Scenariusz filmu biograficznego o Adamie Mickiewiczu.

SCENA I – urodziny
1. Perspektywa Zaolsia – śnieg, zaspy, spokój, cisza, nastrojowa muzyka, jasno około godziny 13.00
2. Zbliżenie na dworek, który jest ośnieżony.
3. Widok wnętrza patrząc przez okno. Widać: choinkę, prezenty, stół wigilijny.
4. Przyjazd ojca na saniach. Jest on wysokim, barczystym mężczyzną, będący jeszcze w sile wieku.
5. Wchodzi do domu, a za nim wjeżdża kamera. Zdejmuje on wierzchnie ubranie.
6. Kamera ukazuje cały dworek od środka (przedpokój-płaszcze, buty, komoda; pokój dzienny-choinka, stół, matka z dzieckiem na rękach w fotelu na biegunach; kuchnia-stół, piec, krzątająca się kobieta, która robi potrawy wigilijne.)
7. Zbliżenie na kalendarz, na którym zaznaczona jest data: „24 GRUDNIA 1798”
8. Mężczyzna, który przyjechał wita się ze swoją żoną i dopiero co urodzonym dzieckiem.
9. Dialog rodziców:
MATKA: „Mikołaju masz swojego upragnionego syna.”
OJCIEC: „Nazwiemy go Adam.”
M: „Myślałam raczej o Stanisławie.”
O: „Nie. Ja jednak chciałbym aby nazywał się tak, jak nasz praprzodek, a zarazem ktoś wyjątkowy – pierwszy człowiek.”
M: „Dobrze, zgadzam się z tobą. Ja także chcę dla niego jak najlepiej, żeby nie wiedział co to głód, bieda. Żeby był kimś i coś osiągnął w swoim życiu. Zapraszam Cię, kochany mężu na wieczerzę.”
10. Wszyscy łamią się opłatkiem i kosztują potrawy wigilijne.
11. Powoli, lotem ptaka kamera najeżdża na okno, przez które widać pola w ciemnościach i padający bezustannie śnieg.
12. Płynne zmniejszanie ilości światła.
SCENA II – dzieciństwo
1. Pokazanie Adama w wieku 3 lat przed dworkiem na polu.
2. Bawi się on z dwoma rówieśnikami w berka.
3. Zmniejszenie ostrości obrazu i ponowne zwiększenie, ukazując kolejną scenę.
SCENA III – edukacja
1. Dominikanin stoi przed budynkiem z napisem nad wejściem: „Nowogródzka szkoła podstawowa” i zaczyna dzwonić ręcznym dzwonkiem.
2. Adam w wieku 15 lat biegnie z książkami spiętymi paskiem do szkoły. Śpieszy się, aby zdążyć na swój ulubiony przedmiot – język polski.
3. Na początku lekcji uczniowie siedzą parami w ławkach i rozmawiając między sobą, przygotowują się do zajęć. Wyciągają zeszyty.
4. Nauczyciel sprawdza listę obecności.
5. Wyczytuje kolejne nazwiska z listy, a uczniowie potwierdzają swoją obecność, wstając.
6. Dialog:
NAUCZYCIEL: „Adam Mickiewicz”
ADAM: „Jestem panie profesorze.”
7. Czyta dalsze nazwiska.
8. Potem zaczyna lekcję.
9. Zapisuje na tablicy temat: „Bajki Krasickiego”
10. Zmniejszenie ostrości obrazu i ponowne zwiększenie, ukazując kolejną scenę.
11. Młodzieniec w wieku 17 lat biegnie do szkoły.
12. Wchodzi do szkoły i dostaje tam dyplom ukończenia szkoły z wynikiem dobrym.
13. Zbliżenie na dokument, na którym jest napisane zamaszystym pismem: ADAM MICKIEWICZ UKOŃCZYŁ SZKOŁĘ W NOWOGRÓDKU W ROKU 1815 Z WYNIKIEM BARDZO DOBRYM.”
