Słowiańscy sąsiedzi Polski

ZAGADNIENIA OMAWIANE W PRACY

1. Nazwa kraju w oryginalnej pisowni
2. Flaga kraju
3. Forma rządów
4. Ustrój terytorialny
5. System partyjny
6. System polityczny
7. Liczba ludności
8. Przyrost naturalny
9. Skład narodowościowy
10. Dominujące religie
11. Gęstość zaludnienia
12. Stolica
13. Główne regiony historyczne
14. Główne miasta
15. Struktura zatrudnienia
16. Waluta i dochód narodowy na 1 mieszkańca
17. Największe firmy
18. Wskaźnik bezrobocia
19. Stopa inflacji
20. Kierunek handlu zagranicznego
21. Przynależność do organizacji międzynarodowych
22. Znane postacie
23. Znany obiekt przyrodniczy
24. Znany obiekt architektoniczny
25. Znany strój ludowy, taniec
26. Znana potrawa
27. Wydarzenia społeczno – polityczne dotyczące kraju z ostatniego półrocza



PAŃSTWA OMAWIANE W PRACY


• Rosja
• Litwa
• Białoruś
• Ukraina
• Słowacja
• Czechy


ROSJA

1. Rossijskaja Fiedieracyja
2. Flaga kraju (rysunek obok)
3. Republika federacyjna
4. Federacja
5. Wielopartyjny system polityczny
6. Zgodnie z konstytucją, zaaprobowaną w referendum z 12 XII 1993, głową państwa jest prezydent wybierany w wyborach powszechnych na 4-letnią kadencję. Organem władzy ustawodawczej jest 2-izbowy parlament — Zgromadzenie Federalne, składający się z izby wyższej — Rady Federacji i izby niższej — Dumy Państwowej. W skład Rady Federacji wchodzi 178 czł. (po 2 przedstawicieli z każdego z 89 podmiotów federacji: po 1 reprezentancie władzy ustawodawczej i wykonawczej). Duma Państw. składa się z 450 deputowanych wybieranych na 4-letnią kadencję w wyborach powszechnych (225 mandatów zostaje obsadzonych w okręgu federalnym na podstawie systemu proporcjonalnego z list partyjnych, 225 — w okręgach 1-mandatowych). Organem władzy wykonawczej jest rząd, na którego czele stoi przewodniczący (premier) powoływany przez prezydenta w uzgodnieniu z Dumą Państw.; członków rządu mianuje prezydent na wniosek premiera.
Prezydentem Rosji jest Władimir Putin; Premierem Rosji jest Michaił Fradkow.
7. 145 905 tys. (1999)
8. -5,2‰
9. Rosjanie (81,5%), Tatarzy (3,8%), Ukraińcy (3%), Białorusini (0,8%), Mołdawianie (0,7%), Niemcy (0,6%), pozostali (7,5%)
10. prawosławni (85%), pozostali (15%,w tym bezwyznawcy)
11. 8.5/km²
12. Moskwa
13.
14. Moskwa, Petersburg, Nowosybirsk, Niżni Nowogród, Jekaterynburg, Samara, Kazań, Omsk, Ufa, Czelabińsk, Perm, Wołgograd;
15. rolnictwo 14%, przemysł 32%,usługi 54%
16. rubel, Dochód narodowy 8 800 USD na 1 mieszkańca (2002).
17. AvtoVAZ, ŁUKOil
18. 6%
19. 16,2%
20. Rosyjskimi towarami eksportowymi są: paliwa (ropa naftowa, gaz ziemny, węgiel kamienny), rudy żelaza i innych metali, drewno, produkty rolnicze, stal i żelazo, broń, maszyny. Głównymi partnerami handlowymi Rosji są Niemcy, Białoruś, Ukraina i USA
21.
22. znany zespół rockowy to "OKEAN ELZY"
23.
24.
25.
26. Popularne są pierogi z farszem (na północy kraju nadziewane także rybą), kołduny, słynne bliny, kulebiak faszerowany najczęściej grzybami, i podawany do zup. Najpopularniejsze w Rosji zupy rosyjskie to: rosół, chłodnik, kapuśniak, solanka, barszcz i zupa rybna. Wśród ryb szczególnym powodzeniem cieszą się: łosoś, jesiotr, szczupak i okoń. Sztandarową niemal potrawą kuchni rosyjskiej jest kawior. Rosjanie piją kwas chlebowy, piwo i mocniejsze trunki (np. stolicznaja, moskowskaja, zołotoje kolco). Oczywiście, ze względu na wielki obszar państwa istnieje znaczne zróżnicowanie kuchni poszczególnych regionów.
27.



