Tybyet, Buddyzm

Tybet jest autonomicznym regionem w Chinach, graniczy z Indiami, Nepalem, Bhutanem i Birmą. Tybet nazywany jest dachem świata. zajmuje on zachodnią część Wyżyny Tybetańskiej oraz część Himalajów z najwyższym szczytem Świata- Moun Everest (przez Tybetanczyków nazywanym Czumolongwą) o wysokości 8848 metrów.
Pisana historia Tybetu rozpoczyna się w VIIw, gdy zaczęły się jednoczyć plemiona tybetańskie, chociaż chińscy badacze określają najstarsze ślady działalności ludzkiej na tym obszarze na 50 000 lat. Armie tybetańskie były wielkim postrachem dla swoich sąsiadów, podobnie jak Hunowie w Europie. Za panowania króla Srong-bcam-sgam-py Tybetańczycy okupowali Nepal i zbierali daniny z częśi chińskiej prowincji Yunnan. W krótce po śmierci Srong-bcam-sgam-py armie przejeły kontrolę nad jedwabnym szlakiem, w tym tagże nad wspaniałym miastem Kaszgar. Zaatakowani przez wojska chińskie , które za panowania dynastii Tang okupowały cały rejon Xinjiangu, Tybetańczycy odpowiedzieli zajeciem cesarskiego miasta Chang’an (obecnie Xi’an).
Ekspansja Tybetu została gwałtownie przerwana w 842 roku wraz z zamordowaniem króla. Wtedy region podzielił się na niezależne feudalne księstwa. już nigdy pózniej armie tybetańaskie nie opóściły swojego płaskowyżu.
W miarę jak zmniejszała się rola władzy swieckiej, wzrastała siła buddyjskiego kleru. Gdy w VII wieku buddyzm dotarł do Tybetu, musiał konkurowac z bonem- pierwotną religia tego regionu. jedne żródła podają (mianowicie mój referat z gimnazjum ;)), że buddyzm przejął wiele z rytuałów bonu, co w powiazaniu z ezoterycznymi praktykami tantryzmu, pochodzacego z Indii, stanowiło podstawę rozwinięcia sie lamaizmu, czyli buddyzmu tybetańskiego, inne żródła natomiast („Tybet”- Marii Antonii Sironi Diemberger wyd. Warbud) zakłada , że to własnie potomkowie tych, którzy wciąż oddają cześć prastarym tybetańskim bóstwom, a nie Buddzie, zwani bonpami, gdy organizowali sie w zinstytucjonalizowaną religię, przejeli wiele buddyjskich praktyk i symboli, nieznacznie je modyfikując. I tak ramiona swastyki, starozytnego znaku szczęścia, u buddystów skierowane w prawo, u wyznawców bonu są skierowane w lewo. Z kolei podczas odbywania skor-ra wyznawcy bonu kroczą w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara, a jeżeli świete miejsce jest wspólne dla obu religii, spotykaja buddystów nadchodzacych z drugiej strony.
niewykluczone, ze oba te zajścia miałyt miejsce, jednak inaczej były rozmieszczone w czasie. Pewne jest natomiast, że bonpanie obecnie uważani są za odłam heterodoksyjny (Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojezycznych Kopalińskiego: heterodoksja- innowierstwo, nieprawowierność, niezgodność z doktryną Kościoła).