14. Przyjazd do domu i rozmowa z rodzicami.
OJCIEC: „Co zamierzasz robić dalej? Czy masz już może jakieś plany?”
ADAM: „Tak Ojcze. Otrzymałem stypendium na uniwersytecie w Wilnie. Jednak po zakończeniu nauki będę zmuszony sam kształcić innych.”
O: „Rozumiem, że już od początku próbujesz osiągnąć sukces. Wiedz jednak zawsze, że nawet, jeśli ci się nie uda, ja i twoja matka będziemy zawsze z ciebie dumni.”
A: „Dziękuję ojcze.”
SCENA IV – studia
1. Mickiewicz stoi na stacji „Nowogródek” z walizą. Czeka na pociąg, patrząc na zegarek.
2. Pociąg wjeżdża na zatłoczony peron stacji.. Adam wsiada do niego i zajmuje miejsce w jednym z wolnych przedziałów.
3. Kolejarz podnosi „lizak” i gwiżdże. Następnie krzyczy odjazd i zamyka za sobą drzwi wagonu.
4. Pociąg rusza i znika w oddali.
5. Ściemnienie obrazu i następnie ukazanie Mickiewicza wysiadającego z pociągu na dużej, zatłoczonej i gwarnej stacji kolejowej.
6. Adam wchodzi do budynku i rozgląda się. Po chwili widzi duży i wyraźny ze sporej odległości napis: „WILNO”, znajdujący się nad rozkładem jazdy.
7. Wychodzi na główną ulicę miasta i wsiada do bryczki. Karze zawieść się na uniwersytet.
8. Wchodzi do budynku uniwersytetu, w którym krzątają się studenci.
9. Adam kieruje się w stronę drzwi z napisem: „REKTOR”. Puka i wchodzi do środka.
10. Rozmowa:
A: „Dzień dobry Panie rektorze. Jestem Adam Mickiewicz Dostałem stypendium i pragnę uczęszczać do Pańskiej szkoły na kierunku „filologiczno-historycznym”.”
R: „Dzień dobry. Oczywiście, proszę tylko o wypełnienie formularza i może się Pan uważać za studenta.”
A: „Bardzo dziękuję.”
11. Adam wychodzi z gabinetu i scena się urywa.
12. Pokazanie Mickiewicza uczęszczającego na zajęcia i spotykającego nowych ludzi.
SCENA V—Filomaci i...
1. Potajemne spotkanie Mickiewicza z pięcioma osobami. Adam zapoznaje Franciszka Malewskiego, nowego kolegę z pozostałymi osobami. „Oto nowy członek naszego Towarzystwa Filomatów, czyli Miłośników Nauki, a zarazem i Towarzystwa Filaretów, Miłośników Cnót, Franciszek Malewski. Jest on moim dobrym przyjacielem i gwarantuję, że nie wyda naszego związku władzom. Franciszku, oto twoi nowi przyjaciele: Tomasz Zan, Jan Czeczot, Józef Jeżowski i Onufry Pietraszkiewicz. Pamiętaj, że nasz związek formalnie nie istnieje.”
2. Wyjmują oni zakazane książki, z których uczą się patriotyzmu.
SCENA VI – ukończenie studiów
1. Na ekranie pojawia się napis „1819”. Widok auli, w której znajduje się około trzystu odświętnie ubranych mężczyzn. Przemawia rektor. W pewnym momencie poprawienie jakości dźwięku, rektor wymawia nazwisko Adama Mickiewicza. On wychodzi na środek i odbiera dyplom.
2. Opuszcza budynek i cieszy się wraz z kolegami, że ukończyli edukację.
3. Wsiada w bryczkę z kolegą i żali mu się, że nie może nawet odwiedzić rodziny. Musiał bowiem odpracować swoje stypendium w szkole.
