Młode pokolenie nauczycieli polskich. Aspiracje, styl zycia i praca

WSTĘP

W czasie gdy rozwój komputerowej sieci Internet nabrał ogromnego rozmachu i coraz bardziej postępuje okazało się, że jego nadmierne używanie może doprowadzić do różnych skutków powodujących zmiany w osobowości człowieka. W niniejszej pracy spróbuję po krótce przedstawić jakie skutki może mieć nadmierne używanie Internetu.
Na początek powinienem powiedzieć co to jest Internet. Posłużę się tutaj definicją fachowców. A zatem:
Internet (dosł. międzysieć; od angielskich słów inter – między i net – sieć) to sieć komputerowa o światowym zasięgu łącząca sieci lokalne, sieci rozległe i wszystkie komputery do nich podłączone.
Powszechnie uważa się, że Internet jest źródłem informacji. Jednak w ostatnich latach stało się jasne, że nieumiejętne korzystanie z tej „globalnej infostrady” może powodować różne niekorzystne skutki wpływające negatywnie na osobowość człowieka.

Pojęcia użyte w niniejszej pracy

Internet (dosł. międzysieć; od angielskich słów inter – między i net – sieć) to sieć komputerowa o światowym zasięgu łącząca sieci lokalne, sieci rozległe i wszystkie komputery do nich podłączone.
Komunikator internetowy (z angielskiego Instant Messenger, od tego skrót IM) - program pozwalający na przesyłanie natychmiastowych komunikatów pomiędzy dwoma lub więcej komputerami, poprzez sieć komputerową, zazwyczaj Internet (dlatego komunikatory internetowe).
Chat (z angielskiego - rozmowa, czytaj czat) - rodzaj internetowej pogawędki i jedna z usług internetowych.
Wyraz chat, będący zapożyczeniem, zagnieździł się w slangu informatycznym. Najpowszechniejszym znaczeniem tego słowa jest portal internetowy służący do komunikacji wielu osób w tzw. pokojach. Zwykle istnieją dwa rodzaje rozmowy - prywatna, której przebieg mogą śledzić tylko dwie osoby oraz publiczna, dostępna dla wszystkich zalogowanych użytkowników. W większości chatów są również graficzne emotikony, stworzone dla ułatwienia ekspresji emocji. Taka forma chata jest w większości oparta o aplet Java.
Od słowa chat powstały inne wyrażenia, takie jak chatownik (osoba korzystająca z chata), chatować (rozmawiać za pośrednictwem chata).
IRC (z angielskiego Internet Relay Chat) to usługa sieciowa umożliwiająca rozmowę na tematycznych lub towarzyskich kanałach IRC jak również prywatną, z inną podłączoną aktualnie osobą.




