Koenzym Q

Odkrycie koenzymu Q10 uznano za jedno z największych osiągnięć naukowych XX wieku. Badania wykazały bowiem, że enzym ten nie tylko likwiduje wolne rodniki, dzięki czemu opóźnia proces starzenia się skóry, ale i działa prozdrowotnie: utrzymuje w dobrym stanie tętnice, znacznie przedłużając ich młodość oraz poprawia wydolność fizyczną organizmu.
Koenzym Q10 (ubichinon, ubidekareon) jest substancją o charakterze witaminy obecną we wszystkich organizmach ludzkich, zwierzęcych i roślinnych. Q10 jest jednym z dziesięciu odmian koenzymów. Ten, który występuje u ludzi nazwano właśnie Q10.
Koenzym Q należy do grupy antyoksydantów. Antyoksydanty Są to związki chemiczne wykazujące zdolność neutralizowania wolnych rodników. Dzielimy je na dwie podstawowe grupy:
v endogenne (wewnętrzne, istniejące w każdej komórce, chroniące organizm od środka),
v egzogenne, dostarczane organizmowi z zewnątrz.
Do najważniejszych antyoksydantów endogennych zaliczane są enzymy antyoksydacyjne, związki drobnocząsteczkowe, różne wyspecjalizowane białka oraz koenzymy. Szczególnie ważną rolę odgrywają:
? katalaza,
? transferaza,
? poliaminy,
? melatonina,
? estrogen,
? kwas moczowy,
? endogenny koenzym Q10.
Z kolei typowe antyutleniacze egzogenne - dostarczane wraz z pożywieniem lub w postaci specjalnie dobranych suplementów to:
? witamina A,
? witamina C,
? witamina E,
? karotenoidy (? i ?-karoten, likopen, luteina),
? ksantofile,
? egzogenny koenzym Q10,
? polifenole.
Najważniejszą funkcją koenzymu Q jest przenoszenie elektronów w obrębie mitochondrialnego łańcucha oddechowego. Bierze udział w podstawowych dla życia komórki cyklach przemian metabolicznych umożliwiających wykorzystanie energii zmagazynowanej w wysokoenergetycznych związkach fosforowych, tzn. w kwasie adenozynotrójfosforowym (ATP). Bez Q10, który wchodzi w skład bardzo istotnego dla tych przemian enzymu, nie byłby możliwy tzw. cykl Krebsa ? niezwykle ważny energetyczny cykl przemian metabolicznych.
Koenzym Q jest syntetyzowany we wszystkich tkankach i komórkach w ilości wystarczającej do wypełniania swojej roli w warunkach prawidłowej homeostazy organizmu. W stanach chorobowych, upośledzających funkcję tkanek i narządów, biosynteza lokalna jest niewystarczająca i wymaga redystrybucji drogą krwionośną celem uzupełnienia jego zawartości. Koenzym Q powstaje z tyrozyny i kwasów tłuszczowych, przy czym kluczowym metabolitem syntezy pierścienia koenzymu Q jest 4-hydroksybenzoesan bądź 3-metoksy 4-hydroksybenzoesan. Nieprawidłowe funkcjonowanie łańcucha oddechowego spowodowane np. niedoborem CoQ10 będzie manifestowało się niedostatecznym wytwarzaniem związków wysokoenergetycznych. W konsekwencji zmniejszona zostanie sprawność komórki, tkanki lub całego narządu i wystąpią określone objawy kliniczne.
Podstawową rolą naturalnych antyoksydantów takich jak witamina C, a przede wszystkim witamina E, jest ochrona komórek przed uszkodzeniem ich przez wolne rodniki tlenowe. Kwas askorbinowy pełni rolę zmiatacza rodników znajdujących się w fazie wodnej komórki, natomiast w obszarach hydrofobowych rolę tą przejmuje witamina E. Antyoksydacyjne działanie CoQ nie zależy od witaminy E, natomiast działanie witaminy E zależy od obecności tego pierwszego. Zredukowana forma koenzymu Q obecna w strukturach hydrofobowych komórki, w następstwie interakcji z witaminą E, regeneruje zredukowaną formę witaminy (tj. formę z zachowanym pierścieniem 6-hydroksychromanu) wykazującą aktywność antyoksydacyjną. Proces syntezy koenzymu jest wyjątkowo skomplikowany. Przebiega w aż 17 etapach i wymaga obecności 7 witamin: B2, B3, B6, B12, witaminy C, kwasu foliowego i pantotenowego oraz jako składników podstawowych: aminokwasu tyrozyny i kwasu mewalonowego (prekursora koenzymu).
Koenzym Q odgrywa więc istotną rolę w mechanizmach antyoksydacyjnych komórki poprzez działanie bezpośrednie (rola zredukowanej formy CoQ) i pośrednie (umożliwienie przejścia witaminy E w formę zredukowaną). Dlatego zaliczany jest do najważniejszych czynników endogennych chroniących komórkę przed aktywnymi postaciami tlenu.
