Oliver Cromwell (ur. 25 kwietnia 1599 w Huntingdon, zm. 3 września 1658 w pałacu Whitehall w Londynie) – polityk angielski, główna postać angielskiej wojny domowej, lord protektor Anglii, Szkocji i Irlandii 1653–1658. Cromwell znalazł się na liście 100 najwybitniejszych Brytyjczyków wszech czasów,zajmując miejsce 10.Wojna domowa (ang. civil war, fr. guerre civile, niem. Bürgerkrieg, ros. гражданская война, łac. bellum civile) – konflikt zbrojny, w którym stronami są obywatele jednego państwa, członkowie plemienia lub grupy etnicznej. Wojna domowa jest częstą przyczyną osłabienia państwa czy plemienia.Charakterystyczne dla wojny domowej są:zasięg prowadzonych działań (zamknięty w granicach określonego państwa),zaangażowane w niej podmioty (należące do tego samego państwa czy narodu).O wybuchu wojny domowej decydują różne przyczyny, podłożem zawsze jest silny konflikt społeczny lub polityczny. Może to być:gwałtowny konflikt ekonomiczny między różnymi grupami społecznymi.konflikt pomiędzy społecznościami religijnymi czy etnicznymi,rewolucja,zamach stanu,walka o władzę.Od wojny o zdobycie władzy w państwie odróżniana jest wojna secesyjna, mające na celu oderwanie części terytorium państwa.Państwa nękane licznymi wojnami domowymi często były osłabione i narażone na zewnętrzne ataki, na przykład Rzeczpospolita Obojga Narodów[1].Konwencja zawarta w Londynie z 1933 mówi, iż usprawiedliwieniem agresji na inne państwo nie mogą być żadne względy natury politycznej, wojskowej, gospodarczej lub innej a w tym m.in. rzekome braki jego administracji; zamieszki wywołane przez strajki, rewolucje, kontrrewolucje lub wojny domowe. [2]II Protokół Genewski z 1977 o ochronie ofiar niemiędzynarodowych konfliktów zbrojnych uzupełniający wspólny dla czterech Konwencji Genewskich z 1949 art. 3 ma zastosowanie do wszystkich konfliktów zbrojnych zbrojnych, które nie są objęte artykułem 1 Protokołu dodatkowego, dotyczącego ochrony ofiar międzynarodowych konfliktów zbrojnych (I Protokół 1977) i które toczą się na terytorium Wysokiej Umawiającej się Strony między jej siłami zbrojnymi a rozłamowymi siłami zbrojnymi lub innymi zorganizowanymi uzbrojonymi grupami, pozostającymi pod odpowiedzialnym dowództwem i sprawującymi taką kontrolę nad częścią jej terytorium, że mogą przeprowadzać ciągłe i spójne operacje wojskowe oraz stosować niniejszy protokół.[3]Konwencja ONZ o zwalczaniu rekrutacji, wykorzystania, finansowania i szkolenia najemników z 1989 r. w art. 1 zalicza do najemników osoby, które w jakiejkolwiek sytuacji zostały specjalnie zwerbowane w kraju lub za granicą w celu wzięcia udziału w zbiorowym akcie przemocy (concerted act of violence) mającym na celu obalenie rządu lub naruszenie w inny sposób porządku konstytucyjnego w państwie albo naruszenie integralności terytorialnej państwa (a przy tym spełnia inne wymienione tam wymogi, w tym udział w omawianym przedsięwzięciu z chęci zysku).Konwencja UNESCO o ochronie dóbr kultury w razie konfliktu zbrojnego (1954) [4] głosi, że w razie konfliktu zbrojnego nie posiadającego charakteru międzynarodowego, a powstałego na terytorium jednej ze Stron Konwewncji, każda ze stron konfliktu będzie zobowiązana stosować co najmniej postanowienia Konwencji, dotyczące poszanowania dóbr kulturalnych (art. 19).W ramach OPA obowiązują w sprawie wojen domowych dwie umowy regionalne :Konwencja panamerykańska o prawach i obowiązkach państw w razie wojny domowej podpisana w Hawanie 20 lutego 1928[5]. Strony zobowiązane są zapobiec przekraczaniu granic, w celu udziału w walce, przez ich obywateli lub zamieszkałych na ich terytorium cudzoziemców. Rebelianci przekraczający granicę powinni być rozbrajani i internowani. Handel bronią i materiałami wojennymi jest dopuszczalny wyłącznie z rządem tłumiącym rebelię, natomiast wobec rebeliantów obowiązują zasady neutralności. Uznanie przez walczący z rebelią rząd statków rebelianckich za pirackie nie jest wiążące dla innych państw. Statek taki w razie zawinięcia do obcego portu powinien byc zwrócony rządowi, jednak rebelianci są traktowani jak uchodźcy.Protokół uzupełniający Konwencję z 1928 podpisany w Waszyngtonie 5 stycznia 1957[6]. Precyzuje zakazy dostarczania broni dla rebeliantów.
Stewart lub Stuart – dynastia władców Szkocji od 1371 r., potem także Anglii od 1603 r.
Linia królewska[edytuj]Pierwszym królem Szkocji z tego rodu był Robert II, który zasiadł na tronie w 1371 r. Był synem Waltera, szóstego dziedzicznego Wielkiego Stewarda Szkocji i Marjorie, siostry króla Dawida II, ostatniego z dynastii Bruce. Od nazwy urzędu pełnionego przez jego przodków przyjęła się nazwa dynastii (w wersji angielskiej Stuart). Główna linia męska dynastii wygasła na Jakubie V w 1542 r. Dziedziczką tronu została jego córka Maria (zm. 1587 r.). Panowała do 1567 r. Została pozbawiona tronu na rzecz swego syna - Jakuba VI (zm. 1625 r.). Jego ojcem był Henryk Stuart, lord Darnley (zm. 1567 r.), książę Albany z młodszej linii dynastii Stuart.Jakub VI w 1603 r. przejął po śmierci Elżbiety I tron Anglii jako Jakub I. W 1649 r. dynastia utraciła wskutek rewolucji tron Anglii, a króla Karola I ścięto. W 1651 Cromwell wygnał Stuartów także ze Szkocji. Karol II wrócił do Wielkiej Brytanii w 1660 r. W 1689 r. jego brat Jakub II (VII Szkocki) został zdetronizowany w wyniku tzw. „chwalebnej rewolucji”. Koronę przekazano linii żeńskiej (królowa Maria II). Ostatnią panującą władczynią z rodu Stuartów była do 1714 jej siostra Anna. Genealogia rodu Stuartów została szczegółowo przedstawiona artykule: Drzewo genealogiczne StuartówLinia królewska Stuartów wygasła na Henryku Benedykcie, kardynale Yorku w 1807 r. Przez swą matkę, Marię Klementynę, był prawnukiem polskiego króla Jana III Sobieskiego. Linia naturalna pochodząca od Jakuba II wygasła po mieczu w r. 1953 ze śmiercią Jakuba Marii Karola Fitz-James Stuarta, księcia Alba, wnuka siostry cesarzowej francuskiej Eugenii.
