organizacyjnie w strukturze NBP-Generalny Inspektorat Nadzoru Bankowego, a dokonuje go na podstawie rocznych bilansów, miesięcznych sprawozdań i bieżących meldunków. W ramach sprawowania nadzoru bankowego prezes NBP z własnej inicjatywy lub Ministra Finansów może przekazać bankowi określone zalecenia, a przypadku trudnej sytuacji finansowej cofnąć zgodę na prowadzenie dalszej działalności.
Konkurencyjność w bankowości ? w myśl tej ustawy ? polega na tym, iż poszczególne banki wydzielone z NBP rozpoczęły działalność na własny rachunek stawiając na wprost stopy i masy zysku przy dopuszczalnym rynku. Chodziło o to by w oparciu o fundusze własne opanować jak największy segment rynku. Banki rozpoczęły w pierwszej fazie walki konkurencyjnej rozszerzenie swej działalności na obszary w których wcześniej nie działały.
Obecnie dominuje tendencja do modernizacji posiadanych oddziałów, komputeryzacja, dywersyfikacja produktu czy szkolenie pracowników.
Działalność NBP koncentruje się w oparciu o ustawę5 na wielu dziedzinach, począwszy od funkcji konsultacyjnych (np. odnośnie koncepcji
społeczno-gospodarczego rozwoju kraju) poprzez funkcje czysto techniczne (np. obsługę pewnych rozliczeń) po kształtowanie polityki finansowej państwa za pomocą kredytu dla systemu bankowego (oddziaływanie dla niego za pomocą limitu kredytowego, stopy rezerwy obowiązkowej, oprocentowania kredytu refinansowego czy operacji otwartego rynku).
Oprócz tych instrumentów oddziaływania banku centralnego na cały system bankowy w sferze wpływów NBP znajdują się decyzje o emisji i obrocie papierami wartościowymi,
a także obsłudze pożyczek państwowych, które otrzymał na mocy obowiązujących,

____________________
5Ustawa z dn. 3 II 1989 r. o NBP, Dz. U. 1989, nr 4, poz. 22.

przepisów6 . W oparciu o dalsze rozporządzenia7 NBP ma obowiązek a zarazem funkcje polegające na zapewnieniu zgodnego z przepisami i obowiązującymi zasadami działania banku w sprawach dewizowych. Powyższa ustawa dała możliwość zachowania nowo powstałym bankom państwowym uprawnień dewizowych. Odtąd takie uprawnienia w odniesieniu do banków nowo utworzonych miał nadawać prezes NBP, który ponadto posiadał uprawnienia nadzoru nad obrotem dewizowym. Obsługę dewizową oraz walutową ludności powierzono podmiotom bez osobowości prawnej (jak przedsiębiorstwa turystyczne, hotele). Wprowadzono też nowe uregulowania8 odnośnie gromadzenia rezerw obowiązkowych. Na ich podstawie rezerwą obowiązkową objęto wszystkie środki pieniężne zgromadzone w banku, ale stopa rezerwy nie mogła przewyższać 30% sumy tych środków.
Było to w pewnym stopniu zachętą dla banków do gromadzenia oszczędności w postaci lokat terminowych. Ustawa nie przewidywała oprocentowania środków na rachunku rezerw obowiązkowych w NBP. Naruszenie przez bank obowiązku utrzymywania rezerw na odpowiednim poziomie prowadziło do stosownych sankcji.
Dalsze zmiany przystosowujące system bankowy do warunków gospodarki rynkowej miały miejsce poprzez pewne zmiany w Prawie bankowym9 . Polegały
one głównie na przekształceniu banków państwowych w banki w formie spółek
akcyjnych, określeniu szczegółowych sposobów na udzielenie zezwoleń na otwarcie nowych banków, sprecyzowaniu zasad działania nadzoru bankowego.
Poruszały one kwestie możliwości zadłużania się budżetu państwa w NBP oraz zakresu działania instrumentów Banku Centralnego na system bankowy. Doprowadziły one też do likwidacji Rady Banków.

____________________
6Ustawa z dn.22 III 1991 r. ? Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych, Dz. U. nr 35, poz. 155, art. 3 pkt. 1.
7 Ustawa z dn. 27.VII.2002 r. ? Prawo dewizowe, Dz. U. Nr 141, poz.1178
8 Ustawa o NBP z dn. 31 I 1989 r., Dz. U. z 1992 r., nr 72 poz. 360.
9 Ustawa z dn. 18 XII 1989 r. o zmianie ustaw Prawo bankowe i o NBP, Dz. U. 1989 r., nr 74, poz. 439; Ustawa z dn.14 II 1992 r. o zmianie ustawy Prawo bankowe i niektórych innych ustaw, Dz. U. 1992 r., nr 20, poz. 78
.
Dla całego systemu bankowego istotne znaczenie miały dwa akty prawne:
1) o restrukturyzacji banków spółdzielczych BGŻ10,
2) o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym11 ,
Banki spółdzielcze najgorzej wypadły z konfrontacji z nowymi realiami gospodarczymi . Działając w czasie kryzysu szczególnie silnie odczuwanym w rolnictwie i dysponując ludźmi o niskich kwalifikacjach popełniły wiele błędów i nie były w stanie spełnić wymagań NBP na wielu płaszczyznach (odnośnie wielkości kapitału, wskaźnika wypłacalności, funduszu ryzyka, obowiązkowej rezerwy).
Nowa ustawa miała doprowadzić do lepszej sytuacji banków spółdzielczych i dostosowaniu ich do wymagań stawianych przez Unię Europejską Wprowadziła ona trzystopniową strukturę banków, którą tworzyły banki spółdzielcze, regionalne i BGŻ; został ograniczony zakres usług tych banków i teren ich działania; wprowadziła rozwiązania gwarantujące ich wypłacalność i płynność; upoważniła struktury banków spółdzielczych do sprawowania nadzoru bankowego , określiła źródła finansowania bankowego, określiła źródła finansowania strat tego sektora , wprowadziła solidarną
odpowiedzialność wszystkich banków zrzeszonych w banku regionalnym za płynność i ryzyko pojedynczych banków spółdzielczych; ustanowiła obowiązek przekazywania nieodpłatnie części funduszu i depozytów banków spółdzielczych bankom regionalnym co prowadziło do tego , że np: zysk mógł pojawić się na szczeblu regionalnym.
Ustawa o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym poprawiła wizerunek systemu bankowego. Polepszyła sytuację banków ? zwłaszcza z kapitałem mieszanym . Objęła ona gwarancją depozyty osób fizycznych i prawnych. Jednak wprowadziła nierównomierność konkurencyjną na krajowym rynku finansowym, ponieważ utrzymano gwarancję państwa depozytów do pełnej
wysokości w PKO BP S.A, PKO S.A. i BGŻ. Do 3 tyś. EURO są gwarantowane depozyty w pozostałych bankach.

____________________
.
10 Ustawa z dn. 24 VI 1994 r., Dz. U. 1994, nr 20, poz. 78.
11 Ustawa z dn. 14 XII 1994 r., o BFG Dz. U. 1995, nr 4.