LITWA

1. Lietuvos Respublika
2. Flaga kraju (obok)
3. Republika
4. Państwo unitarne
5. Republika wielopartyjna z jednoizbowym parlamentem Seimas, który liczy 141 miejsc i jest wybierany na czteroletnią kadencję. Partie: Partia Pracy, Związek Ojczyzny, Związek Liberałów i Centrystów, Związek Rolników i Nowej Demokracji
6. większościowo-proporcjonalny; Prezydent Litwy - Valdas Adamkus od 12 lipca 2004; Szef rządu -Premier Litwy - Algirdas Brazauskas
7. 3585 tys.(1999)
8. -0,7‰
9. Litwini(81,4%), Rosjanie (8,3%), Polacy (6,6%), Białorusini (1,5%), pozostali (0,9%)
10. Katolicy (84%), pozostali (16%, głównie luteranie i prawosławni)
11. 52,7 osób/km2
12. Wilno (Vilnius)
13. Auksztota, Dzukija, Kraj Kłajpedzki, Suwalszczyzna, Żmudź
14. Wilno, Kowno, Kłajpeda, Szawle, Poniewież
15. rolnictwo 14%, przemysł 42%, usługi 44%
16. 1 litas =100 centas, 2440 USD na 1 miszkańca
17. Maiekiu Nafta, Lietuvos Energija.
18. 6%
19. 8,0%
20. Gł. artykuły eksportu (1996): surowce miner., tekstylia, maszyny i urządzenia elektryczne, chemikalia, żywiec i produkty zwierzęce, środki transportu, żywność; Główni partnerzy handlowi to Rosja (24% eksportu i 25% importu), Niemcy, Białoruś, Łotwa, Ukraina, Polska.
21. NATO, Unia Europejska
22.
23.
24.
25.
26. kluski, bliny, podpłomyki, ryby (zarówno morskie jak i słodkowodne), rośliny strączkowe (sporządzane na zimno i na ciepło), Mięsa i wędliny (kiełbasy, boczki, szkiłłądzie, polędwice), cepelinai - duże, obłe kule ziemniaczane, nadziewane różnym farszem (mięsem, serem, grzybami, farszem jabłkowym lub śledziowym), altibariai to zupa z buraków i ogórków, przypominająca zupę znaną w Polsce jako chłodnik litewski
27.


BIAŁORUŚ

1. Respublika Biełaruś
2. Flaga kraju (obok)
3. Republika
4. Państwo unitarne
5. System partyjny na Białorusi zaczął kształtować się w końcu lat 80. Obecnie wpływy partii są ograniczone, centrum władzy stanowi administracja prezydenta; opozycja skupiona wokół Białorus. Frontu Nar. „Adradżennie” cieszy się większą popularnością za granicą niż w kraju. Z central związków zaw. najliczniejsza (ponad 4 mln czł.) jest Federacja Związków Zawodowych Białorusi.
6. Głowa państwa: Aleksandr Łukaszenko
Szef rządu: Uładzimir Jarmoszyn
Izba wyższa parlamentu: Rada Republiki
Izba niższa parlamentu: Izba Reprezentantów
7. 100 381 tys. (1999)
8. -4,6‰
9. Białorusini (78%), Rosjanie (13%), Polacy (4%), Ukraińcy (3%), pozostali (2%)
10. prawosławni (60%), katolicy (8%), pozostali (32%)
11. 50,1 osoby/km
12. Mińsk (Minsk)
13.
14. Mińsk, Homel, Mohylew, Witebsk, Grodno
15. rolnictwo 18%, przemysł 35%, usługi 47%
16. 1 rubel białoruski = 100 kopiejek.
Dochód narodowy 6 100 USD na 1 mieszkańca (2004)
17.
18. 2,1% (oficjalne dane 2004)
19. 28,2% (2004)
20. Eksportuje się gł. maszyny (46%), artykuły konsumpcyjne (17,8%)
21.
22.
23. Po stronie białoruskiej znajduje się większa część Puszczy Białowieskiej, przekształcona, podobnie jak w Polsce, w park narodowy.
24.
25.
26. Chaładnik (odpowiednik naszego chłodnika litewskiego), borszcz (czerwony barszcz), szczy (kapuśniak), kapusta (np. pod postacią hałubcy - gołąbków),ogórki kiszone, kompot z suszonych owoców;
27.