Niedobór CoQ10 w organizmie człowieka może być przyczyną wystąpienia różnych patologicznych objawów klinicznych. Stwierdzono, że głównymi przyczynami są: niedostatek CoQ10 w pożywieniu, zwiększone zapotrzebowanie lub zablokowanie biosyntezy ubichinonu przez niektóre leki. Wykrycie niedoboru CoQ10 jest możliwe poprzez określenie jego stężenia we krwi, w moczu lub niekiedy poprzez bezpośredni pomiar jego zawartości w określonym narządzie.
Czynnikiem zawiadującym obrotem energii jest koenzym Q10. 95% energii komórki ? to właśnie Q10. Starzenie, stresy i choroby mogą przeszkadzać organizmowi w wykorzystaniu Q10, który jest pozyskiwany z pożywienia. Zdolność organizmu do wytwarzania i rozprowadzanie tej substancji zmniejsza się z wiekiem, chorobami, złym odżywianiem i wszelkiego typu stresami. Pozyskujemy koenzym Q10 ze zjadanego codziennie pożywienia, choć nasz organizm jest także w stanie wytworzyć go w wątrobie, oczywiście w ograniczonych ilościach.
Niedobory organizm chętnie wyrównuje korzystając ze źródeł zewnętrznych (pokarm, suplementy), gdy tylko powstanie taka możliwość. Dlatego przyjmowanie czystego, silnego Q10 w formie uzupełnienia dziennej diety jest bezpiecznym, naturalnym sposobem, który zapewni zdrowie komórkom, energię i funkcjonowanie systemu odpornościowego. Oczywistym wynikiem końcowym braku w organizmie odpowiednich zapasów Q10 (który jest konieczny do pobudzania, reprodukcji i odżywiania komórek systemu immunologicznego), jest to, że organizm staje się ofiarą choroby. Braki Q10 w sercu w wysokości 45% zwykle powodują zawał serca, a w wysokości 75% - śmierć.
Koenzym Q10 regeneruje i doenergetyzowuje wszystkie narządy wewnętrzne (poprzez regenerację mitochondriów komórkowych). Lokuje się przede wszystkim w narządach najbardziej go potrzebujących. Z tego względu nazywany jest ?inteligentną witaminą?. Koenzym Q10 w połączeniu z witaminą E, będącą jego nośnikiem, zapobiega również zaćmie.
Jednorazowo podany Q10 nawet w dużej dawce jest w zasadzie nieaktywny ? nie powoduje zauważalnych zmian funkcji układu krążenia, wątroby, mózgu, płuc, serca, nerek. Dopiero wielokrotne podawanie daje zauważalne efekty, choć przy dużych niedoborach już po kilku dniach daje się odczuć wyraźną poprawę samopoczucia.
Q10 spełnia bardzo ważną rolę szczególnie w leczeniu chorób serca. Nie należy jednak w tym przypadku stosować go samemu zamiast dotychczasowego leczenia. Jako dodatek do farmakoterapii pozwala lekarzowi w dość krótkim czasie na zmniejszenie dawek leków.Q10 ogranicza predyspozycje zawałowe i poprawia wydolność serca oraz ogólny stan zdrowia. Zażywanie Q10 przed operacjami na sercu zmniejsza uszkodzenia mięśnia sercowego i poprawia stan organizmu po operacji. Potwierdzają to liczne badania nad operacjami wstawiania by-pass?ów i operacjami zastawek.
Koenzym Q10 może uchronić nas również przed utratą zębów (lub koniecznością poddania się kosztownym i nieprzyjemnym zabiegom operacyjnym) w wyniku działania schorzeń dziąseł, a zwłaszcza paradontozy.
Około 20-40% osób dorosłych w krajach tzw. rozwiniętych cierpi na schorzenia ozębnej, co sprawia, że jest to najbardziej rozpowszechniona infekcja u ludzi. Krwawiące, opuchnięte i zaczerwienione dziąsła to oznaka ich choroby. Wczesny jej etap ? to zapalenie dziąseł. W miarę upływu czasu nadchodzi kolejny ? zapalenie ozębnej. Dziąsła i znajdująca się pod nimi tkanka kostna ulegają degeneracji. Z czasem skutkuje to obluzowaniem i rozchwianiem, a następnie wypadaniem zębów. Koenzym Q10 zatrzymuje krwawienie dziąseł, przywraca im zdrowy, różowy wygląd, a w niektórych przypadkach powoduje nawet ponowne umocnienie się zębów w zębodołach. Coraz więcej badań naukowych dostarcza dowodów doskonałego działania profilaktycznego i leczniczego Q10 w zakresie leczenia chorej tkanki dziąseł.
Naturalnym i bogatym źródłem koenzymu są makrela, łosoś, sardynki. Najbogatsze w ten związek jest surowe mięso, a zwłaszcza serce, nerki, wątroba i śledziona, to znaczy organy o największym zapotrzebowaniu energetycznym, i właśnie one są najbardziej wrażliwe na ubytek czy niedobór tego związku. Niewielkie ilości koenzymu są w świeżych owocach i warzywach. Przyjmowany jest on z pożywieniem, ale ulega zniszczeniu podczas gotowania i przetwarzania produktów. Ponieważ zaliczany jest do związków rozpuszczalnych w tłuszczach, tylko w ich obecności jest wchłaniany z przewodu pokarmowego.