Kwota gwarancji jest więc niewielka ok. 9,5tyś.PLN. Środki na ten cel są gromadzone przez banki. Ponadto ustawa wprowadza regulacje odnośnie wykorzystania zgromadzonych środków funduszu w formie pożyczek dla banków, które tracą chwilowo płynność i które są w stanie realizować pewne programy naprawcze przywracające im wiarygodność i zaufanie.
W ciągu kilku lat reform bankowości powstał dwupoziomowy system bankowy składający się z Banku Centralnego i banków komercyjnych, wprowadzono mechanizmy wielkości pieniądza i kredytu w gospodarce za pomocą instrumentów finansowych opartych na współdziałaniu NBP i pozostałych banków, stosunki ekonomiczne oparto na konkurencyjności, rachunku ekonomicznym oraz dwustronnym partnerstwie. Wprowadzono szeroką niezależność prezesa NBP od Ministra Finansów i rządu powiązując go ściśle z Sejmem. W zasadzie obecnie istnieją powiązania pomiędzy NBP a Ministrem Finansów i rządem w sferze stosowania instrumentów ekonomicznych w postaci stopy procentowej i podatkowej. Bank kreuje politykę kredytową za pomocą stopy procentowej, a budżet oraz polityka preferencji i ulg kredytowych znajduje się w sferze kompetencji rządu. Nie powinna się więc zdarzyć sytuacja w której podmioty gospodarcze nie korzystałyby z kredytu na inwestycje, ponieważ brak im środków na spłatę ze względu na nadmiernie wysokie płatności do budżetu państwa.
Tak więc potrzebna jest współpraca pomiędzy prezesem NBP a Ministrem Finansów i rządem na zasadach współdziałania, gdyż pozycja tych dwóch podmiotów jest równorzędna i nie ma między nimi stosunku podległości. W praktyce często występują naciski nieformalne podczas współpracy, o czym mogliśmy się przekonać w ubiegłym roku , kiedy Minister Finansów krytycznie wypowiadał się o polityce prezesa NBP odnośnie ustalania stóp procentowych.

Polski system bankowy powinien być dalej reformowany w kilku strefach12 :

1) powinno powstać kolegialne kierownictwo NBP powoływane przez parlament na wniosek prezydenta czy rządu i Rada Banków co uniemożliwiłoby podejmowanie decyzji w oparciu o preferowanie jednej opcji ekonomicznej lub politycznej,
2) wydaje się być celowe wprowadzenie nadzoru bankowego usytuowanego poza strukturą Banku Centralnego i wprowadzającego niezależność tej instytucji w stosunku do doraźnych interesów Banku Centralnego,
3) należy przyspieszyć konsolidację banków z priorytetem łączenia dużych
banków i ich prywatyzację z udziałem banku zagranicznego, który być ustawowo ograniczony do 10-12%.
Dopiero po tych reformach polski system bankowy będzie mógł spełnić podstawowe wymagania Unii Europejskiej (wymogi ostrożnościowe, likwidowanie dotacji i preferencji ze strony państwa, tworzenie nowych instytucji finansowych czy stworzenie infrastruktury instytucjonalnej systemu bankowego) i stawić czoła zagranicznej konkurencji międzynarodowych instytucji bankowych, które są silne, efektywne i cieszą się dużym zaufaniem na całym świecie.

____________________
12 W. L. Jaworski ? Bankowość ? Podstawowe założenia, SGH, Warszawa 2001r., str. 37
2. Istota kredytu bankowego oraz pojęcie i forma umowy kredytowej

Kredyt pochodzi od łacińskiego słowa "credere" co znaczy wierzyć lub ufać odnoszącego się do zaufania jakim cieszy się osoba, która reguluje swe zobowiązania Zdefiniował to po raz pierwszy w 1910r.J.Conrad.Dla niego mieć kredyt oznaczało możliwość otrzymania, na podstawie tego zaufania, od kogoś dobrowolnie w użytkowanie składników majątku lub usług w zamian za ekwiwalent .J.Conarad uważał kredyt za czasowe nabycie siły nabywczej przez kredytobiorcę, który po ustalonym terminie ma obowiązek zwrócić go w uzgodnionej formie pieniądza i wysokości wraz z odsetkami za jego gospodarcze użytkowanie.
Udzielanie kredytów jednostkom gospodarczym i ludności jest podstawową czynną operacją bankową. Kredyt bankowy jest stosunkiem ekonomicznym między bankiem a kredytobiorcą. Banki pełnią więc w gospodarce rynkowej rolę wyspecjalizowanego pośrednika finansowego, który zapewnia bezpieczeństwo zwrotu lokowanych środków finansowych i alokację tych środków zgodną z zasadami dobrego gospodarowania.
Zgodnie z definicją podawaną przez "Słownik ekonomiczny i finansowy", kredyt to akt zaufania polegający na wymianie dwóch świadczeń rozdzielonych w czasie: dóbr lub środków płatniczych w zamian za obietnice lub perspektywę spłaty lub zwrotu13 .Polega on na czasowym udostępnieniu kredytobiorcy przez bank określonej kwoty środków pieniężnych, w zamian za co podmiot kredytowany zobowiązuje się do zwrócenia bankowi udostępnionej kwoty w określonym terminie wraz z ustalonymi odsetkami, uzgodnione świadczenie zwrotne strony przeciwnej następuje dopiero w późniejszym terminie14.
Kredyt jest stosunkiem pomiędzy bankiem a jego klientem, w którym bank pożycza pieniądze lub we własnym imieniu zawiera finansowe
"Leksykon bankowy" definiuje kredyt, jako stosunek który powstaje w sytuacji,

______________
13 Bernard & Colli, Słownik ekonomiczny i finansowy, Warszawa 1999 s. 92
14 Leksykon Bankowy, Zespół Redakcji Wydawnictw Bankowych, Warszawa ? Katowice 1999r., s. 104
w której jedna strona wypełnia określone świadczenia, podczas gdy zobowiązania na rachunek i ryzyko klienta, jak np.: udzielanie gwarancji bankowej. Jest to główna forma dostosowująca kapitały i środki płatnicze do potrzeb, prognoz i decyzji podmiotów prowadzących działalność gospodarczą.
Czynności kredytowe mogą przybierać różne formy. Przyznanie kredytu może w rzeczywistości oznaczać15.
? odroczenie terminu płatności dokonanego świadczenia; kredyt jest wtedy udzielany przez sprzedawcę, który może starać się o mobilizację posiadanej wierzytelności odstępując ją jakiemuś pożyczkodawcy (kredyt handlowy lub kredyt dla dostawców, kredyt konsumpcyjny),
?. pożyczenie funduszy temu kto ich potrzebuje na dokonanie gotówkowej zapłaty za świadczenia; kredyt przyznawany jest wtedy przez osobę prywatną, ale częściej się zdarza, że jest to wyspecjalizowana instytucja,
?. pożyczenie funduszy temu kto ich potrzebuje na dokonanie gotówkowej zapłaty za świadczenia; kredyt przyznawany jest wtedy przez osobę prywatną, ale częściej się zdarza, że jest to wyspecjalizowana instytucja,
? obietnicę realizacji pożyczki w chwili, gdy pożyczkobiorca będzie się dopominać o dopełnienie tego zobowiązania (otwarcie kredytu),
? zastąpienie własnym kredytem kredytu, którego wierzytelność przechodzi z jednego pożyczkodawcy na drugiego, tworząc obieg skryptów dłużnych;
jest to kredyt otwarty podpisem - zobowiązanie wymagalne jedynie w przypadku niedopełnienia terminowej spłaty przez pożyczkobiorcę.
Kredyt zdefiniowany w ten sposób wymaga wynagrodzenia, które stanowi rekompensatę za dwa główne czynniki; czas i ryzyko. Wynagrodzeniem tym są
odsetki, będące ekwiwalentem za nie dyspozycyjność środków należących do pożyczkodawcy i zależą od terminu ich spłaty. Ryzyko niewypłacalności
kredytobiorcy, które rośnie wraz z oddalaniem się terminu spłaty pożyczki, uzasadnia zastosowanie premii uzupełniającej odsetki. Zależy ona od kategorii kredytobiorcy i gwarancji jakimi kredyt został opatrzony.