UKRAINA

1. Ukrajina
2. Flaga kraju (obok)
3. republika parlamentarna
4. Państwo unitarne
5. System wielopartyjny; do najbardziej wpływowych partii w wybranej 1998 Radzie Najwyższej należą: Komunist. Partia U. (Komunistyczna Partija Ukrajiny), Socjalist. Partia U. (Socjalistyczna Partija Ukrajiny), Chłopska Partia U. (Selanśka Partija Ukrajiny), Partia Zielonych U. (Partija Zełenych Ukrajiny), Socjaldemokr. Partia U. — zjednoczona (Socjałdemokratyczna Partija Ukrajiny — objednana), Ogólnoukr. Zjednoczenie „Hromada" (Wseukrajinśke Objednannia „Hromada");
6. Zgodnie z konstytucją, uchwaloną VI 1996 przez Radę Najwyższą, głową państwa jest prezydent, wybierany w głosowaniu powszechnym na kadencję 5-letnią; najwyższym organem władzy państw. jest 1-izbowy parlament - Rada Najwyższa, w której skład wchodzi 450 deputowanych, wybieranych w wyborach powszechnych na 5 lat; organem władzy wykonawczej jest rząd (Gabinet Ministrów), na jego czele stoi premier, powoływany przez Radę Najwyższą, na wniosek prezydenta. Na mocy konstytucji rząd jest podporządkowany bezpośrednio prezydentowi. Prezydent: Wiktor Juszczenko, premier: Julia Tymoszenkom parlament: Rada Najwyższa
7. 49 507 tys. (1999)
8. -6,2‰
9. Ukraińcy (74,7%), Rosjanie (21%), Białorusini (0,9%), Mołdawianie (0,6%), Polacy (0,4%), pozostali (3,4%)
10. prawosławni (ok. 80%), katolicy (11%), pozostali (9%)
11. 80/km²
12. Kijów (Kyjiw)
13.
14. Kijów, Charków, Dniepropietrowsk, Donieck, Odessa, Zaporoże, Lwów, Krzywy Róg, Mikołajów, Mariupol
15. rolnictwo (25%), przemysł (28%), usługi (47%)
16. 1 hrywna, która jest równa 100 kopiejkom, Średnia płaca w grudniu 2003 wynosiła ok. 100 USD
17.
18. 3,7%
19. Stosunkowo niski poziom inflacji - 8,2% w 2003 r.
20. Eksport 2003 - Produktu metalurgiczne, Surowce mineralne (w tym produkty naftowe 8,0%), Maszyny, Produkty chemiczne, Materiał transportowy, Produkty żywnościowe; Najważniejsi partnerzy – Rosja, Niemcy, Włochy, Chiny, Stany Zjednoczone;
21. Ukraina jest członkiem-założycielem ONZ (członek Rady Bezpieczeństwa od 1 stycznia 2000 aż do 31 grudnia 2001), członek WPN, OSCE, FMI, Banku Światowego, BERD, Rady Europejskiej (9/11/95), Współpracy gospodarczej Morza Czarnego i grupy Gruzja-Uzbekistan-Ukraina-Azerbejdżan-Mołdawia (GUUAM). Zawarła w lipcu 1997 z NATO Kartę o szczególnym partnerstwie, wychodząc poza ramę Partnerstwa dla Pokoju.
22.
23.
24. Opera Lwowska, Teatr Narodowy Opery T. Szewczenki w Kijowie,
25.
26. Pomarańczowa rewolucja 2004, wydarzenia, które miały miejsce na Ukrainie od 21 listopada 2004 roku do 23 stycznia 2005, czyli od zakończenia drugiej tury wyborów prezydenckich, w których zmierzyli się kandydat obozu władzy, ówcześnie urzędujący premier Wiktor Janukowycz oraz kandydat opozycyjnej Naszej Ukrainy, były premier Wiktor Juszczenko, do czasu złożenia przysięgi prezydenckiej przez Wiktora Juszczenkę. Nazwa została nadana od pomarańczowego koloru, który był symbolem sztabu wyborczego byłego premiera Wiktora Juszczenki.
Od momentu rozpoczęcia demonstracji w Kijowie Ukrainę wspierała Polska. Organizowane były wiece, marsze, protesty i koncerty mające na celu wsparcie Rewolucji. Kijów odwiedzili m.in. prezydenci Polski Lech Wałęsa i Aleksander Kwaśniewski, oraz Bronisław Komorowski (PO) i Lech Kaczyński (PiS) i delegacja polskich parlamentarzystów z marszałkiem sejmu Józefem Oleksym.