4. Przyjaciel rozumie jego problem i życzy mu powodzenia.
SCENA VII – praca w Kownie
1. Wsiada do pociągu, na którym jest tabliczka z napisem: „WILNO—KOWNO”.
2. Na miejscu kieruje się w stronę szkoły. W niej ma pokoik, w którym mieszka.
3. Ukazanie końca lekcji. Mickiewicz zadaje pracę domową. Wówczas uczniowie wybiegają radośnie z budynku, a Mickiewicz poddaje się refleksją na temat czasów uniwersyteckich.
4. Przechodzi do swojego pokoiku i siada przed biurkiem. Zapala świeczkę i zaczyna pisać. Zbliżenie kamery na kartkę, gdzie znajduje się nagłówek: „Pieśń filaretów”. Pisze przez pewien okres czasu, oraz trochę kreśli. Następnie ukazanie gotowego rękopisu, na którego końcu widnieje data 1820.
5. Narrator w tym samym czasie odczytuje fragment utworu:
„. Hej, użyjmy żywota!
Wszak żyjem tylko raz;
Niechaj ta czara złota
Nie próżno wabi nas.”
6. Ukazanie dalszej pracy z młodzieżą. Około pół roku później Adam wraca do pokoju, gdzie wprowadza ostatnie poprawki do swojego , prawie już skończonego dzieła, pod tytułem: „Oda do młodości”. Zamyśla się nad kartką i niepostrzeżenie zasypia w tej pozie, śniąc czasy dzieciństwa i spotkań w tajnym Towarzystwie.
SCENA VIII –miłość do Marii
1. Maria Wereszczakówan przychodzi z synem do jego szkoły i chce zapisać go na naukę. Adam zakochuje się w niej od pierwszego wejrzenia. Wie jednak, że jest ona mężatką i dlatego ukrywa swoją miłość.
2. Przeżywa rozterki moralne.
3. Jest rozproszony. Nie może się nad niczym skupić.
SCENA IX
1. Wspomina rodzinny dom.
2. Przypomina sobie służącą Gąsiewską, która czytała mu ludowe pieśni, baśnie i podania z terenów białoruskich.
3. Budzi się i siada za biurkiem. Chce jakoś utrwalić w pamięci tamte dzieła.
4. Zaczyna pisać.
5. Płynne przejścia pomiędzy kolejnymi etapami tworzenia działa.
6. Ukazanie efektu pracy.
7. Odchodzi od biurka, na którym pozostawia rękopis dzieła: „Ballady i romanse”, oraz datą: „1822”.
SCENA X
1. Ukazanie ulicy, na której rozmawiają dwaj mężczyźni. Jeden z nich trzyma pierwsze wydanie „Ballad i romansów” autorstwa Adama Mickiewicza.
2. Rozmowa:
I mężczyzna: „To jest naprawdę fascynujące dzieło.”
II mężczyzna: „Zgadam się z tobą. Szczególnie zafascynował mnie utwór „Romantyczność”. Ukazuje on jakże nowatorskie podejście do poznawania świata.”
SCENA XI
1. Mickiewicz czyta gazetę, w której znajdował się artykuł opisujący świetność poprzednich utworów Adama. Jest bardzo zadowolony.
2. Siada do biurka i zaczyna ponownie pisać.
3. Nie jest jednak zadowolony z efektów pracy.
4. Odchodzi od biurka, gasi światło i idzie spać.
5. Rano ponownie czyta to, co napisał i stwierdza, że utwór jest niezły i wymaga tylko kilku kosmetycznych poprawek. Zasiada więc do biurka i pisze dalej pełen natchnienia i energii.
6. Na Boże Narodzenie wysyła do rodzinnego domu dwie nowe książki: „Dziady II” i „Dziady IV”, które w krótkim czasie zostały jednymi z najchętniej czytanych utworów.