______________
15 Bernard & Colli, Słownik ekonomiczny i finansowy. Warszawa 1999 s. 93
?Kredytem" nazywa się również potencjał instytucji publicznej lub prywatnej, a także osoby prywatnej, oznaczający ilość kredytów, które mogłaby ona uzyskać od innych; mierzy on możliwość zaciągnięcia kredytów lub terminów ich spłat; jest wyrazem zaufania, którym pożyczkobiorca cieszy się zależnie od swego majątku, dochodów, a także umiejętności zawodowych, form stosowanego zarządzania i walorów moralnych. Udzielanie kredytów umożliwia bankom uzyskanie depozytów od klientów i zachowanie pewnej części z tych, które same tworzą 16 Działalność kredytowa należy do najważniejszych rodzajów działalności prowadzonej przez banki. Stanowi poważne źródło dochodów. O wadze tej działalności świadczy wysoki udział kredytów w bilansach banków komercyjnych (w aktywach). Wynosi on zwykle od 25% do 50% wszystkich aktywów, czasem więcej. Tak więc sukcesy (lub porażki) w działalności kredytowej decydują o wynikach (zyskach) wielu banków, ich sytuacji finansowej, a także - co Jest ważne dla pracowników - o zarobkach osób zatrudnionych w bankach.
Duże zainteresowanie działalnością kredytową, realizowaną w różnych formach, wynika z możliwości uzyskania znacznych korzyści finansowych, jakie stwarza. Dzięki udzielaniu kredytów bank uzyskuje bowiem przychody z tytułu prowizji i odsetek. Prowizje są to opłaty za czynności związane z udzieleniem
kredytu. Wynoszą zwykle od l do 2% kwoty udzielonego kredytu, pobieranej w momencie podpisania umowy o kredyt. Dochody odsetkowe są podstawową korzyścią finansową banku bowiem przez cały okres kredytowania kredytobiorca jest zobowiązany wpłacać na rachunek banku ustalone umową kwoty odsetkowe. Łączna ich suma pozwala bankowi na pokrycie wszystkich wydatków związanych z pozyskaniem środków (inaczej mówiąc pożyczeniem ich od osób lokujących swoje oszczędności w banku) oraz kosztami obsługi kredytu. Nadwyżka przychodów nad kosztami, uwzględniając także inne wydatki, może być znacząca. Ta okoliczność jest powodem zainteresowania banku udzielaniem kredytów.

_______________
16 Bernard & Colli, Słownik ekonomiczny i finansowy. Warszawa 1999r s. 93
Jednak w ostatnich latach niektóre banki w działalności kredytowej ponosiły straty, a nawet przez złe kredytowanie powodowały swoją upadłość. Jest to związane z tym, że prowadzenie działalności kredytowej stwarza możliwość, daje szansę, ale nie daje pewności uzyskania nie tylko dużych korzyści, ale korzyści w ogóle. Powodem tego jest ryzyko kredytowe banku, które występuje przy każdym pożyczaniu pieniędzy i to zarówno przez bank, jak i przez dowolne osoby prawne i fizyczne. Ryzyko to wynika z zagrożenia czy kredytobiorca wywiąże się ze swoich zobowiązań, dokona zwrotu kredytu i zapłaci odsetki w wysokości i terminach określonych w umowie kredytowej. Ryzyko może być małe i wtedy z reguły klient spłaca bankowi należne kwoty. Jeśli jednak jest duże, wówczas przy niewielkich nawet trudnościach powstałych w działalności kredytobiorców, często nie są oni w stanie wywiązać się z obowiązku spłaty określonej w umowie. W takim przypadku zamiast dochodów, bank może odnotować stratę.17
W Prawie bankowym istnieją regulacje, które z punktu widzenia działalności kredytowej zawierają dwa istotne elementy: Są nimi:
?samodzielność" banku ?działającego na podstawie ustawy i statutu" oraz fakultatywność współpracy banku z klientem zapisana w ustawie Prawa bankowego ?Banki mogą udzielać kredytów".18 Wśród wewnętrznych regulacji i bankowych najważniejsze umocowanie posiadają regulaminy bankowe. Zgodnie z ustawą Prawo bankowe, banki mogą wydawać regulaminy określające czynności bankowe,
w tym rodzaje udzielanych kredytów oraz warunki umów kredytowych i umowy pożyczki. W konsekwencji, regulamin bankowy może być traktowany jako oferta banku o specjalnym znaczeniu. Staje się ona częścią umowy kredytowej w chwili podjęcia przez bank decyzji o udzieleniu kredytu i uzgodnieniu pozostałych szczegółowych warunków umowy.19

_______________
17 M. Wysocki, Poradnik inspektora kredytowego, Warszawa 1999r
18 M. Wysocki, Poradnik inspektora kredytowego, Warszawa 1999r s.13
19A. Rymek, Kredyty. Poradnik dla praktyków, Twigger S.A., Warszawa 1999, s.10

3. Podział kredytów na działalność gospodarczą i ich rodzaje uwzględniając kredyt hipoteczny oraz zabezpieczenia kredytów.

Polskie banki stosują różne podziały kredytów, zależnie od przyjętych kryteriów. Warto zauważyć, że nazewnictwo stosowane w tej dziedzinie przez
banki jest zróżnicowane. Niekiedy ten sam typ kredytu ma w bankach różne nazwy. Jest to w pełni legalne i zrozumiałe. Ani nadzór bankowy ani
Ministerstwo Finansów nie pokusiły się dotychczas o uporządkowanie nazewnictwa bankowego. Od wybranego typu kredytu w znacznej mierze zależą możliwości jego spłaty.
Banki komercyjne przeprowadzają różne operacje kredytowe przystosowane do potrzeb klientów. Przebieg tych operacji, czyli tryb udzielania, wykorzystania i spłaty kredytów związany jest z rodzajem kredytu. Szczegółowe rozwiązania mogą się nieco różnić w poszczególnych bankach, co znajduje odbicie w ich regulaminach kredytowania.

Pod ogólnym pojęciem działalności kredytowej kryje się wiele produktów banku komercyjnego. Należy tu wyróżnić trzy grupy produktów działalności kredytowej 20:

? kredyty w ścisłym rozumieniu,
? pożyczki pieniężne,
? awale kredytowe.
Kredyty w ścisłym rozumieniu służą finansowaniu celów, które poddane są we wniosku kredytowym.. Powinny być wykorzystane zgodnie z przedstawionymi wcześniej deklaracjami i harmonogramem. Jest to ważne dla banku, ponieważ opiera on zabezpieczenie kredytu na majątku finansowym z kredytu bankowego Bank finansuje kredytem dane przedsięwzięcie i interesuje się jego wykorzystaniem.

