Prawa i ordynacja wyborcz. Wybór prezydentów wójtow miast itp.

Ordynacja wyborcza – ustawa określająca tryb przeprowadzenia wyborów, podział na okręgi wyborcze, sposób podziału mandatów w stosunku do liczby głosów; ustala także system liczenia oddanych głosów i sam tryb głosowania.

USTAWA z dnia 16 lipca 1998 r.
Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw.

Dział I
Przepisy wspólne
Rozdział 1
Przepisy ogólne
Art. 1. Ustawa określa zasady i tryb przeprowadzania wyborów do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, zgłaszania kandydatów oraz warunki ważności tych wyborów.
Art. 2. 1. Wybory do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw są powszechne, równe, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym.
2. W wyborach do każdego z organów, o których mowa w ust. 1, głosować można tylko osobiście i tylko jeden raz.
Art. 3. 1. W rozumieniu niniejszej ustawy organami stanowiącymi jednostek samorządu terytorialnego są rady gmin, rady powiatów i sejmiki województw.
2. Ilekroć w niniejszej ustawie jest mowa o radzie gminy, należy przez to rozumieć także radę miasta na prawach powiatu.
3. Ilekroć w niniejszej ustawie jest mowa o radzie, należy przez to rozumieć także sejmik województwa.
Art. 4. Przepisy niniejszego działu stosuje się do wyborów odpowiednich rad, jeżeli przepisy szczególne ustawy nie stanowią inaczej.
Rozdział 2
Prawa wyborcze
Art. 5. Prawo wybierania (czynne prawo wyborcze) do danej rady ma każdy obywatel polski, który najpóźniej w dniu wyborów kończy 18 lat i stale zamieszkuje na obszarze działania tej rady.
Art. 6. Nie mają prawa wybierania osoby:
1) pozbawione praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądowym,
2) pozbawione praw wyborczych orzeczeniem Trybunału Stanu,
3) ubezwłasnowolnione prawomocnym orzeczeniem sądowym.
Art. 7. Prawo wybieralności (bierne prawo wyborcze) przysługuje osobie mającej prawo wybierania do danej rady.
Art. 8. 1. Można kandydować tylko do jednego z organów wymienionych w art. 3 ust. 1.
2. Przepis ust. 1 stosuje się w przypadku uzupełniania składu rady lub wyboru danej rady przed upływem kadencji rad.
3. Można być radnym tylko jednej z rad, o których mowa w art. 3.
Art. 9. Przy ustalaniu faktu stałego zamieszkania dla potrzeb niniejszej ustawy stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego.

USTAWA
z dnia 20 czerwca 2002 r.
o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta

Rozdział 2
Zgłaszanie i rejestracja kandydatów
Art. 7.
1. Prawo zgłaszania kandydatów na wójta przysługuje:
1) partiom politycznym i koalicjom partii politycznych,
2) stowarzyszeniom i organizacjom społecznym,
3) wyborcom.
2. Do zgłaszania kandydatów na wójta stosuje się odpowiednio przepisy ustawy, o której mowa w art. 2 ust. 2, dotyczące komitetów wyborczych, z tym że prawo zgłoszenia ma komitet wyborczy, który zarejestrował listy kandydatów na radnych w co najmniej połowie okręgów wyborczych w danej gminie. W każdym z tych okręgów liczba zarejestrowanych przez ten komitet kandydatów na radnych nie może być mniejsza niż liczba radnych wybieranych w tym okręgu.
3. Kandydatów na wójta zgłasza się do gminnej komisji wyborczej najpóźniej w 25 dniu przed dniem wyborów do godziny 24.
4. Jeżeli w wyborach przedterminowych wybiera się tylko wójta, przepisów ust. 2 nie stosuje się. W celu zgłoszenia kandydata na wójta komitet wyborczy musi uzyskać poparcie, ujętych w rejestrze wyborców, co najmniej:
1) 150 wyborców - w gminie liczącej do 5 000 mieszkańców,
2) 300 wyborców - w gminie liczącej do 10 000 mieszkańców,
3) 600 wyborców - w gminie liczącej do 20 000 mieszkańców,
4) 1 500 wyborców - w gminie liczącej do 50 000 mieszkańców,
5) 2 000 wyborców - w gminie liczącej do 100 000 mieszkańców,
6) 3 000 wyborców - w gminie liczącej powyżej 100 000 mieszkańców.
5. Prezes Rady Ministrów, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej, określa, w drodze rozporządzenia, wzór wykazu osób popierających zgłoszenie kandydata, o którym mowa w ust. 4.
Art. 8.
1. W zgłoszeniu kandydata na wójta podaje się:
1) imię (imiona), nazwisko, wiek, wykształcenie i miejsce zamieszkania zgłaszanego kandydata, wraz ze wskazaniem przynależności do partii politycznej, o ile kandydat jest członkiem partii politycznej,
2) oznaczenie komitetu dokonującego zgłoszenia oraz imię (imiona), nazwisko i adres działającego w jego imieniu pełnomocnika.
2. Do zgłoszenia należy dołączyć:
1) pisemne oświadczenie kandydata o wyrażeniu zgody na kandydowanie oraz o posiadaniu prawa wybieralności (biernego prawa wyborczego),
2) w przypadku wyborów przedterminowych - wykaz wyborców popierających kandydata.
3. Oświadczenie, o którym mowa w ust. 2 pkt. 1, zawiera imię (imiona), nazwisko, wiek, wykształcenie, numer ewidencyjny PESEL, własnoręczny podpis kandydata i datę.