Wpływ Internetu na dzieci

Osobami, które szczególnie intensywnie korzystają z Internetu są zazwyczaj dzieci i młodzież. To właśnie ta grupa osób jest bardzo narażona na różne zagrożenia płynące właśnie z „sieci”.
Do takich zagrożeń możemy w pierwszej kolejności zaliczyć różnego rodzaju komunikatory i czaty.
W obecnych czasach wielu rodziców pozostawia swoje dzieci przed komputerem nie kontrolując tego co robią ich pociechy. Powodem braku kontroli może być np. brak czasu, gdyż oboje z rodziców pracują i obowiązki nie pozwalają im na to, aby w pełni kontrolować swoje pociechy. Dziecko pozostawione bez opieki, mające do dyspozycji komputer z podłączeniem do Internetu najczęściej korzysta z różnego rodzaju komunikatorów (Gadu gadu, Tlen i inne), oraz różnego rodzaju czatów, które są powszechnie oferowane przez większe portale internetowe (Onet. pl, WP.pl). Niebezpieczeństwo korzystania z takich czatów polega na tm, że dzieco może zostac zaczepione prez nieznajomego podającego się za np. rówieśnika a osoba ta może okazać się dewiantem seksualnym.
Dlatego w Polsce coraz częściej organizuje się kampanie mówiące o takim zagrożeniu. Najpopularniejszą z nich jest kampania społeczna zatytułowana „dziecko w sieci” (www.dzieckowsieci.pl). W kampanii tej uczula się zarówno rodziców jak tez i opiekunów dzieci na niebezpieczeństo spotkania dewianta seksualnego. Bardzo niebezpieczne w korzystaniu z Internetu jest też uzależnienie dziecka od komputera. Szerzej o uzależnieniu od komputera napisze ponizej. Tutaj podam jedynie rady la rodziców, dotyczące uzaleznieniea od Internetu.
Zacznij się niepokoić gdy:
• Dziecko wpada w "ciągi komputerowe" siedzi po kilka godzin bez przerwy, nie może się oderwać.
• Jest rozdrażnione, gdy nie może skorzystać z komputera.
• Zaniedbuje inne ulubione zajęcia na rzecz komputera.
• Jego zaangażowanie w świat wirtualny przynosi szkody w realnym, np. nie odrabia lekcji, zaniedbuje przyjaciół.
• Ucieka przed rzeczywistymi problemami w świat wirtualny.
• Używa komputera, by poprawić sobie nastrój.
• Próbuje ograniczyć ilość czasu spędzonego przed komputerem lecz to mu się nie udaje.
Gdy zaczynasz mieć obawy, ze twoje dziecko się uzależnia:
• Pamiętaj, że to poważna sprawa i nie wymagaj, by dziecko po prostu "rzuciło" komputer.
• Powiedz dziecku, że widzisz problem, choćby zaprzeczało. Nazwij niepokojące Cię zachowania i ich konsekwencje.
• Przygotuj się na to, że nastolatek może nie dostrzegać problemu i nie mieć motywacji do zmiany, dopóki nie znajdzie się w poważnym kryzysie.
• Poszukaj pomocy u specjalisty.
• Współpracuj, poznaj plan terapii.
• Dodawaj odwagi, okazuj że kochasz, mimo że nie akceptujesz jego zachowania.
• Pozwól mu ponosić odpowiedzialność i koszty uzależnienia.
• Bądź stanowczy i konkretny, nawet jeśli łatwiej uwierzyć w zapewnienia dziecka, że kontroluje swoje zachowanie.
• Nie zapomnij, że osoby uzależnione tworzą system usprawiedliwiania i zakłamywania rzeczywistości. Twoja jasność, szczerość i konsekwencja w pilnowaniu umów może być pomocna.
• Pomóż uzależnienie od komputera zastąpić innymi czynnościami, które zaspokajają podobne potrzeby i wypełniają wolny czas.
• Doceniaj zmiany i osiągnięcia.
• Poszukaj wsparcia dla siebie podczas długiego procesu pomagania dziecku. Nie jesteście jedyną rodziną z takim problemem.
Kolejnym zagrożeniem, jakie wpływa na osobowość dziecka są gry komputerowe. W ostatnich latach bowiem coraz cześciej możemy spotkać gry, w których przemoc jest głównym elementem fabuły. Jesli dziecko korzyta z takiej gry komputerowej może to doprowadzić do zatracenia granicy między fikcją a światem realnym. Takie zatracenie może potem objawiać sie np. \wzrostem agresji w dziecku.
Dlatego ważne jest aby rodzice kontrolowalui w jaki sposób ich dziecko spedza swókj wolny czas. Czy dziecko spędza czas przed komputerem czy może na wolnym powietrzu lub też uczestniczy w kojakimś kole zainteresowań. Komputer bowiem nie musi byc jedynym źródłem spedzania wolnego czasu przez dzieci.

Skutki nieumiejętnego korzystania z Internetu

Nieumiejętne korzystanie z Internetu prowadzić może do zachowania nałogowego u każdego użytkownika. Ważny staje się zatem program edukacji informatycznej, który uwzględni zalety i wady Internetu, jego wpływ na niebezpieczeństwo wystąpienia zachowania nałogowego. Program taki może ustrzec nowych użytkowników przed zgubnymi konsekwencjami. W przypadku osób, które już odczuwają silny wpływ Internetu na ich życie, które zaczynają cierpieć z tego powodu zaproponować można techniki kontrolowanego korzystania z sieci.
Edukacja zapobiegawcza i grupy samopomocowe nie zastąpią jednak terapii prowadzonej przez doświadczonego terapeutę. Terapia uzależnienia od Internetu napotyka na problem, który przy innych uzależnieniach nie jest aż tak mocno dostrzegany. Jest to korzystanie z Internetu i komputerów po terapii: w pracy zawodowej, w trakcie edukacji, gdzie te narządzia są nie do zastąpienia. Należy przez to nauczyć daną osobę rozumnego i kontrolowanego korzystania z sieci.

