Analiza treści uchwał (programów) kongresów krajoznawczych.

Pierwszy Ogólnopolski Kongres Krajoznawczy odbył się w dniach 12-13. 07.1929r w grodzie Przemysława (Poznań). Kongres miał stać się stymulatorem do poznania samych siebie, człowieka i jego pracy. Proponował przyjęcie krajoznawstwa jako podstawy wychowawczej w szkole. Obrady w pięciu sekcjach zaowocowały bogatym planem teoretycznym, który zawarty został w „Pamiętniku Obrad Pierwszego Ogólnopolskiego Kongresu Krajoznawczego w Poznaniu”[2]. Kongres odbywał się pod hasłem „Poznaj swój kraj, ojczyźnie służ”. Z kolei myślą, jaką towarzyszyła obradom sekcyjnym i plenarnym była: „Pamięć o wczoraj, aktywność na dziś i troska o jutro”

Ważniejsze ustalenia I Kongresu:
 Krajoznawstwo jako ruch społeczny powinno stać się podstawą programową pracy oświatowej we wszystkich środowiskach
 Udział w ochronie zabytków i przyrody uznać trzeba za jedno z ważniejszych zadań
 Dbać należy o rozwój literatury przewodnikowej
 Należy roztoczyć opiekę nad muzealnictwem
 W pracy harcerskiej trzeba uwzględnić działalność krajoznawczą dla pogłębienia stosunku uczuciowego i umysłowego z państwem
 Należy rozwijać regionalizm krajoznawczy dla podkreślenia wartości poszczególnych regionów[1]
Kolejny kongres odbył się 17-18.05.1970r w Gdańsku i Gdyni. Był to kongres przygotowany przez Polskie Towarzystwo Turystyczno- Krajoznawcze powstałe z połączenia PTT i PTK. Przed kongresem odbyło się siedem sejmików, na których przedyskutowano szereg zadań szczegółowych, które następnie referowano w pięciu zespołach problemowych. II Kongres (narada) odbywał się pod hasłem „Krajoznawstwo szkołą patriotycznego wychowania”

Głównymi problemami podjętymi na kongresie były:
 Konieczność rozwijania działalności związanej z „krajoznawstwem współczesnym”
 Dążenie do tego, aby krajoznawstwo stało się treścią programową turystyki
 Popularyzacja krajoznawstwa poprzez kształtowanie, opisywanie i dobieranie dla celów popularyzatorskich odpowiednich obiektów krajoznawczych, doskonalenie metod przekazywania turystom informacji o zasobach krajoznawczych, a także doskonalenie programowania krajoznawczego wycieczek
 Pedagogiczne wykorzystanie krajoznawstwa, rozszerzając pracę z młodzieżą w tej dziedzinie, starając się o wprowadzenie do programów kształcenie nauczycieli zajęć na temat krajoznawczego programu turystyki
 Zainteresowanie naukowców różnych dziedzin problematyką krajoznawczą [1]
Dyskusja podczas tej gdańskiej narady wskazały na potrzebę organizacji tego typu spotkań, co dziesięć lat[2]. Przed kongresem, który odbył się w dniach 11-13.04.1980 w Płocku zorganizowano 16 sejmików regionalnych i wiele spotkań lokalnych. Obrady toczyły się w trzech zespołach problemowych. Czołowym zagadnieniem był związek krajoznawstwa z kulturą.

Na Kongresie tym podjęto następujące ustalenia:

 Wprzęgnąć krajoznawstwo w proces wychowania społeczeństwa
 Krajoznawstwo przewodnią myślą programową i fundamentem intelektualnym turystyki
 Krajoznawstwo powinno stać się źródłem pogłębionej wiedzy o kraju
 Krajoznawstwo powinno wiązać turystykę z kulturą narodową i być odbiciem jego kultury materialnej i duchowej
 Źródłem krajoznawstwa jest kultura narodowa, życie ludzi i tradycje walk o społeczne i narodowe wyzwolenie, kultura ludowa i folklor, przyroda polska i rozwój kraju.
 Krajoznawstwo powinno być głównym akcentem każdego przedsięwzięcia turystycznego[1]

Tematem IV Kongresu było „krajoznawstwo u progu XXI wieku” i właśnie tej tematyce podporządkowano 21 sejmików regionalnych. IV Kongres Krajoznawstwa Polskiego odbył się w dniach 7-9.09.1990r w Opolu. Obrady toczyły się w pięciu zespołach programowych. Wszelkie ustalenia podjęte podczas kongresu przedstawione zostały w „Rezolucji”, w której między innymi znalazły się takie postulaty:

 Przełomowość nadchodzącego okresu dla życia kraju
 Konieczność większego angażowania polskiego krajoznawstwa w życie społeczne
 Potrzebę mądrego przygotowania Polaków z „Europą bez granic”
 Fakt, że turystyka i krajoznawstwo muszą być trwałym elementem w programach samorządów terytorialnych
 Przywracanie harmonii we wspólnocie Polaków w kraju i za granicą
 Konieczność właściwego planowania przestrzennego, ochrony zabytków kultury, a także zasobów kultury

Piąty kongres odbył się w Gnieźnie w 2000 roku. Poza posiedzeniami plenarnymi odbywały się posiedzenia zespołów problemowych, które zajmowały się następującą problematyką: krajoznawstwo jako wartość, wkład Polski do kultury europejskiej, źródła tożsamości narodowej, społeczna rola krajoznawstwa. Hasło, które towarzyszyło temu spotkaniu to: „ Krajoznawstwo źródłem tożsamości narodowej”
W Rezolucji Programowej, którą przyjęto na zakończenie znalazły się między innymi takie problemy jak:
 Krajoznawstwo jest nośnikiem takich idei jak kształtowanie postaw patriotycznych, daje możliwość harmonijnego rozwoju człowieka niezależnie od jego statusu
 Pobudzanie i pogłębianie dumy z bogactwa i głębi kultury Polski, która była przez wieki terenem zetknięcia się dwóch kultur Wschodu i Zachodu
 Konieczności ochrony krajobrazu oraz uczestniczenie w ochronie europejskiego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego
 Wprowadzenie turystyki krajoznawczej w szerszym zakresie do szkolnictwa[1]


BIBLIOGRAFIA
1. Bieńczyk G.: Krajoznawstwo i jego związki z turystyką. Warszawa 2003