SŁOWACJA

1. Republika Slovenija
2. Flaga kraju (obok)
3. Republika
4. Państwo unitarne
5. Najważniejsze partie na Słowacji to: Chrześcijańsko-Demokratyczna Unia Słowacka (SDK), Partia Nowego Obywatela "ANO", Partia Węgierskiej Koalicji (SMK) - sprawują one obecnie rządy w kraju. Pierwsza i trzecia z nich mają charakter chrześcijańsko-demokratyczny, druga centrowo-liberalny. Opozycję stanowią populistyczno-lewicowy "Smer" ("Kierunek") z Robertem Fico ("słowackim Lepperem") na czele, Ruch Na Rzecz Demokratycznej Słowacji "HZDS" (mecziarowcy) oraz Komunistyczna Partia Słowacji (KSS).
6. Słowacja jest republiką demokratyczną o systemie rządów parlamentarno-gabitenowych. Na czele państwa stoi prezydent wybierany w wyborach powszechnych na kadencję pięcioletnią. Prezydent dzieli się władzą wykonawczą z premierem, który stoi na czele gabinetu posiadającego - teoretycznie - większość w jednoizbowym parlamencie - 150-osobowej Radzie Narodowej.
7. 1970 tys. (1999)
8. 0,1‰
9. Słoweńcy (87,8%), Chorwaci (2,8%), Serbowie (2,4%), pozostali (7%, gł. Węgrzy, Macedończycy, Czarnogórcy, Włosi, Albańczycy)
10. katolicy (71%), prawosławni (3%), muzułmanie (2%), protestanci (1%), pozostali (23%)
11. 111/km²
12. Lublana (Ljubljana)
13.
14. Lublana, Maribor, Celje, Kranj, Koper
15. Rolnictwo 12%, przemysł 41%, usługi 47%
16. 1 tolar = 100 totin
17. OMV Slovensko, koda Auto Slovensko, Fides Zdravotncke zsobovanie, Volkswagen Slovakia
18. 16,5% (styczeń 2004)
19. 4,3% (styczeń 2004)
20. Eksportuje się gł. wyroby chem. (włókna sztuczne, farmaceutyki, produkty przetwórstwa ropy naft.), broń, obuwie, sprzęt gospodarstwa domowego (lodówki, zamrażarki), artykuły spoż.; importuje: surowce (ropę naft., gaz ziemny, węgiel brun. i kam.), koks, wyroby przemysłu elektr. i maszyn.;
21. Unia Europejska
22.
23. Parki narodowe: Tatrzański Park Narodowy,Pieniński Park Narodowy),Niżne Tatry,Mała Fatra, Wielka Fatra, Słowacki Raj, Połoniny, Murańska Planina, Słowacki kras
24.
25.
26. Przeważają dania mięsne z sosami, knedlikami i korniszonami oraz kapustą. Do rangi potrawy narodowej urosły bryndzov haluky - drobne kluseczki z ciasta ziemniaczano-mącznego podawane z bryndzą i okraszone smalcem ze skwarkami oraz śmietaną. Danie to pochodzi z Liptowa, który słynął również z wyrobu znakomitych owczych serów. Dużą popularnością cieszą się oravsk korbik - rodzaj Słowackich oscypków formowanych w wiązki cieniutkich włókien solonych lub wędzonych. Do oryginalnych potraw słowackich należą liczne dania mączne (kluski, knedle z owocami), potrawy z baraniny i dziczyzn.
27.