_______________
20 Rajczyk M. ? Banki komercyjne, FEE, Katowice 2000 r, str. 70-71.
Pożyczki pieniężne polegają na tym , że bank pożycza pieniądze i dba o dobre zabezpieczenie pożyczki, ale nie dba, na co te pieniądze zostaną wydane. Zabezpieczenie pożyczki jest tu oderwane od przeznaczenia środków pieniężnych.

Awal kredytowy oznacza udzielenie poręczenia i gwarancji dla innego podmiotu. Bank nie angażuje tu środków pieniężnych , lecz swoją zdolność kredytową. Pieniądze są potrzebne, gdyż klient nie wywiązuje się ze swego zobowiązania.
Z punktu widzenia potrzeb banku komercyjnego za najważniejszy trzeba uznać podział kredytów według kryterium czasowego . Wyróżnia się następujące kredyty :
? krótkoterminowe ? udzielane do 1 roku,
? średnioterminowe ? na okres od 1 do 5 lat,
? długoterminowe ? z terminem spłaty powyżej 5 lat.
Kredyty mogą być udzielane dwiema metodami, w rachunkach21
? bieżącym ( otwartym),
? kredytowym ( pożyczkowym ).
Kredyt w rachunku bieżącym jest uprawnieniem klienta do zadłużenia się w tym rachunku na zasadach określonych w umowie kredytowej. W tym trybie udziela się kredyty płatniczego lub otwartego. Kredyt płatniczy zwany kasowym lub przejściowym jest udzielany w związku z przejściowym brakiem na rachunku środków dla pokrycia bieżących płatności. Powoduje on powstanie na rachunku bieżącym salda debetowego, które powinno być zlikwidowane w najbliższych dniach z bieżących wpływów. Przejściowe zadłużenie się umożliwia przedsiębiorstwu utrzymywanie płynności i terminowego regulowania zobowiązań. Kredyt kasowy łagodzi skutki nierównomiernego wpływu należności bez potrzeby ubiegania się każdorazowo o przyznanie kredytu.

_______________
21 Z. Krzyżkiewicz ? Banki-rynek, operacje, polityka; Poltext, Warszawa 2001 r, str. 83-87
. W umowie o ten kredyt bank ustala górny pułap zadłużenia, a często też maksymalny okres ciągłego występowania zadłużenia w takiej formie. Bank udzielając kredytu kasowego jest narażony na wyższe ryzyko, gdyż kredyt ten może być użyty na pokrycie strat co zagraża jego zwrotowi. Drugą podstawową formą kredytu w rachunku bieżącym jest kredyt otwarty, zawierany na okres od kilku miesięcy do 1 roku. Upoważnia on klienta do wystawienia dyspozycji płatniczych i zobowiązuje bank do zapłaty dokumentów płatniczych, których płatnikiem jest kredytobiorca. Jest to kredyt krótkoterminowy odnawialny, wywołujący powstanie salda debetowego rachunku bieżącego, co oznacza zadłużenie przedsiębiorstwa wobec bank. Kredyty te mogą być udzielane na określone cele.

W rachunku kredytowym udziela się zwykle długoterminowych kredytów inwestycyjnych na określone zamierzenia inwestycyjne, natomiast w rachunku bieżącym kredytuje się działalność eksploatacyjną (obrotową) przedsiębiorstw. Kredyty celowe (eksportowe) mogą być udzielane zarówno w rachunku pożyczkowym jak i bieżącym.
Jednym z bardziej popularnych rodzajów kredytów jest kredyt dyskontowy, którego udział w Polsce systematycznie wzrasta. Jest to możliwe dzięki wekslom, które są dokumentami zobowiązującymi wystawcę lub wskazaną przez niego osobę do bezwarunkowego zapłacenia określonej kwoty pieniężnej w określonym terminie. Rozróżnia się przy tym weksle:
1) własny (sola) ? w którym wystawca zobowiązuje się do zapłaty,
2) ciągniony (trasowany) ? w którym wystawca (trasant) zleca wskazanej w wekslu osobie (trasatowi) zapłatę remitentowi (beneficjentowi) kwotę wymienioną w wekslu. Zobowiązanie trasata powstaje po wyrażeniu przez niego akceptu polecenia zapłaty.
Cechą weksla jest możność przenoszenia płynących z niego praw w drodze indosu.
Kredyt lombardowy jest udzielany pod zastaw papierów wartościowych, towarów i przedmiotów wartościowych. Charakterystyczną cechą tego kredytu jest posiadanie przez bank przedmiotu zastawu. Mimo, że banki nie dysponują magazynami do przechowywania zastawionych towarów, mogą one udzielać kredytu lombardowego pod ich zastaw reprezentowany warrantem, będącym szczególnym dowodem składowym. W drodze indosowania warrantu jest możliwe przeniesienie własności tych towarów.
W Polsce kredyt lombardowy nie odgrywał dotychczas większej roli, ale przewiduje się szersze wykorzystanie tej formy kredytu. Obecnie przedmiotem zastawu są przede wszystkim papiery wartościowe. Banki oferują pożyczki lombardowe udzielane na okres od 7 dni do 3 miesięcy. Zabezpieczeniem tych pożyczek mogą być bony i książeczki PKO lub blokada środków pieniężnych na rachunkach złotowych i walutowych, a także wymienialne waluty obce. Bank przyjmuje jako zastaw również kosztowności w postaci wyrobów ze złota i platyny, sztabek złota i złotych monet.

Kredyty hipoteczne są zazwyczaj średnio i długoterminowe. Udzielane są zazwyczaj na cele inwestycyjne, a ich charakterystyczną cechą jest zabezpieczenie hipoteczne. Przy udzielaniu tego rodzaju kredytów na inwestycje banki analizują wstępne inwestycje zamierzone przez kredytobiorcę pod kątem realności przewidywanych efektów ekonomicznych. Najczęściej warunkiem udzielenia kredytu jest określony udział własnych środków inwestora ? co wymaga analizy kosztów zamierzonej inwestycji oraz sytuacji materialnej inwestora. Zabezpieczeniem materialnym kredytów inwestycyjnych są zyski i amortyzacja przedsiębiorstwa podejmującego rozbudowę, a w polskich warunkach także restrukturyzację. Zabezpieczeniem prawnym zwrotności kredytu jest zabezpieczenie hipoteczne nadające mu charakter kredytu hipotecznego. Hipoteczne zabezpieczenie zwrotności kredytu wiąże jego spłatę z określoną nieruchomością. Pozwala ono bankom na zaspokojenie roszczeń z tej nieruchomości także wtedy, gdy zmieni ona właściciela, zapewniając im równocześnie pierwszeństwo przed wierzycielami kolejnych właścicieli nieruchomości. Właściciel nieruchomości może ją zbywać i dodatkowo obciążać długami, co jednak nie pozbawi banku pierwszeństwa w zaspokojeniu jego roszczeń. Stosownie do norm polskiego prawa cywilnego, hipoteka powstaje przez wpis do księgi wieczystej nieruchomości, prowadzonej przez sądy rejonowe. Wniosek do sądu o dokonanie wpisu może być złożony przez właściciela nieruchomości lub bank udzielający kredytu. Wpis musi być dokonany w określonej sumie pieniężnej wyrażonej w złotych polskich. Przed ustanowieniem zabezpieczenia hipotecznego bank powinien zbadać w księgach wieczystych, czy przyszły kredytobiorca jest właścicielem danej nieruchomości, a jej hipoteka nie jest obciążona wcześniejszymi zapisami na rzecz innych wierzycieli.

