Ściąga: rasy, rodziny, kultura, zaludnienie, fazy rozwoju demograficznego

Odmiana europeidalna/ kaukazoidalna (biała)- jasna skóra, od różowego do śniadego, obfite owłosienie, wąski nos, cienkie, wąskie wargi, otwory oczne szerokie, włosy proste/faliste, (Europa, Pn. Afryka, bliski Wschód, Indie, obie Ameryki, Australia) ok 50% ludności
odmiana mongoloidalna (żółta)- żółty odcień skóry, proste czarne włosy, płaski nos, ciemne oczy, w okół nich skośny fałd skóry, przedstawiciele niscy, grupa krwi przeważnie B (północna, środkowa, wschodnia Azja, Japonia, Indonezja, Indianie) ok 40% ludności
odmiana negroidalna(czarna)- ciemna barwa skóry, ciemne oczy i włosy, włosy silnie skręcone, nos i wargi szerokie, wzrost zróżnicowany (pierwotnie Afryka i Ameryka Pd. Obecnie obie Ameryki)
*odmiana australoidalna- mieszkańcy Australii i Oceanii
mulaci- negroidalna + europeidalnametysi- mongoloidalna(Indianie) + europeidalnazambosi- negroidalna + mongoloidalna(Indianie)Język – konwencjonalny system znaków o charakterze symbolicznym Język urzędowy- obecność języka w życiu publicznym i administracji państwowej zostaje uregulowana prawniejęzyki żywe- są współcześnie stosowane w życiu codziennym
języki martwe- nie posługuje sie nimi na co dzień żadna grupa etniczna (łacina, starogrecki, sanskryt)dialekt- terytorialna odmiana językaetnolekt- język i dialekt
język ponadetniczny- języki będące nośnikami informacji i kultury między narodami (łacina ->francuski -> angielski)języki pidżynowe- połączenie kilku języków ang. + chiński, pełnią rolę języków miedzy plemiennych
RODZINY:
-języki indoeuropejskie- największa rodzina językowa, wywodzi się z języka praindoeuropejskiego którym posługiwały sie ludy zamieszkujące Eurazję, koczowały na terenach między środkową Azją a Ukrainą.
-języki uralskie- ugrofińskie (węgierski, fiński, estoński) posługują się nimi potomkowie ludów zamieszkujących niegdyś środkowy Ural; samodyjskie (nieniecki, enecki) ludność na wschód od Uralu
-języki kaukaskie- ludność obszaru Kaukazu, (np.:gruziński, czeczeński,)
-języki afrykańskie- obszary Afryki na południe od Sahary, rodzina bardzo liczna i skomplikowana, zachowane pradawne cechy języka, zachodnia Afryka- język fula, wschodnia- suahili, bantu.
-języki semito-chamickie (afroazjatyckie)- północna Afryka i Bliski Wschód, semickie- arabski, amharski, hebrajski; chamickie- berberyjski
-języki ałtajskie- powstałe na obszarach Tybetu, (turecki, azerski)
-języki drawidyjskie- początek u dorzeczach Indusu, obecnie pd.-wsch. Indie, pn. Sri Lanka (tamilski, telugu)
-języki japoński i koreański- języki izolowane, formy zapisu rozwinięte pod wpływem starożytnych Chin, japoński jest najlepiej zbadanym językiem
-języki chińsko tybetańskie – 1200 mln ludności posługuje się chińskim, który dzieli się na kilka podgrup, (np.: mandaryński, kataloński, szanghajski)
-języki austroazjatyckie- (tajski, khmer, wietnamski, )
-języki austronezyjskie- (indonezyjski, filipino, jawajski, malajski)
RELIGIA:
elementy religii:
doktryna- zespół poglądów wyjaśniających pochodzenie bóstwa, świata, człowieka, życia i śmierci
kult- obejmujący zachowania związane z praktykami religijnymi organizacja- tworzy strukturę wyznawcówreligie plemienne- wyznawane przez jedno plemię
religie uniwersalistyczne- obejmujące wiele grup etnicznych, (judaizm, chrześcijaństwo 33,7%, islam 19,2%, buddyzm 5,7%, hinduizm 13,6% )
ateizm 18%, inne religie 9.8%
KULTURA:
kultura- duchowy i materialny dorobek społeczeństwa (religia, tradycja, historia, wyznawane wartości, sztuka i nauka, język) daje poczucie wspólnoty, wyposaża w wartości,
krąg kulturowy- wspólnota tworzona przez wspólny system wartości, historię, podobny/ ten sam język
ZALUDNIENIE ZIEMI:
ekumena- obszary stale zamieszkane i eksploatowane gospodarczo przez człowieka
anekumena- obszary nie zamieszkane i niewykorzystywane przez ludzi (Antarktyda, Grenlandia)
subekumena- obszary zaludnione okresowo (Sahara, pustynie Półwyspu Arabskiego, obszary tajgi i tundry, Andy, Himalaje)