SCENA XII
1. Adam Mickiewicz patrzy na kalendarz, na którym widnieje data: „12.11.1823”.
2. Ktoś puka do drzwi.
3. Mickiewicz otwiera i jest zdziwiony, ponieważ w drzwiach stoją carscy oficerowie. Aresztują go i zabierają do bryczki.
4. Zatrzymuje się ona przed klasztorem bazylianów w Wilnie. Tam odbywa się proces, w którym Adam został oskarżony o działalność w tajnym Towarzystwie Filomatów. Został on skazany i deportowany wraz z kolegami w głąb Rosji.
5. Ukazanie mapy Rosji, na której zaznaczone jest tylko Wilno. Od tego miasta zostaje poprowadzona linia do Petersburga, który automatycznie zostaje podpisany. Następnie linia kieruje się w stronę Odessy i Moskwy.
6. Tam Mickiewicz chodzi na spotkania z elitą, gdzie improwizuje. Wszyscy są bardzo zafascynowani jego talentem
SCENA XIII
1. Lato, ukazuje się data 1825.
2. Adam wyjeżdża na Krym.
3. Tam poznaje kulturę orientalną i poznaje piękne krajobrazy. Wychodzi na długie spacery. Rozmyśla o czymś, co go bardzo smuci. Zastanawia się nad losami swojej ojczyzny.
4. Wraca do Petersburga.
5. Ukazany dom, w którym wisi kalendarz z datą 1826, a na biurku leży kolejne jego dzieło, pod tytułem „Sonety krymskie”.
SCENA XIV
1. Na ekranie pojawia się napis: „Dwa lata później”.
2. Mickiewicz śni o kulturze rosyjskiej.
3. Wstaje i bierze do ręki rękopis swojego dzieła, pod tytułem: „Konrad Wallenrod”.
SCENA XV
1. Pojawia się mapa i data „MAJ 1829 rok”.
3. Zaznaczony jest Petersburg. Linia prowadzi przez Hamburg, Berlin, Drezno, Pragę do Karlowych Varów.
4. Tam spotyka się z Antonim Odyńcem, który staje się jego towarzyszem dalszych podróży.
5. Rozmawiają o swoich byłych losach
6. Antoni proponuje towarzystwo w dalszej podróży.
7. Na mapie linia przemieszcza się do Weimaru, gdzie spotyka się na ławce w parku z pisarzem Johannem Wolfgangiem Goethe.
8. Następnie jedzie do Bonn, Szwajcarii, Wenecji, Florencji, Rzymu, Neapolu, na Sycylię, a stamtąd do Genewy.
9. Tam spotyka się z Zygmuntem Krasińskim.
10. Wspólna wycieczka w Alpy.
11. Nie długo później wraca do Rzymu pociągiem.
12. Otrzymuje tam zimą 1830 list o wybuchu powstania w Warszawie.
SCENA XVI
1. Mickiewicz pragnie z całych sił wrócić do kraju i pomóc w walkach.
2. Latem wyjeżdża pociągiem do Paryża.
3. Tam jedzie do przedstawicielstwa rządu powstańczego.
4. Rozmawia w tym budynku z urzędnikami.
5. Rozmawiają:
ADAM: „Chcę wspomóc powstanie w ojczyźnie.”
URZĘDNIK: „Jak sobie to Pan wyobraża?”
A: „Pragnąłbym na miejscu wziąć czynny udział w walce zbrojnej.”
U: „Oczywiście, jest to możliwe. Jednak o ile wiem jest Pan internowany i pojawienie się Pana osoby w Rosji będzie samobójstwem.”
A: „Wszystko rozumiem. Także Pana obawy. Dlatego zgłosiłem się do waszego urzędu, abyście wystawili mi fikcyjne dokumenty. To powinno wystarczyć.”
U: „Musi się Pan jeszcze raz dobrze zastanowić, a jeśli decyzję Pan podtrzyma, to będziemy próbować Panu pomóc.”