Banki mogą żądać ustanowienia hipoteki:
1) zwykłej,
2) kaucyjnej,
3) przymusowej.

Hipoteka zwykła znajduje zastosowanie do już udzielonych kredytów, a wniosek o wpis do tej hipoteki powinien udokumentować wysokość udzielonego kredytu i oprocentowania a także warunków spłaty.

Hipoteka kaucyjna może zabezpieczyć spłatę określonych kredytów, ale o nie ustalonej wysokości, a także kredytów, które będą udzielone przez bank w przyszłości. Hipoteki kaucyjnej nie można użyć jako zabezpieczenia już udzielonego, o znanej wysokości kredytu. Granicę odpowiedzialności określa kwota hipoteki kaucyjnej, dlatego bank powinien we własnym interesie uwzględnić wszelkie okoliczności przy ustalaniu kwoty hipoteki kaucyjnej.

Hipoteki przymusowej bank może żądać od kredytobiorcy, będącego właścicielem danej nieruchomości, gdy ten nie spłacił kredytu w terminie. Gdy kredytobiorca nie wywiąże się z zobowiązań, ostatecznym krokiem jest zaspokojenie pretensji banku z nieruchomości obciążonej hipoteką w trybie sądowego postępowania egzekucyjnego. Nieruchomość zostaje wystawiona na licytację, ale może być także przejęta przez wierzyciela, którym jest bank.

Leasing jest formą kredytu używaną głównie przy finansowaniu inwestycji. Polega on na dostarczeniu przez leasingodawcę leasingobiorcy ustalonego umownie wyposażenia, urządzeń czy budynków. Leasingobiorca zobowiązuje się do płacenia określonej opłaty leasingowej rozłożonej na raty. Właścicielem przedmiotu umowy leasingowej jest leasingodawca, ale strony mogą przewidzieć w umowie przeniesienie własności na leasingobiorcę. Wtedy raty leasingowe, obok raty leasingowej, powinny obejmować część zapłaty za nabywany obiekt.
Transakcje leasingowe mogą występować w różnych formach i przy różnym zaangażowaniu banku. Z tego powodu wyróżnia się leasing:
1) bezpośredni,
2) pośredni.

W leasingu bezpośrednim producent bezpośrednio oddaje swoje wyroby w użytkowanie przedsiębiorstwom. Leasing pośredni polega na tym, że pojawia się pośrednik w postaci przedsiębiorstwa leasingowego między producentem a użytkownikiem. Przedsiębiorstwo to finansuje przekazanie użytkownikowi przedmiotu leasingu, a więc zakupuje przedmiot leasingu u producenta, aby przekazać go użytkownikowi na podstawie tzw. umowy leasingowej. Bank może być właścicielem tego przedsiębiorstwa, może występować bezpośrednio jako leasingodawca bądź może refinansować przedsiębiorstwo leasingowe.
Leasing jest korzystny dla leasingobiorcy, dlatego, że kredyt spłaca się z przyszłych zysków, a opłaty leasingowe obciążają koszty. Przedmioty wydzierżawione w ten sposób nie stanowią bowiem własności leasingobiorcy i nie są obciążone podatkiem. Zależnie od treści umowy leasingowej rozróżnia się:
1) leasing operacyjny,
2) leasing finansowy,

Umowy leasingu operacyjnego zawierane są na okresy krótkie, a przedmiot leasingu nie przechodzi po upływie umownego okresu na własność leasingobiorcy. Tę formę leasingu stosuje się w stosunku do urządzeń, które mogą być przekazane przez leasingodawcę następnemu użytkownikowi.

Umowy leasingu finansowego są zawierane na okresy dłuższe, kilkuletnie, a po jego upływie przedmiot leasingu przechodzi na własność leasingobiorcy. Znajdują zastosowanie w stosunku do przedmiotów, które ze względu na ich charakter byłoby trudno przekazać kolejnemu leasingobiorcy.

Kredyt mieszkaniowy udzielany jest przez kasy budowlano ? oszczędnościowe. Przed udzieleniem tego kredytu kredytobiorca jest zobowiązany do podpisania umowy oszczędnościowej na konkretną docelową sumę i oszczędzanie na ogół przez 2-3 lata, zanim powstanie możliwość otrzymania kredytu. Kredytobiorca może otrzymać kredyt mieszkaniowy, jeżeli
środki przez niego zgromadzone będą nie mniejsze niż określony procent sumy docelowej, a więc około 30-50%. Kredyt jest udzielany na różnicę między sumą zaoszczędzoną i sumą docelową. Kredytobiorca ma więc do dyspozycji po okresie oszczędzania swój wkład oszczędnościowy i otrzymany kredyt bankowy. Depozyt oszczędnościowy jest oprocentowany na ogół jednolicie stałą stopą procentową niższą od porównywalnych wkładów terminowych. Oprocentowanie kredytu mieszkaniowego jest niższe od oprocentowania innych kredytów inwestycyjnych. Kredyt ten oprócz wpisu do hipoteki może być zabezpieczony w innych formach. Przed przyznaniem kredytu mieszkaniowego kredytobiorca może otrzymać tzw. kredyt mostowy, zwracany potem z przyznanego kredytu mieszkaniowego.
Kolejną grupę produktów kredytowych banku komercyjnego tworzą pożyczki pieniężne. Można do nich zaliczyć :
? kredyty konsumpcyjne zwane ratalnymi,
? kredyty kart konsumpcyjnych.
?
Kredyt konsumpcyjny zwany ratalnym jest udzielany osobom fizycznym które mają stałe dochody w postaci płacy. Wielkość kredytu, rat, spłat oraz termin zwrotu są odpowiednio dostosowane do dochodów i nie stanowią przedmiotu negocjacji/ mały kredyt jest udzielany zwykle do wysokości 10 płac, a kredyt długoterminowy do wysokości 10 płac i może być spłacany w ciągu 3 lat. Występuje kilka odmian kredytu konsumpcyjnego, a do najczęściej stosowanych można zaliczyć:
? kredyt udzielany kredytobiorcy bezpośrednio przez bank,
? kredyt udzielany na podstawie umowy z firmą sprzedająca dany towar do wysokości określonej procentowo,
? kredyt w formie dyskonta weksla, który sprzedawca ciągnie na kupującego, a po zaakceptowaniu sprzedaje w banku.
Na cenę kredytu ratalnego składa się oprocentowanie i prowizja. Spłata oprocentowania i prowizji może nastąpić wraz ze spłatą kwoty kredytu. Zabezpieczeniem tego rodzaju kredytu mogą być:
? cesja należności z tytułu wynagrodzenia,
? przywłaszczenie na zabezpieczenie dóbr trwałego użytku zakupionych na kredyt,
? poręczenie ze strony innych osób.
Kredyt konsumpcyjny został uregulowany ustaleniami Unii Europejskiej, które
dotyczyły przede wszystkim: obowiązku informacji, prawa do odwołania oraz następstwa zwłoki w spłacie.