gęstość zaludnienia- wskaźnik przedstawiający stosunek liczby mieszkańców, do jednostki powierzchni
duża gęstość zaludnienia:-Europa (zachodnia)-Azja (Nizina Chińska, Nizina Gangesu, Półwysep Indonezyjski, Japonia, Jawa)Afryka (delta Nilu, Zatoka Gwinejska)-Ameryki (wybrzeża)
czynniki wpływające na gęstość zaludnienia:-przyrodnicze-gospodarcze-polityczne-historyczne
bariery zasiedlenia: (utrudnienie w zasiedleniu danego miejsca)
bariera termiczna- człowiek może znieść zróżnicowane warunki termiczne, odbywa się to jednak kosztem dużych wydatków energetycznych, niska temp. ogranicza zasiedlanie terenów okołobiegunowych, w gorących i wilgotnym klimacie ludzie czują się ospali i osłabieni
bariera świetlna- brak lub nadmiar światła, na obszarach okołobiegunowych gdzie występują noce i dni polarne, zakłócające cykl dobowy i prowadzące do stanów depresyjnych, zbyt duża dawka światła może powodować oparzenia oraz uszkodzenia siatkówki oka,
bariera wodna- niedostatek wody, obszary o klimacie suchym i gorącym maja przewagę parowania nad opadami, (pustynie i półpustynie) nadmiar, utrudnia zabudowę, w okolicach o dużych opadach (równik) ludność buduje swoje domy na palach, lub mieszka na łodziach
bariera wysokości (grawitacyjna)- wraz z wzrostem wysokości spada gęstość zaludnienia, wiąże sie to z rozrzedzeniem powietrza , duże nachylenie stoków utrudnia rozwój i uprawę ziemi
bariera ekologiczna
Podrodzina języków: słowiańska: grupa języków – zachodniosłowiańska: polski ,czeski ,słowacki ,łużycki : występowanie: Polska Czechy Słowacja Niemcy (Łużyce) – wschodniosłowiańska: ros,ukrai,białoruski : występowanie : Rosja, Ukraina, Białoruś - Południowosłowiańska: -serbsko-chorwacki,słoweński,macedoński,bułgarski : Jugosławia,Chorwacja, Słow, Mac i Buł Podrodzina
Bałtycka: -litewski, łotewski Podrodzina romańska: francuski hiszpański kataloński portugalski rumuński retoromański włoski(Francja i jej kolonie, Belgia, Szwajcaria
Hiszpania, Filipiny, Ameryka Pd. oprócz Brazylii Hiszpania Portugalia, Brazylia, Angola, MozambikRumunia Szwajcaria, Włochy Włochy, Szwajcaria, Francja)
Migracje- przemieszczanie się ludności prowadzące do zmiany miejsca pobytu Podział migracji-
I ze względu na trwałość – stała, okresowa sezonowa. II ze względu na zasięg : -wewn(m-m ,w-m,ww), zewnętrzna(emigracja,reemigracja,imigracja,wysiedlenie,repatriacja c) przyczyny : pozaekonomiczne,rodzinna,naukowa,kulturowa-religokma. Depopulacja- wyludnienie
przyrost naturalny- róznica między liczba urodzeń a zgonów w danej jednostce czasu (rok)może być dodatni lub ujemny, przyrost rzeczywisty- zestawienie przyrostu naturalnego ze wsp. migracji.
współczynnik przyrostu naturalnego- przyrost naturalny przeliczony na 1000 mieszkańców (promile)ruch naturalny- zjawiska i procesy wpływające na strukturę społeczeństwa (urodzenia, zgony)wyż demograficzny- nagły wzrost wsp. przyrostu naturalnego i udziału młodszej grupy wiekowej w ogólnej l. Ludności
niż demograficzny- spadek wsp. przyrostu naturalnego
wsp. feminizacji- przedstwia proporcje miedzy l. kobiet i mężczyzn w społeczeństwie, liczbę kobiet dzieli się przez liczbę mężczyzn, a wynik mnożąc przez 100. wynik to liczba kobiet przypadająca na 100 mężczyzn.
FAZY ROZWOJU DEMOGRAFICZNEGO:
1Faza- wsp. urodzeń maksymalnie wysoki, wsp. zgonów również wysoki (dot niemowląt i ich matek, przyczyna jest brak higieny), przyrost naturalny jest niewielki, faza typowa dla odosobnionych społecznosci (np. Na Borneo) 2Faza- wsp. urodzeń nadal wysoki, spada wskaźnik zgonów, przyrost naturalny bardzo wysoki, jest to spowodowane stosowaniem zasad higieny, opieką lekarską itd. (kraje afrykańskie) 3Faza- liczba urodzeń spada, wiąże sie to z świadomą regulacją liczby urodzeń, maleje również wsp. zgonów w związku z rozwojem medycyny, przyrost jest nadal wysoki, traci jednak swoją dynamikę. (Azja, Ameryka Łacińska, niektóre kraje Afryki) 4Faza- liczba urodzeń niewielka, wynik przyjętego modelu rodziny i aktywności zawodowej kobiet, poziom zgonów również nie jest duży, liczba ludności sie stabilizuje, przyrost naturalny często zerowy, niski, lub ujemny.