A: „Dziękuję bardzo.”
SCENA XVII
1. Rozmowa Adama z kolegą:
ADAM: „Kiedy będziemy przedostawać się do Królestwa?”
KOLEGA: „Nie wiem, czy wiesz, ale akcja będzie prawdopodobnie odwołana.”
A: „Dlaczego? Przecież możemy pomóc.”
K: „Jednak bądźmy obiektywni, powstanie zaraz padnie.”
A: „Nasza obecność nic już nie wniesie?”
K: „Obawiam się, że nie. Przykro mi. Wiedziałem, jak bardzo chciałeś wspomóc powstańców. Jednak nie poddawaj się. Możesz przecież pisać poezję, która im pomoże przetrwać najtrudniejsze momenty.”
A: „Może masz i rację.”
K: „Na pewno ją mam. Rób to, co potrafisz najlepiej.”
A: „Dobrze, tak też i zrobię.”
2. Adam bardzo przejął się tym co usłyszał. Cały czas siedział za biurkiem i coś pisał. Po kilku płynnych przejściach można zauważyć na blacie trzy dzieła, które wszystkie miały na końcu napisany rok: 1831. Widniały na nich tytuły: „Śmierć pułkownika”, „Nocleg” i „Reduta Ordona”.
SCENA XVIII
1. Znajduje się na dworcu w Poznaniu. Tam na zegarze jest wyświetlona data: „Maj 1832”. Na peron wjeżdża pociąg.
2. Konduktor pociągu wysiada i krzyczy: „Pociąg do Drezna!”
3. Adam szybkim krokiem zmierza w kierunku wagonów. Jest smutny, że nie przedostał się na drugą stronę, do powstańców.
4. Po przyjeździe do Drezna spotyka się ze swoimi przyjaciółmi.
5. Opowiada im w skrócie swoje przygody w Wielkopolsce i opowiada o ludziach, którzy go gościli.
6. Tam także zasiadał za biurkiem.
7. Pisał tam wiele i nikomu nie chciał powiedzieć o czym będzie jego kolejne dzieło.
8. Ukazanie Mickiewicza tworzącego do późna w nocy w swoim skromnym pokoiku. Następnie Adam wstaje, a na biurku pozostaje dość opasły rękopis. Na jego stronie tytułowej wykaligrafowany został napis: „DZIADY III”.
9. Ukazanie mapki, na której pokazuje się szlak podróży Mickiewicza z Drezna do Paryża i pojawia się na spodzie ekranu data: „31 lipca 1832”.
SCENA XIX
1. Mickiewicz spotyka się ze Słowackim i innymi emigrantami.
2. Nie mają oni co robić i nie mogą się przemieszczać, dlatego dla zabicia czasu czytają sobie dzieła.
3. Rozmowa:
Adam: „Jaki dzisiaj mamy dzień?”
Emigrant: „10 września 1831. A dlaczego pytasz?”
A: „Tak tylko. Po prostu zapomniałem, a mam do załatwienia kilka spraw z wydawcą odnośnie mojego nowego utworu.”
E: „Przeczytaj. Tylko fragment.”
A: „Dobrze.
„Litwo! Ojczyzno moja! ty jesteś jak zdrowie
Ile cię trzeba cenić, ten tylko się dowie,
Kto cię stracił. Dziś piękność twą w całej ozdobie
Widzę i opisuję, bo tęsknię po tobie.”
E: „Adam nie wygłupiaj się. Dlaczego dzielisz Polskę na Litwę. Nie lepiej napisać „POLSKO”?”
A: „Ja tak myślę i nie zmienię, tego, nad czym pracowałem już tak długo.”