Kredyt kart kredytowych jest kredytem udzielanym do pewnej wysokości posiadaczom kart, którzy mogą nabywać towary, usługi lub otrzymywać gotówkę. W ten sposób posiadacz karty otrzymuje krótkoterminowy kredyt, którego zwrot następuje przy wyrównaniu rachunku przedstawionego mu przez bank na koniec miesiąca. Banki oferują swoim klientom zróżnicowane karty kredytowe co w decydującej mierze warunkowane jest zamożnością kredytobiorców.
Do grupy awali kredytowych, które nie są kredytami na ścisłym tego znaczeniu lecz jedynie przyrzeczeniem udzielenia kredytu możemy zaliczyć następujące produkty:
? kredyt akceptacyjny,
? analizowanie weksla.
? gwarancję bankową.

Kredyt akceptacyjny wiąże się z operacjami wekslowymi. Udziela się go na podstawie umowy, w której klient zleca bankowi akceptowanie weksli a bank przyjmuje zlecenie. Bank zobowiązuje się przy tym, że w przypadku niedostarczenia przez klienta środków na wykup weksla, udzieli mu kredytu akceptacyjnego. Banki akceptują weksle złożone przez wystawcę będącego stałym klientem, których termin płatności nie przekracza 6 miesięcy, a kwota nie przewyższa sumy wymienionej w umowie o kredyt akceptacyjny. Kredyt akceptacyjny występuje w doraźnych transakcjach lub w postaci linii kredytu akceptacyjnego. Linia kredytu akceptacyjnego jest limitem kredytowym przyznanym kredytobiorcy. Może on być udzielony jako kredyt odnawialny, gdy po każdym wykupieniu weksla kredyt odnawia się do pierwotnej wysokości, więc może być wykorzystywany wielokrotnie. Przy kredycie nieodnawialnym każdy wykupiony weksel zmniejsza wysokość przyznanego kredytu.
Analizowanie weksli jest też operacja związaną z użyciem weksla. Jest to poręczenie i gwarancja udzielona innemu podmiotowi zobowiązanemu wekslowo. Awal jest udzielany na zlecenie przedsiębiorstwa, które równocześnie powinno zawierać dyspozycję zapłaty za weksel w terminie jego płatności. Zlecenie udzielenia awalu zawiera też upoważnienie banku do obciążenia rachunku zleceniodawcy.
Zapłaty analizowanego weksla dokonuje się w terminie jego płatności, co w odniesieniu do weksla domicylowanego w banku zagranicznym oznacza, iż w terminie płatności weksla przekazana kwota powinna znaleźć się w tym banku. Dokonując zapłaty za weksel domicylowany za granicą należy żądać niezwłocznego zwrotu opłaconego weksla wraz z zamieszczeniem na wekslu pokwitowania z odbioru należności.
Kolejną operacją bankową w odniesieniu do przedsiębiorstw jest factoring czyli gwarancja bankowa. Definiuje się ją jako przeniesienie wierzytelności handlowych z wierzyciela na faktora (bank), który równocześnie zobowiązuje się do ściągnięcia tych wierzytelności nawet w przypadku trudności płatniczych występujących u dłużników; faktor może przy tym z wyprzedzeniem uregulować należności wierzyciela. Faktoring jest więc równocześnie formą kredytowania należności, gwarancją zabezpieczającą przedsiębiorstwo przed ryzykiem ich ściągnięcia, a także operacją rozliczeniową polegającą na inkasowaniu należności. Umowa pomiędzy przedsiębiorstwem a faktorem jest zawierana na dłuższy, a nawet nie oznaczony okres trwania, z obustronną możliwością jej rozwiązania za wypowiedzeniem. Banki pobierają od fakturowania stosunkowo dużą prowizję, której wysokość zależy od stopnia ryzyka.

Struktura kapitału jest kształtowana pod wpływem wielu czynników- najważniejsze z nich to forma organizacyjno-prawna przedsiębiorstwa, sytuacja finansowa przedsiębiorstwa , stan gospodarczy rynku finansowego i jego segmentów.

Dźwignia finansowa to korzystanie z zadłużenia jako składnika struktury kapitału w celu sfinansowania aktywów przedsiębiorstwa. Efekt dźwigni finansowej wiąże się z uzyskiwaniem wysokiej rentowności majątku własnego przedsiębiorstwa. Korzyści wystąpią, gdy rentowność majątku jest wyższa od wysokości przeciętnego oprocentowania kredytów na rynku. Uzyskanie dodatniego efektu dźwigni finansowej jest obciążone ryzykiem zbyt dużego zadłużenia przedsiębiorstwa, co może doprowadzić nawet do jego upadłości. Korzystanie z dźwigni finansowej wymaga ustalenia takiego poziomu zadłużenia, przy którym relacja zysku i ryzyka będzie optymalna.

Kapitał własny- *stabilne źródło finansowania działalności przedsiębiorstwa ,
*baza gwarancyjna dla wierzycieli, wpływa na zwiększenie płynności finansowej przedsiębiorstwa ,
*angażowany na czas nieokreślony stanowi podstawę do powstania stosunków własnościowych,
*ze stosunków własnościowych wynika prawo do udziału w podziale zysku,
wada kapitału własnego jest to ze nie zawsze przynosi on oczekiwane korzyści zwłaszcza w sytuacji występowania w przedsiębiorstwie strat.

Kapitał obcy stanowi elastyczne źródło finansowania,
*umożliwia podjecie i realizacje przedsięwzięć przekraczających własne możliwości finansowe przedsiębiorstwa ,
*umożliwia kształtowanie optymalnej struktury kapitału,
*wierzyciel z reguły nie ma prawa głosu przy podejmowaniu decyzji w przedsiębiorstwa ,
Wady kapitału obcego:
* wierzyciele maja prawo do odsetek,
* oddawany do dyspozycji danego przedsiębiorstwa na czas określony, po którym podlega zwrotowi,
*uzyskanie często wymaga gwarancji lub zabezpieczenia
Kapitałowi własnemu przypisuje się pełnienie funkcji gwarancyjnej i roboczej a obcemu tylko funkcje robocza.

ROZDZIAŁ II

ANALIZA PORÓWNAWCZA ORGANIZACJI BANKU PRZEMYSŁOWO ? HANDLOWEGO

1. Analiza rozwoju i zakres działalności Banku BPH i PBK S.A

Bank BPH powstał w wyniku połączenia Banku Przemysłowo ? Handlowego Spółka Akcyjna z siedzibą w Krakowie z Powszechnym Bankiem Kredytowym Spółka Akcyjna w Warszawie( PBK).W rezultacie powstał trzeci co do wielkości, cechujący się wysokim potencjałem wzrostu, bank w Polsce.
Według stanu na dzień 30.09.2006, wartość jego aktywów oraz kapitałów własnych wyniosła odpowiednio 65,4 miliarda zł oraz 6,4 miliarda zł.
Bank rozpoczął swoją działalność jako komercyjny bank państwowy z dniem 1 lutego 1989 roku . Stało się to w chwili wyodrębnienia działalności komercyjnej i przekazaniu jej dziewięciu utworzonym bankom komercyjnym ( obok Banku Przemysłowo ? Handlowego w Krakowie funkcjonuje Bank Śląski w Katowicach, Bank Zachodni we Wrocławiu, WBK w Poznaniu, Bank Gdański w Gdańsku, Pomorski Bank Kredytowy w Szczecinie, Powszechny Bank Gospodarczy w Łodzi, Powszechny Bank Kredytowy w Warszawie, Bank Depozytowo- Kredytowy w Lublinie).

