Atmosfera - skład.

Atmosfera : azot (78%), tlen 21%, argon 0,9%, inne 0,1% (neon, hel, krypton, wodór, metan) / zmienne : para wodna do 4%, CO2 0,03%, dwutlenek siarki, jodek, chlorek sodu, aerozole, pyłki, popioły, meteory
Troposfera : jej zasięg jest związany z prądami pow. Co jest związan z nagrzewaniem pow. Ziemi i zależne od szer. I pór roku. Najw. W str. Międzyzwrotnikowej - 15km najniżej nad biegunami -7-8km. Temp. W niej spada o 0,6 co 100m. Ciśnienie zmniejsza się z 1000hPa do 200, jest w niej 50% całej masy atmosfery. Temp. Maleje do -55. Kształtuje się w niej pogoda i z nią związane zjawiska. Tropopauza : temp const -55 Stratosfera : od górnej granicy tropop. Do 50km. Temp const do 25km. Od 25-50km temp rosnie do 0 (pod wpływam UV O2 -> O3 i tworzy się ciepło) Freon wchodzi w przez UV uwalnia chlor, który reaguje z tlenem i niszczy ozon (dziura). Ciśnienie spada do 1hpa. W dolnych warstwach występują prądy strumieniowe (200km/h). Stratopauza : temp const =0 Mezosfera : 50-85km - temp spada do -90 a ciśnienie do 1pa. Mezopauza : -90 Termosfera : umownie do 500-800-1000km. Temp rośnie : 120km - 100C , 200km. - 400C, 500km - 700C. Wzrost temp związany jest z pochłanianiem promieniowania słonecznego przez cząsteczki tlenu i azotu. W dole jest jonosfera (warstwa o silnej jonizacji pow, 100-120km -> j.+, 250-260km, j -. Jonosfera odbija fale radiowe a szczególnie krótkie. Zjawisko zorzy - świecenie zjonizowanych obłoków tlenu i azotu. Egzosfera : najbardziej zew. Warstwa, której granicy nie można określić. Temp. Maleje do -273. Granica meteo jest na wys. 2000km od pow Ziemi. Występuje w niej zwiększony udział tlenu i wodoru w stosunku do niższych warstw atmosfery. Czynniki wpływające na rozkład temp : wysokość słońca (szer.; 1 st.=0,6 C), cyrkulacja atm,ukształtowanie powierzchni: ekspozycja stoków; wysokość nad poziomem morza (w suchym maleje szybciej); prądy morskie; oddalenie od zbiorników wodnych; rodzaje podłoża (albedo- stosunek promienio. odbit. do całk.; śnieg-90%, czarnoziem-5%); zachmurzenie (w dzień zimno w nocy ciepło); zanieczyszczenie(efekt ciepl.)

Masy powietrza (wg szer.) : - pow, równikowe (związane z niżem około równikowym), [PR], pow. Zwrotnikowe [PZ] (związane z wyżami zwrotnikowymi i podzwrotnikowymi), pow. Arktyczne [PA], pow. Antarktyczne. Te 4 masy mogą być nad pow. Lądów lub oceanów mogą być : morskie [PM] - wilgotne, małe ampitudy temp., kontynen-
Talne - [PK] - sucho o dużych ampitudach. Rozkład ciśnienia : strefa niżów okołorównikowych (ciepłe pow. Idzie do góry pon. 1010), strefa wyżów podzwrotnikowych (pow. Znad równiika się dzieli na 2 połowy i wędruje odchylone na wschód - Koriolis - nad zwrotniki - spręża się i ochładza, powstaje wyż, pow,1010hPa), strefa niżów szer. Umiarkowanej, strefa wyżów około równikowych.Fronty atmosferyczne- strefa przejściowa między masami powietrza o różnych właść. Fronty: aktyczny(między PA i PP); polarny (między PP i PZ; równikowy(w strefie zbieżności pasatów); Fronty ciepłe (powietrze ciepłe napiera na zimne); chłodne (pow. ciepłe wypycha chłodne w góre); Front zokludowany- nakładanie się frontów. Jeżeli chłodny dogania ciepły i dwie masy stykają się(Wiatry : wiatr : poziomy ruch powietrza wiejący w troposferze, spowodowany różnicą ciśnień na ziemi. Wieje zawsze z wyżu do niżu (im większ różnica hPa tym szybciej) Prędk. Mierzymy w m/s lub w skali Beauforta anemome- trem. Wiatry stałe : pasaty : masa sprężonego ciężkiego pow. Przemieszczająca się dołem do równika (KORIOLIS), antypasaty : masy gorącego powietrza przesuwające się w stronę równoleż. Od równika. Wiatry sezonowe : Monsuny : letni (W nad woda N nad ladem - mokry), zimowy (W nad ladem, N nad woda - suchy) Wiatry lokalne : feny : halny (wiatry zboczowe : związane z cyklem dobowym w nocy wieją w dół stoku), Bryza : wiatr lokalny, zmienny tworzy się jak monsun lecz w cyklu dobowym. Wiatry (szer) : wiatry zachodnie (35-55 - równoleżnikowo), wiatry wschodnie, monsuny.| Bora- silny, chłodny suchy, od lądu do morza; Mistral- lokalna nazwa typu bora(Francja, dolina Rodanu); Sirocco- ciepły, południowy, region Morza Śródziemnego, wieje wiosną niosąc pył pustynny z Afryki lub półwyspu Arabskiego na Sycylię płn. Włochy, Dalmację