Cofnijmy się jednak gdzieś pomiedzy VI a V wiek przed naszą erą, do Kapilawastu, położonego na granicy między dzisiejszymi Indiami a Nepalem.Wtedy właśnie przyszedł na świat potomek królewskiego rodu Śakjów, ksiaże Siddhartha. w 16 roku życia ksiaże ożenił się i wiódł żywot wypełniony przyjemnościami, niedopuszczany przez ojca do cierpienia i trosk. nie wiedział nawet, że istnieją. Jednak gdy miał 29 lat , podczas przejazdżki poza granice pałacu ujrzał kolejno: starca, ciężko chorego, zwłoki oraz zebrzącego mnicha. Porzucił wówczas pałac i zbytkowne życie i wyrószył na poszukiwanie odpowiedzi na pytanie o przyczynę wszystkich tych cierpień. przez sześć lat rozpytywał wśród wszystkich mędrców i pustelników. Wreszcie, siedząc pod figowcem w miejscowości Gaja otrzymał swa odpowiedż, osiagnowszy tym samym stan Przebudzenia. Odtąd Siddhartha został Buddą- Przebudzonym. Wyruszył do Sarnath, niedaleko Benaresu, gdzie w Parku Gazeli wygłosił pierwsze kazanie i zebrał pierwszych uczniów. w ten oto sposób Koło Dharmy- Dobrego Prawa, zostało puszczone w ruch. przez ponad 40 lat, od ogrodu do ogrodu, od miasta do miasta, wędrował głosząc swe nauki we wszystkich królestwach północnych Indii. w 80 roku zycia Budda osiaga stan ostatecznego zgaśnięcia i umiera. Jego ciało zostaje spalone, a prochy rozdzielone pomiędzy 10 klasztorów.
Doktryna buddyjska stawia sobie za cel wyrzeczenie się wszelkich pragnień przesłaniających nam prawdziwą naturę rzeczy (Maya- czyli złudzenie, najniższy stopień poznania). Uwieńczeniem ascezy opartej na praktyce jogi jest iluminacja czyli nirwana. Osiagnięcie madrości uwalnia duszę od wędrówki , to znaczy od jej bezustannego wcielania się w coraz ro inne formy życia (reinkarnacja). Dzieje się tak do chwili osiagnięcia szczytu madrości, czyli casłkowitego spokoju duszy. Wiekszość dogmatów buddyzmu zapożyczona została z filozofii bramińskiej. Dotyczy to zwłaszcza tezy, że cierpienie jest inegralną częścią zycia. Świadomość isnienia będąca skutkiem niewiedzy związana jest z odczuwaniem pragnień. Buddyzm jest w mniejszym stopniu systemem myślowym, w wiekszym zaś regułą zycia. Po pojawieniu się w Indiach i Nepalu rozprzestrzenił się na inne kraje azjatyckie. W chinach najbardziej rozpowszechnioną szkołą buddyjską jest joga, czyli tantra, w Japonii natomiast zen.
Od VII wieku buddyzm powoli rozprzestrzeniał sie w Tybecie, w XI wieku klasztory odgrywały coraz wiekszą rolę polityczną, a w 1641 roku Gelukpa (odłam Żółtych Czapek)
wykorzystała poparcie buddystów mongolskich do zwycięskiej walki ze swoimi rywalami- odłamem Czerwonych Czapek.
Przywódca Żółtych Czapek przyjął tytuł ‘dalajlama’, czyli ‘lama jak ocean (mądrości)’.
Religia i polityka splotły się ze sobą nierozerwalnie, a wszelka władza spoczywała w rekach dalajlamy, boga-króla. każsdy następny dalajlama jest kolejnym wcieleniem swego poprzednika.
Wkazaniu wygłoszonym w Sarnath, Budda przedstawił zasady czterech szlachetnych prawd: o cierpieniu, źródle cierpienia, przerwaniu cierpienia i drodze prowadzącej do przerwania cierpienia. Ukryte cierpienie jest związane z iluzoryczną koncepcją jaźni i zjawisk świata fizycznego (wspomniana już wczesniej Maya). Jedynie ci, którzy osiagną zrozumienie nietrwałej natury rzeczy i potrzebę oderwania się od niej, będą mogli wyzwolić sie z cyklu reinkarnacji, czyli sansary, by osiagnąć duchowe wyzwolenie, czyli nirwanę. Wyrzeczenie uważane jest za sprawę podstawową dla czynienia postepów na trudnej ścieżce prowadzącej do wyzwolenia duchowego, a klasztorne życie jest uważane za za najlepszy srodek prowadzący do tego celu, klasztorna społeczność tworzy jeden z trzech klejnotów buddyzmu, którymi są Budda (nauczyciel), dharma (doktryna) i właśnie sangha (gmina religijna).