Uzależnienie od Internetu (rodzaje uzależnień pojawiające się podczas korzystanie z sieci, objawy, jak je leczyć)
Informacje wstępne
Mówi się, że uzależnienie występuje wtedy, gdy do organizmu wprowadzane są substancje uzależniające organizm takie jak narkotyki, alkohol czy nikotyna. Ale mówi się też, że niektóre działania przynoszą człowiekowi wielką przyjemność Czyli jeśli coś człowiek musi robić to jest wg mnie uzależnienie się.
Profesor Wojciech Kostowski twierdzi, że siecioholizm można zaliczyć do uzależnień behawioralnych, czyli tzw. zachowań przymusowych. Na podobnej zasadzie ludzie uzależniają się od hazardu czy zakupów. Profesor Kostkowski podkreśla, że działa tu typowy układ nagrody: określona czynność czy zachowanie kojarzy się z przyjemnością i działa na odpowiedni ośrodek w mózgu.
Jesteśmy zatem uzależnieni nie od Internetu (tak jak uzależniamy się od nikotyny), lecz od związanych z obecnością w sieci zachowań.
Nie ma jednak wątpliwości, że to choroba, a podobieństw z uzależnieniami farmakologicznymi jest tak dużo, że próbuje się na Zachodzie leczyć ją podobnymi środkami. Zdaniem profesora Kostkowskiego, leczenie uzależnienia powinno więc polegać na hamowaniu działania nagradzającego.
Profesor Wojciech Kostowski zwraca uwagę na różnicę między nałogiem a uzależnieniem. Nałóg jest pojęciem szerokim i oznacza nadmierne używanie czegoś. Gdy przeradza się to w niekontrolowane używanie mamy do czynienia z uzależnieniem.
Profesor Wojciech Kostowski jest kierownikiem Zakładu Farmakologii i Fizjologii Układu Nerwowego w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie oraz profesorem w Katedrze Farmakologii Akademii Medycznej w Warszawie. Zajmuje się badaniem mechanizmów działania leków przeciwdepresyjnych i mechanizmów powstawania uzależnień.
Koreańska prasa opisywała przypadek nastolatka, który po 86 godzinach gry w sieci zmarł z wycieńczenia.
Według badań amerykańskich psychologów, od sieci uzależnia się 5 procent internautów. W skali światowej daje to astronomiczną liczbę 40 mln osób (w Polsce niemal 300 tysięcy osób).
Na uzależnienie najbardziej narażeni są nastolatkowie. Mechanizm jest taki. Wchodzę do sieci, zaczynam należeć do elitarnego kręgu, tam w sieci liczę się naprawdę ja, nie jest ważny mój wygląd. Jeśli mi ktoś nie pasuje zmieniam czat na inny, zawsze znajdę kogoś fajnego — tak to wspomina uzależniona osoba.
Siecioholizm może się stać lekarstwem na problemy wieku dojrzewania — samotność i konflikty. Obsesyjne surfowanie po Internecie jest objawem problemów w rzeczywistym świecie. Internet jawi się jako miejsce odpoczynku od życia i z czasem może stać się dla Internauty ważniejszym od realnego światem.
Najbardziej uzależnia komunikowanie się z innymi oraz komputerowe gry sieciowe.
Jak objawia się uzależnienie od Internetu?
Podstawowe objawy to: potrzeba bycia w sieci i nawiązywanie lub kontynuowanie wirtualnych kontaktów towarzyskich, problemy ze skupieniem uwagi, utrata kontaktu z rzeczywistością, niekontrolowane wybuchy irytacji, agresji, brak kontroli w korzystaniu z Internetu, złe samopoczucie w okresach pozbawionych kontaktu z Internetem, kłopoty z utrzymaniem równowagi, omamy i halucynacje, kłopoty z łaknieniem, nadmierna potliwość, drżenie rąk.
Skutki uzależnienia od Internetu
Do najczęściej opisywanych skutków uzależnienia od Internetu należą: rezygnacja z bezpośredniego kontaktu międzyludzkiego, utrata zainteresowania wszelkimi formami aktywności społecznej, zaniedbanie życia rodzinnego, nauki, pracy, brak troski o własne zdrowie i higienę osobistą (m.in. zapominanie o posiłkach), zaburzenia w zakresie własnej tożsamości, w sferze uczuć i emocji, zawężenie zainteresowań i możliwości intelektualnych, utrwalenie postawy egocentrycznej, zubożenie języka, rezygnacja z rozrywek, kłopoty finansowe (rachunki za Internet), utrata pracy (przy wykorzystywaniu dla swoich potrzeb Internetu w firmie).
Jak zbadać uzależnienie internetowe (IAD Internet Addiction Disorder)
Amerykańska psycholog dr Kimberly Young jedna z pierwszych osób prowadzących badania nad uzależnieniem internetowym (IAD Internet Addiction Disorder) mówi, że uzależnienie od Internetu może być definiowane jako zaburzenie kontroli impulsów nie powodujące zatrucia.
Uzależnienie od Internetu ma znaczący wpływ na pogorszenie w następujących sferach funkcjonowania człowieka: społecznej, zawodowej i psychologicznej. Podaje też kryteria, z których pięć musi być spełnionych, aby można było powiedzieć o uzależnieniu.
Pytania diagnozujące te kryteria to:
1. Czy czujesz się zaabsorbowany Internetem (myślisz o poprzednich, bądź następnych pobytach w sieci)?
2. Czy czujesz potrzebę używania Internetu przez coraz dłuższe okresy czasu ?
3. Czy wielokrotnie miałeś nieudane próby kontroli, ograniczenia czasu lub zaprzestania korzystania z Internetu?
4. Czy czułeś się niespokojny, markotny, zirytowany, przygnębiony gdy próbowałeś ograniczać czas w Internecie lub zaprzestać korzystania z niego?
5. Czy pozostajesz w sieci dłużej niż pierwotnie planowałeś?
6. Czy ryzykujesz utratę ważnych relacji, prac, możliwości kariery lub nauki z powodu Internetu?
7. Czy oszukałeś kogoś z rodziny bliskich lub terapeutów, aby ukryć narastający problem Internetu?
8. Czy używasz Internetu jako sposobu na ucieczkę od problemów lub sposobu na pogorszony nastrój (uczucia bezradności, winy, lęku, depresji)?
Dr Young twierdzi, że jeśli osoba, biorąc po uwagę okres ostatniego roku, odpowie na pięć z powyższych twierdzeń tak, to jest uzależniona od Internetu.
Dr Kimberly Young wyróżnia pięć podtypów uzależnienia związanego z komputerem:
1. erotomanię internetową (cyberseksual addiction),
2. socjomanię internetową czyli uzależnienie od internetowych kontaktów społecznych (cyber-relationship addiction),
3. uzależnienie od sieci internetowej (net compulsions),
4. przeciążenie informacyjne czyli przymus pobierania informacji (information overload),
5. uzależnienie od komputera (computer addicion).
Aby określić stopień uzależnienia od Internetu powstały testy pozwalające stwierdzić czy jesteśmy uzaleznieni czy też nie. Testy te możemy znaleźć między innymi na następujących stronach: http://netaddiction.com/resources/internet_addiction_test.htm (w języku angielskim), http://www.kidprotect.pl/uzaleznienie/?site=test