Koenzym Q10 jest skutecznym "zmiataczem" trucizn, zalegających w ludzkim organizmie, w tym także wolnych rodników, które występują w skórze jako wynik jej naturalnych procesów metabolicznych. Przed wolnymi rodnikami chroni system samoobrony organizmu, który neutralizuje je i zmniejsza ich działanie do koniecznego minimum. Niestety, z wiekiem system ten zaczyna słabnąc, a wpływ zanieczyszczonego środowiska powoduje, że staje się on coraz mniej skuteczny. Wolne rodniki atakują proteiny, czyli białko w błonie komórkowej. Komórka przestaje prawidłowo funkcjonować, zniszczeniu ulegają enzymy, uszkodzone zostają kolagen i elastyna. Konsekwencje tego są widoczne: skóra starzeje się znacznie wcześniej niż przewiduje to biologia. Dzięki swym właściwościom antyoksydacyjnym koenzym Q10 chroni organizm przed działaniem wolnych rodników. Jest nawet bardziej efektywny niż witamina E: unieszkodliwia wolne rodniki, zapobiegając uszkodzeniu komórki, stanowi więc pierwszą linię obrony.
Ostatnio kosmetolodzy zwrócili uwagę na korzystny efekt podawania koenzymu w postaci kremu i maści. Preparaty zawierające ten związek biochemiczny zwiększają jędrność i elastyczność skóry ? działają zatem na nią odmładzająco. Znacznie wzrosła rola koenzymu Q10 w kuracjach odmładzających. W Japonii stał się jednym z najczęściej stosowanych związków biochemicznych.
Koenzym Q10 zwany jest także eliksirem młodości. Dostarczając skórze odpowiednią dawkę koenzymu Q10 można zapobiegać procesem starzenia. Związek ten chroni komórki przed niedotlenieniem, pobudza ich metabolizm i regenerację, jednocześnie jest, jak już wspomniano, przeciwutleniaczem. W połączeniu z witaminą E, koenzym Q10 najefektywniej odtruwa komórki z toksyn i pomaga w ich usunięciu z organizmu. Zapobiega uszkodzeniu komórek, stanowi ich pierwszą linię obrony, zmniejsza poziom oksydacji po naświetlaniu promieniami UVA. Badania dotyczące wykorzystania koenzymu Q10 potwierdzają możliwość wykorzystania go w preparatach kosmetycznych również jako naturalnego filtra przeciwsłonecznego o niskim ryzyku podrażnień. Połączony z witaminami i algami koenzym Q10 jest idealnym składnikiem kremów do cery wrażliwej. Stosowanie kosmetyków zawierających Q 10 wpływa bardzo korzystnie na skórę. Powoduje on bowiem zanik drobnych zmarszczek i spłycenie zmarszczek głębokich, wzrost nawilżenia i elastyczności skóry. Rozjaśniają się przebarwienia, zwiększa się jędrność skóry, która zyskuje młody wygląd. Koenzym Q 10 wchodzi w skład preparatów przeciwzmarszczkowych i odmładzających.
Działanie i zastosowanie:
? zapewnia znaczny przyrost energii,
? wspomaga pracę serca i układu krążenia,
? reguluje ciśnienie tętnicze,
? regeneruje mięsień sercowy i zabliźnia pooperacyjne i pozawałowe rany serca,
? ma działanie antydusznicowe,
? zapobiega miażdżycy i zwapnianiu żył m.in. poprzez zmniejszanie stężenia cholesterolu i trójglicerydów w surowicy krwi,
? normalizuje poziom cukru we krwi,
? zdecydowanie podnosi odporność organizmu na choroby, (następuje zwiększenie aktywności tzw. fagocytów i zwiększenie zawartości immunoglobulin),
? przeciwdziała skutkom ubocznym leków,
? poprawia wydolność fizyczną organizmu,
? zahamowuje spadek sprawności umysłowej i fizycznej organizmu,
? opóźnia procesy starzenia organizmu,
? opóźnia postępy choroby Parkinsona,
? przedłuża okres życia (praktycznie jedyny znany środek),
? ma bardzo korzystny wpływ na stan tkanki okołozębnej (paradontozy!),
? przeciwdziała otyłości (zwłaszcza w połączeniu z L ? karnityną, z którą znakomicie współdziała),
? pomocny w zapobieganiu dusznicy bolesnej, arytmii, niewydolności mięśnia sercowego, chorobie wieńcowej, nadciśnieniu,
? ma silne działanie antyutleniające,
? jest wspaniałym zabezpieczeniem organizmu na starość,
? działa antynowotworowo zwalczając wolne rodniki (jest jednym z najaktywniejszych wewnątrzustrojowych antyoksydantów).