Nauka Buddy jest rozwijana w trakcie trzech obrotów koła dharmy. Pierwszy odnosi się do cierpienia i podaje sposób, w jaki mozna je przezwyciężyć; jest on powiązany z drugim, który w ramach doskonalenia poznania koncentruje się na nietrwałości zjawisk. trzeci prowadzi do zrozumienia pustki jaźni, i wewnetrznej, drzemiącej w każdym z nas zdolności do osiagnięcia stanu Buddy, gdy tylko zdołamy sie uwolnić od tradycyjnego sposobu postrzegania świata.
Forma buddyzmu, która rozpzrestrzeniła się w Tybecie , wywodzi się z nauczania Buddy i tych indyjskich nauczycieli, którzy załozyli szkołę mahajany („wielki wóz „). Ideałem mahajany jest bodhisattwa, ten, który pomimo mozliwości osiagnięcia duchowego wyzwolenia , decyduje się pozostać w świecie zjawiskowym, aby pomóc innym w dojściu do oświecenia. Nauka mahajany ma również zwiazek z indyjskimi naukami tantrycznymi, zwiazanymi z mistycznym doświadczeniem. Jest ona realizowania przez rytuały i formuły oraz za pomocą mandali, koła zawierającego świetą przestrzeń, umożliwiającego wiernemu wizualizację i zjednoczenie się z boskością. Mandala to zarówno ceremonialne narzędzie jak i doskonałe wyrażenie stanu buddy na drodze do duchowego wyzwolenia ze świata sansary.
Umozliwia niektórym ludziom wykraczanie poza siebie i poza świat poznawalny, kiedy to wszystkie złudne róznice znikają , w tym rozróżnienie między sansarą a nirwaną.
Gdy osiagnięte zostaje oświecenie, świadomośc zostaje oswobodzona na zawsze z cyklu kolejnych narodzin , z wyjatkiem przypadku własnie bodhisattwy. Dzieki specjalnemu obrzędowi bodhisattwa może kontrolowac odzielenie się świadomości od ciała i miejsce jej kolejnej reinkarnacji. Nowa istota nosi wyrazne cechy identyfikacyjne swojego przodka, a rozpoznanie danej inkarnacji umozliwiają złozone kryteria wróżb i interpretacji znaków. System ten stosował przez długi czas szkoła Karnapa, a także inne szkoły dla zachowania i kontynuacji przekazywania duchowych i religijnych wartości uosabianych przez wielkie postacie. Ów system przejęła tez szkoła Gelukpa w celu wyłonienia następcy dalajlamy, osoby uważanaej z religijnego punktu widzenia za emanację Czanraziego, a a politycznego- za przywódce kraju.
Obecnie dalajlama mieszka na emigracji w Indiach, zmuszona do opuszczenia Lhasy przez okupację chińską. Politykę ćhin określa jako zabijanie kultury. Niestety wielki potencjał handlowy Chin i istniejacy tam ogromny rynek zbytu dla towarów z zachodu, powoduje, że wielu światowych przywódców obawia się poruszania problemu Tybetu podczas rozmów z Chinami. Ci, którzy wierza, że nacisk zachodnich rządów w końcu zmusi okupantów do nadania Tybetowi prawdziwej autonomii, są nbiepoprawnymi optymistami.
Ze swojej strony Chińczycy nie mogą zrozumiec niewdzieczności Tybetańczyków.Przeciez Chiny zbudowały drogi, szkoły, szpitale, lotnisko i stworzyły prosperujący przemysł tutrystyczny. Chińczycy rzeczywiście wierza, że uchronili Tybet przed feudalizmem, a ciagła okupacja jest misją miłośierdzia.