Opady : O ilości pary wodnej w atm. Mówi nam : wilgotność bezwzględna (g/m3 - ilość wody w atm), w. Względna (w %) Pow. O określonej temp. Może wchłonąć określoną ilość pary wodnej. Im wyższa tym więcej więc maleje od równika ku biegunom. Kondensacja - przy ochłodzeniu pow. Wilgotność wzrasta wtedy para wodna ulega skraplaniu : - temp. Pkt rosy : temp. Przy której dochodzi do kondensacji poziom kondensacji : wysokość na której dochodzi do k.
Rodzaje opadów : rosa (osad w postaci kropelek wody powst. Na kontakcie ochłodzonego podłoża z ciepłym powietrzem), szron (to samo co wyżej ale lód), szadź (kryształki lodu lub szczotki lodowe na przedmiotach terenowych); Descz- bezpośr. Opad. Kropel wody, Grad- opad kryszt. Lodu, tworzą gradzinę Krupy- kuliste, nieprzeźr. Ziarnka lodu śr. 2-5 mm; Śnieg- kryształki lodu które obtapiają się przy spad. Rozkład opadów : układ cyrkulacji pow. W troposferze, przesuwanie się frontów atm., rozkład lądów i oceanów, ukształtowanie terenu, szer. I wys. Geogr.Rozmieszczenie opadów: unoszenie pow. w sku. Konwekcji termicznej (pionowe przenoszenie energii cieplnej): a) W strefie równikowej, do 10 st. Szer. Obfite deszcze <1000mm b) szer. od 10st.-20st., jedna pora deszcz. w okresie najw. położenia słońca trwa ok.4 miesięcy, średni opad -1000mm c) 20st. do 30st., opady skąpe, powstają pustynie, obszarach monsunowych zależa kierunku wiatrów d) 30st. 60 st. 250mm 1000, zależą głębi lądu lub nad m. e) pow. 60st. roczne poniżej 250 mm, część opadów to śnieg. na świecie- himalaje (20000mm), średnia ziemi- 850mm. mechanizm powstawania opadów- wokół jąder kondensacji gromadzi się woda, zamarzając zwiększą swoją objętość i ciężar, spada, zderza z innymi kroplami powstaje atmosferyczny (krople wody, igiełki lodu, płatki śniegu gradowin)jeżeli ziemijest ciepło optapiają powst. deszcz, jak nie lód, grad itp. osad atm. prod. kond. pary wod. osadzające stanie ciekł. stał. terenu przedm. nim występ.
Chmury - kiedy temp. Obniży się do t. Pkt. Rosy a w pow są jądra kondensacji powstaje chmura (kryształki lodu lub krople wody) Rodzaje : Pierzaste Cirrus (Ci) - pojedyncze obłoki o włókniastej bud białe, z kryształków lodu 6-12km. Kłębiaste Cumulus (Cu) - wyraźne białe często z ciemną podstawą, składają się z kropelek wody 2-6km Warstwowe Stratus (St) - jednolite szare warstwy pokrywające niebo często z kropelek wody (lodu) na wys. Do 2 km. Inne : warstw.-deszcz. (nimbostratus Ns), kłębiasto-burzowe (cumulonimbus Cb) mgła- chmura występująca nisko przy pow. ziemi Smog- rodzaj mgły, występ. W obsz. Silnie uprzemy. Gdzie jest dużo jąder kon.