CZECHY

1. esk republika
2. Flaga kraju (obok)
3. Republika
4. Państwo unitarne
5. Partie: Czeska Partia Socjaldemokratyczna, Obywatelska Partia Demokratyczna, Komunistyczna Partia Czech i Moraw, Unia Chrześcijańsko-Demokratyczna, Czechosłowacka Partia Ludowa, Unia Wolności
6. Czeski model demokracji parlamentarnej opiera się na podziale władzy i silnej pozycji prezydenta mającego prawo weta w sprawach ustawodawczych i gwarancję uczestnictwa w finalizowaniu umów międzynarodowych. Prezydent wybierany jest przez parlament na 5 lat, maksymalnie na dwie kadencje. Parlament jest dwuizbowy. Izba Deputowanych (niższa) składa się z 200 posłów, Senat liczy 81 członków. Głowa państwa: Vclav Havel, Szef rządu: Milo Zeman, Izba wyższa parlamentu: Senat,
Izba niższa parlamentu: Izba Poselska
7. 10 284 tys. (1999)
8. -2,1‰
9. Czesi (91%), Słowacy (3,1%), pozostali (2,9%, gł. Polacy, Niemcy, Węgrzy)
10. Katolicy (39%), protestanci ( 3%), husyci (2%), prawosławni (3%), bezwyznaniowcy (40%), pozostali (13%)
11. 130/km²
12. Praga (Praha)
13. Bohemia, Morawy i Śląsk Czeski
14. Praga, Brno, Ostrawa, Pilzno, Ołomuniec
15. rolnictwo (7%), przemysł (42%), usługi (51%)
16. Waluta: 1 korona czeska (K) = 100 halerzy; (1 USD = 30 K)
17.
18.
19.
20. Przedmiotem eksportu są głównie wyroby przemysłu skórzanego, odzieżowego i papierniczego (łącznie 35%), maszyny i urządzenia, w tym broń (24%), produkty przemysłu chemicznego (10%). Struktura towarów importowanych: surowce energetyczne i paliwa (33%), maszyny budowlane (28%), wyroby przemysłu chemicznego (9%).
21.
22. Bernard Bolzano to czeski matematyk, filozof, historyk i teolog. Karel apek - jeden z najważniejszych czeskich pisarzy XX wieku.
Antonn Dvok to czeski kompozytor i dyrygent okresu Romantyzmu.
Milo Forman - czeski reżyser filmowy, obecnie zamieszkały i tworzący w Stanach Zjednoczonych.
Bohumil Hrabal to czeski pisarz, uważany za znaczącego twórcę światowej literatury XX wieku.
Vclav Havel to czeski pisarz, dramaturg i polityk, sygnatariusz Karty 77.
Karel Gott - czeski piosenkarz.
Vclav Klaus to czeski polityk.
Jan Hus to czeski reformator religijny i bohater narodowy, twórca ruchu religijnego husytyzmu, profesor Uniwersytetu Praskiego.
23. W Czechach można wyróżnić trzy największe rezerwaty - Rezerwat Starzyna, Rezerwat Jelonka, Rezerwat Czechy Orlańskie;
W Czechach są również cztery Parki Narodowe - Karkonoski Park Narodowy, Szumawski Park Narodowy, Park Narodowy Podyj oraz niedawno powstały Park Narodowy Czeskiej Szwajcarii;

24.
25.
26.
27.