Obecnie bank posiada 112 jednostek i komórek organizacyjnych, w tym:
? Centralę Banku
? Biuro Maklerskie
? 58 oddziałów
? 33 filie
? 21 kas zewnętrznych

Bank BPH jest uniwersalnym , ogólnopolskim bankiem obsługującym 2,6 miliona klientów, posiadającym około 500 placówek zlokalizowanych we wszystkich województwach. Świadczy usługi kredytowe, depozytowe i rozliczeniowe dla klientów detalicznych i instytucjonalnych. Obsługuje zarówno duże przedsiębiorstwa, powiązane z rynkiem międzynarodowym, jak i małe i średnie firmy a także jednostki sektora publicznego. Obsługa klientów prowadzona jest w placówkach bankowych oraz przez alternatywne kanały dystrybucji. Coraz większe znaczenie w świadczeniu usług odgrywają kanały elektroniczne. Banki tworzą grupę kapitałową, której podmioty uzupełniają ofertę produktów Banku o m.in. bankowości hipoteczną, usługi ubezpieczeniowe, leasingowe oraz zarządzanie aktywami. Spółka zależna HypoVereinsbank Bank Hipoteczny SA jako pierwsza w Polsce uzyskała licencję NBP na prowadzenie działalności hipotecznej.

Bank BPH jest spółką publiczna notowana na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie oraz w Londynie ( Globalne Kwity depozytowe notowane na the London Stock Exchange, depozytariusz ? tche Bank of New York ) z łączną kapitalizacją rynkową 24,6 miliarda zł ( 20.11.2006). Bank BPH ze spółkami zależnymi tworzy Grupę Kapitałową. Grupa nie prowadzi działalności za granica. Bank BPH posiada 485 własnych placówek oraz rozwija sieć na zasadzie franszyzy , która obejmuje już 445 jednostek na terenie całego kraju. Bank BPH zatrudnia 9812 pracowników, w tym 5 % stanowi kadra kierownicza ( stan na 30.09.2006 r) Udział Banku w rynku podstawowych produktów bankowych kształtuje się na poziomie 10% jednakże w rynku detalicznych kredytów mieszkaniowych wynosi on 17.1% ( 30.09.2006 r.)
Bank BPH cieszy się wizerunkiem instytucji społecznie odpowiedzialnej. Jest mecenasem kultury, wspomaga finansowo edukację, profilaktykę zdrowotną, jak również angażuje się w akcje charytatywne.

Zamiarem Banku BPH jest, by był on:
? "bankiem pierwszego wyboru" dla zamożnych i średniozamożnych klientów indywidualnych oraz małych przedsiębiorstw;
? "preferowanym partnerem" dla średnich i dużych przedsiębiorstw krajowych, jak i międzynarodowych, w tym klientów grupy HVB;
? wiodącym bankiem w zakresie finansowania nieruchomości na rynku detalicznym i komercyjnym;
? aktywną i innowacyjną instytucją na rynkach międzynarodowych i w zakresie operacji skarbowych;
? liderem w zakresie działalności maklerskiej i zarządzania aktywami;
? ukierunkowany na wzrost wartości dla akcjonariuszy;
? a także, by charakteryzował się wysoką innowacyjnością i efektywnością obszarów zaplecza, w tym w szczególności: operacji, zarządzania finansowego oraz zarządzania zasobami kadrowymi, stymulującymi wzrost rentowności.

Rysunek 1. Placówki Banku BPH S.A.

Bank BPH zarządza trzecią pod względem wielkości siecią placówek w Polsce.

Ilość placówek:
482 placówki własne
476 placówek partnerskich

źródło: Rzeczpospolita, 29 stycznia 2006 r wg stanu na 31 lipca 2006 r.

Strategia zakłada, iż przewaga konkurencyjna Banku BPH wynikać ma z:
? silnej orientacji na klienta: tworzenia długoterminowej lojalności oraz trwałych relacji z klientami docelowych segmentów rynku;
? konkurencyjnej oferty: komplementarnej i dopasowanej do specyfiki docelowych segmentów rynku, cechującej się wysokim poziomem jakości i efektywności procesu świadczenia usług;
? nowoczesnego systemu dystrybucji, ukierunkowanego na wzrost efektywności sprzedaży i zakładającego:
o ogólnopolski zasięg działania,
o wykorzystanie głębokiej znajomości rynków lokalnych i zastosowania modelu "multichannel management", łączącego funkcjonalnie sieć placówek z kanałami alternatywnymi w ramach poszczególnych strategii konkurencyjnych;
? systemu zarządzania i procesów zorientowanych na podniesienie efektywności operacyjnej i rentowności, wykorzystujących:
o zorientowaną na klienta i regionalną strukturę organizacyjną,
o zmiany organizacyjne, służące skróceniu procesów decyzyjnych,
o innowacyjne rozwiązania technologiczne w zakresie funkcji zaplecza,
o scentralizowane systemy informatyczne, umożliwiające dokonywanie operacji w czasie rzeczywistym, a także będące bazą dla ulepszania systemu informacji zarządczej oraz nowoczesnych narzędzi zarządzania ryzykiem finansowym;
? modelu zarządzania zasobami kadrowymi, wspierającego realizację celów strategicznych i ukierunkowanego na:
o rozwój kultury sprzedaży,
o stabilizację i rozwój kadry,
o wdrożenie nowego systemu oceny pracowników i sposobu ich wynagradzania,
o redukcję kosztów zatrudnienia w związku z procesem połączenia Banków i centralizacji wybranych funkcji.