4. Adam wychodzi zostawiając jeden z pierwszych egzemplarzy „Pana Tadeusza” na parapecie okna.
SCENA XX
1. Spotkanie Adama z córką Marii Szymanowskiej – Celiną.
2. Mickiewicz zakochuje się w niej.
3. Przeskok do ślubu, a następnie ukazanie Mickiewicza, jako ojca sześciorga dzieci.
4. Jest on biedny i nie ma pieniędzy nawet na wyżywienie rodziny.
5. Przychodzą do niego wprawdzie propozycję pracy, ale jest za dumny, aby pisać po francusku. Po długich namowach żony godzi się napisać dwa dramaty.
6. Idzie on na premierę, gdzie publiczność go wyśmiewa.
SCENA XXI
1. Wyjazd Adama do Lozanny.
2. Tam prowadzi kilka wykładów.
3. Na ekranie pojawia się Mickiewicz na sali wykładowej i prowadzi tam zajęcia z literatury łacińskiej.
4. Na ekranie pojawia się napis: „1840”.
5. Adam dostaje list z Paryża.
6. Otwiera go dość gwałtownie i czyta o nowo powstałej katedrze literatur słowiańskiej W College de France.
7. Idzie on do rektora i dziękuje on za współprace.
8. W Paryżu jego praca jest podobna. Także wykłada. Na jego naukach jest zawsze pełno ludzi. Nigdy nie ma wolnych miejsc.
SCENA XXII
1. Na ekranie ponownie pojawia się mapa. Tym razem linia podróży łączy Paryż z Rzymem. Wówczas ukazuje się rok: „1848”.
2. Na miejscu Adam organizuje zebranie. Zajmuje na nim głos i mówi, że trzeba założyć Legion Polski, który w walkach Wiosny Ludów spowoduje, że Polska otrzyma niepodległość.
3. Po tym spotkaniu siada do pisania. Pragnie spisać, to co powiedział. Napisał szereg wezwań.
4. Po pracy na biurku powstało dzieło, pod tytułem: „Skład zasad”.
5. Adam wysyła ogromną liczbę listów z tym właśnie utworem do najbardziej wpływowych ludzi we Włoszech.
6. Nie otrzymuje odpowiedzi. Organizuje więc kilkunasto osobowe przejście z Rzymu do Mediolanu. Kamera ukazuje tylko wyjście z miasta.
SCENA XXIII
1. Na ekranie pojawia się data: 1855.
2. Ukazanie pogrzebu jego żony.
3. Kilka miesięcy później Mickiewicz wyjeżdża do Konstantynopolu. Zostawia on dzieci same w Paryżu.
4. Na miejscu wspiera w licznych rozmowach i mediacjach powstanie kozaków otońskich. Spotyka się z Michałem Czajkowskim i rozmawia z nim na temat wojny z Rosją:
Adam: „Kiedy nasze oddziały ruszą na Moskali?”
Michał: „Jeszcze nie wiadomo. Część Polaków sprzeciwia się wojnie. Na przykład Stronnictwo Czartoryskich.”
A: „Czy więc jesteśmy bez silni?”
M: „Nie, ale nasze szansę są niewielkie. Nie mamy przecież wpływu na wszystkie podejmowane decyzje.”
A: „Słabo mi. Wezwij lekarza!”
5. Michał biegnie po lekarza, który stwierdza atak cholery.
6. Mickiewicz wiedząc już, że jest śmiertelnie chory żegna się z przyjaciółmi.
SCENA XXIV
1. Mickiewicz leży na łożu i nie ma siły nawet się poruszyć.
2. Lekarz podchodzi do niego i bada go.
3. Daje on mu znak.
4. Adam doskonale wie, co on oznacza i każe jak najszybciej wezwać księdza. Jednak nie zdąża on już udzielić ostatniego sakramentu. Na ekranie pojawia się data „26 listopad 1855”.
5. Kamera pokazuje miasto z dużej perspektywy i oddala się coraz bardziej. Wreszcie jest tak wysoko, że widać jedynie kontury Europy wraz z Polską, która uwidacznia się na pierwszy plan.