Jak leczyć uzależnienie od Internetu
Osoby uzależnione od Internetu wymagają pomocy psychoterapeutycznej, stąd np. w Stanach Zjednoczonych powstało wiele instytucji specjalizujących się w tego rodzaju terapii. Do najbardziej znanych należą The Center for On-Line Addiction w Pittsburghu założone w roku 1995 przez Young oraz Computer Addiction Services w Belmont. Cytowany już psychiatra Goldberg z Columbia University utworzył internetową Grupę Wsparcia dla Osób Uzależnionych od Internetu. Powstała także grupa Anonimowych Siecioholików (ang. Netaholics Anonymous). Opracowano też wersję "Dwunastu Kroków" dla uzależnionych od Internetu, opartą na doświadczeniach Anonimowych Alkoholików. Istnieją również grupy Chataholics Anonymous, czyli osób uzależnionych od rozmów przez Internet (por. Woronowicz 2001).
Jedyny w Polsce ośrodek, który od 10 lat zajmuje się różnego rodzaju uzależnieniami od maszyn, to Stołeczne Centrum Odwykowe, gdzie aktualnie jest zarejestrowanych 112 nałogowych internautów (informacja od dr L. Szawdyn), którzy sami zwrócili się o profesjonalną pomoc. Oddzielną grupę stanowią osoby z "klasycznym" uzależnieniem od komputera.
Narodowy Fundusz Zdrowia będzie finansował leczenie odwykowe netoholików Fundacja Pomocy Osobom Uzależnionym "Karan" tworzy w Ełku ośrodek terapii antyinternetowej. Całodobową pomoc psychologów, psychiatrów i terapeutów znajdzie tu 30 osób do 19. roku życia. Ośrodek poprowadzi Stowarzyszenie Katolicki Ruch Antynarkotyczny "Karan"
z Elbląga, które ma doświadczenie w leczeniu młodych narkomanów i alkoholików. Terapia będzie bezpłatna. Leczeniem netoholików zamierzają się zająć także Grupy Terapii Uzależnień istniejące w Kościele ewangelickoaugsburskim, również nieodpłatnie. Siecioholikami zajmą się też trzy poradnie psychologiczne ― dwie w Warszawie i jedna w Gdańsku.
Zdaniem Woronowicza (2001), terapia zespołu uzależnienia od Internetu jest bardzo podobna do programów leczenia uzależnienia od alkoholu czy patologicznego hazardu. Pomocne w terapii jest także przygotowanie szczegółowego planu dnia, a w nim przede wszystkim określenie ram czasowych korzystania z Internetu, a także innych codziennych aktywności, łącznie z wypoczynkiem.Na kanwie leczenia osób uzależnionych od komputera lub Internetu Woronowicz (2001, s. 193) zadaje podstawowe pytanie:
"Czy można wymagać 'internetowej abstynencji' od osób uzależnionych, których praca zawodowa wiąże się z używaniem na co dzień komputera bądź Internetu?"
Bez wątpienia Internet jest także miejscem pracy wielu ludzi. Dlatego dopóki przebywanie w Sieci ma obiektywną i uzasadnioną przyczynę, to bez względu na ilość spędzanego w niej czasu nie można mówić o uzależnieniu. Problem pojawia się z chwilą utraty kontroli nad czasem i sposobem użytkowania tego medium.