zakres działalności

Do podstawowej działalności Banku należy gromadzenie środków pieniężnych, udzielanie kredytów i pożyczek pieniężnych, przeprowadzanie rozliczeń pieniężnych oraz wykonywanie czynności bankowych na podstawie ustawy Prawo bankowe
Przedmiot działalności banku obejmuje w szczególności:
1) otwieranie i prowadzenie rachunków bankowych,
2) przyjmowanie wkładów oszczędnościowych i lokat terminowych,
3) emitowanie własnych papierów wartościowych oraz dokonywanie obrotu tymi papierami, dokonywanie czynności zleconych związanych z emisją lub obsługą finansową papierów wartościowych oraz dokonywanie operacji kupna i sprzedaży papierów wartościowych w imieniu własnym i na rachunek własny lub na rachunek zleceniodawcy,
4) udzielanie i zaciąganie kredytów i pożyczek, pośredniczenie i współdziałanie w uzyskiwaniu kredytów,
5) dokonywanie obrotu wartościami dewizowymi, w tym skup i sprzedaż walut obcych i czeków papierów wartościowych, poleceń wypłat złota, platyny i monet,
6) prowadzenie obsługi finansowej obrotu towarowego i usługowego z zagranicą, w tym dokonywanie rozrachunków i płatności w formach przyjętych w krajowych i międzynarodowych stosunkach bankowych,
7) prowadzenie rozliczeń pieniężnych, operacji wekslowych i czekowych oraz przyjmowanie i udzielanie poręczeń gwarancji bankowych, jak również zaciąganie innego rodzaju zobowiązań,
8) dokonywanie czynności inkasowych obejmujących dokumenty finansowe oraz dokumenty stwierdzające istnienie wierzytelności pieniężnej,
9) zawieranie i wykonywanie umów z przedsiębiorstwami o akwizycję wpłat na rachunki bankowe oraz na zakup towarów i usług,
10) dokonywanie płatności w ramach umów i porozumień międzybankowych,
11) uczestniczenie finansowe i operacyjne w projektach i przedsięwzięciach międzynarodowych,
12) przyjmowanie i dokonywanie lokat terminowych w bankach krajowych i zagranicznych,
13) przyjmowanie do depozytu przedmiotów , dokumentów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych,
14) wykonywanie czynności powierniczych,
15) wykonywanie na zlecenie innych banków określonych czynności bankowych należących do zakresu działania banków zlecających,
16) inna współpraca z krajowymi, zagranicznymi i międzynarodowymi bankami i instytucjami finansowymi w zakresie zadań banku,
17) prowadzenie na zlecenie Ministra Przekształceń Własnościowych czynności związanych z prywatyzacją przedsiębiorstw państwowych,
18) przyjmowanie w zarząd akcji Skarbu Państwa niesprzedanych w terminie przewidzianym w Ustawie o prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych,
19) świadczenie usług leasingowych, factoringowych oraz innych usług finansowych dla osób fizycznych i prawnych,
20) świadczenie usług w zakresie doradztwa ekonomicznego, organizacyjnego i finansowego,
21) wykonywanie innych zadań do których uprawnione są inne banki na
podstawie odrębnych ustaw.

2.Analiza struktur organizacyjnych banków

Struktura organizacyjna i zasady działania jednostek organizacyjnych Banku określa Regulamin Organizacyjny Banku. Realizacja statutowych zadań instytucji odbywa się poprzez Centralę, Odziały oraz inne jednostki organizacyjne (Biuro Maklerskie BPH). Centrala pełni rolę koordynującą i kontrolną dla całego Banku. W strukturze organizacyjnej centrali wyodrębnione są piony, realizujące następujące funkcje

? Pion Sieci Oddziałów - koordynuje pracę oddziałów,
? Pion Finansowy ? odpowiedzialny jest za przygotowanie planu finansowego i budżetu, za zarządzanie środkami finansowymi oraz za sporządzenie sprawozdań finansowych zarówno na potrzeby wewnętrzne jak i zewnętrzne,
? Pion Kredytowy ? nadzoruje i kieruje działalnością kredytową,
? Pion Trudnych Kredytów ? nadzoruje portfel kredytowy zaliczony do 3 i 4 grupy ryzyka, a także podejmuje działania restrukturyzacyjne wobec dłużników ,
? Pion Bankowości Inwestycyjnej ? zarządza portfelem inwestycyjnym oraz prowadzi analizy rynku kapitałowego. Osoba zarządzająca tym pionem nadzoruje działalność Biura Maklerskiego.
? Pion Operacji i Technik ? prowadzi operacje krajowe i zagraniczne, a także nadzoruje eksploatację systemów informatycznych i telekomunikacyjnych,
? Pion Komercji ? koordynuje działalność marketingową i promocyjną, a także zajmuje się pracami nad rozwojem nowych usług bankowych,
? Pion Usługowy ? zajmuje się pracami administracyjnymi oraz organizuje posiedzenia i prowadzi obsługę zarządu i Rady banku,
? Pion Zarządzania Zasobami Ludzkimi i Organizacji ? odpowiedzialny jest za działalność kadrową, płacowa, socjalną i szkoleniową oraz za budowę struktur organizacyjnych.

Rysunek 2. Schemat struktury organizacyjnej Banku Przemysłowo ? Handlowego S.A.

Źródło: Prospekt emisyjny Banku Przemysłowo ? Handlowego S.A.

W strukturze Centrali wyodrębnione są trzy departamenty podlegające bezpośrednio Prezesowi Zarządu. Do głównych zadań tych departamentów należy:
? Departament Prawny ? opracowanie wewnętrznych aktów prawnych, zapewnienie obsługi prawnej Centrali, nadzór nad obsługą prawną oddziałów, a także reprezentowanie Banku w sprawach sądowych , administracyjnych i przed innymi organami orzekającymi,
? Departament Rewizji ? prowadzenie działalności kontrolnej wewnątrz Banku,
? Departament Zagraniczny - współpraca z zagranicznymi instytucjami finansowymi oraz bankowa obsługa handlu zagranicznego.

Rysunek 3. Struktura organizacyjna Centrali, źródło ? opracowanie własne.

Ponadto w strukturze organizacyjnej funkcjonują trzy komórki o charakterze opiniodawczo-doradczo-decyzyjnym: Komitet zarządzania aktywami Pasywami ALCO, Komitet Kredytowy oraz Komitet Rozwoju Kadr Zarządzających.
Podstawową troską zarządu Banku jest dbałość o poziom kwalifikacji pracowników banku będących jego największym kapitałem. Obecnie BPH S.A.-PBK S.A. zatrudnia około 5,5 tys. pracowników o wysokich kwalifikacjach zawodowych, którzy uczestniczą we wszelkiego rodzaju szkoleniach w kraju i za granicą. Zarząd ma nadzieję, że efekty tych szkoleń widoczne będą w codziennej pracy banku, przede wszystkim w jego trosce o wysoki poziom i kulturę obsługi klientów

ROZDZIAŁ III

ANALIZA DZIAŁALNOŚCI KREDYTOWEJ BANKU PRZEMYSŁOWO HANDLOWEGO , ODDZIAŁ BUSKO ZDRÓJ

1. Analiza i rodzaje udzielanych kredytów.

Na podstawie materiałów informacyjnych banku można wyróżnić takie rodzaje kredytów udzielanych przez BPH?PBK S.A. Oddział w Busku ? Zdroju jak kredyty dla podmiotów krajowych i zagranicznych. Różnią się między sobą przede wszystkim przeznaczeniem i formami kredytowania, długością okresu kredytowania, rodzajami zabezpieczenia i oprocentowania.
W działalności banku rozróżnia się następujące rodzaje kredytów:
- kredyt na bieżące potrzeby,
- kredyt inwestycyjny,
- kredyt lombardowy,
- kredyt dyskontowy,
- kredyt na inkaso czeku potwierdzonego,
- kredyt otwarty,
- kredyt kasowy,
- kredyt w rachunku pożyczkowym,
- kredyt na własny dom,
- kredyt na zakup samochodów,

Kredyt na bieżące potrzeby - jest kredytem krótko- i średnio terminowym. Jest on udzielany z przeznaczeniem na finansowanie:
1) prawidłowych aktywów nie znajdujących pokrycia w środkach własnych,
2) potrzeb wynikających z braku synchronizacji między wpływami
i wydatkami.
Kredyt na bieżące potrzeby funkcjonuje w postaci:
? rachunku kredytowego ? jego uruchomienie następuje przez otwarcie kredytobiorcy rachunku kredytowego, na którym ewidencjonuje się wykorzystanie kredytu i jego spłat?