Zakończenie
Internet będzie coraz ciekawszy i łatwiejszy do wykorzystania. Dbają o to wielkie korporacje informatyczne, które choć nie posiadają samej infostrady, to czerpią spore zyski z jej elementów, odpowiedników pojazdów po niej się poruszających, świateł, znaków drogowych czy przydrożnych kafejek. Będzie więc miejscem, w którym coraz łatwiej popaść w uzależnienie. Nawet ci, którzy wyrobili sobie wcześniej mechanizmy obronne przed telewizją czy filmami wideo, nie mają ich jeszcze opracowanych dla Internetu.
Czy więc grozi nam coś w rodzaju epidemii? Co się stanie, gdy uzależnienie od Internetu obejmie istotną część populacji? Czy znajdziemy się w świecie rodem z pesymistycznych powieści fantastycznonaukowych, gdzie ludzie zamknięci w swoich pokojach spędzają życie przed ekranami – już nie telewizji, ale internetowych terminali? To mało prawdopodobne. Nawet tak niezwykły wynalazek jak Internet nie jest w stanie naruszyć podstaw ludzkiego zachowania, podstaw cywilizacji. Internet może ją zmienić – jak zmieniły telefon, samochód czy telewizja – ale nie zniszczyć. Internet ma wiele pozytywnych stron i warto z niego korzystać, oczywiście w rozsądnych granicach.





BIBLIOGRAFIA
1. Gawkowska Anna „Uzależnienie od związanych z obecnością
w Internecie zachowań, czyli popularnie Uzależnienie od Internetu”, http://misieniek.republika.pl/bhp/uzalez.html
2. Jakubik Andrzej „Zespół uzależnienia od Internetu (ZUI) - Internet Addiction Syndrome (IAS)”, http://www.sudety.it/forum/viewtopic.php?t=175&sid=5a870097a99766be480058bbe0ddceb8
3. Zieliński Jarosław „Uzależnienie od Internetu”, http://www.winter.pl/internet/uzaleznienie.html