Historia Rzym

1. Początki Miasta - Rzym Legenda i archeologia. Italia stała się następny centrum cywilizacyjnym . Mieszkańcy stanowili mozaikę grup etnicznych, które przybywały od II tysiąc lecia p.n.e. Znaczne jej obszary opanowali Italikowie, w środkowej częći zamieszkiwali Etruskowie, w południowej przybysze z Hellady. W toku wielowiekowych walk na pierwsze miejsce w itali wysunął się Rzym , nazwa ta dotyczyła zarówno miasta leżącego nad rzeką tybur, jaki i państwa które budowało swą potęgę wiele wieków i ograneło 3 kontynęty. Data powstania Rzymu - 753 r. p.n.e., Założycvielami mieli być bracia Romulus i Remus. Lecz dopiero w VI w p.n.e. Rzym z osady wiejskiej przekształcił się w miasto , z czasem rozbudowane na 7 wzgórzach 2. Organizacja terenów podległych W ciągu dwóch stuleci Rzymianie podporządkowali sobie całą Italię. ludność zmienili w sprzymierzeńców, a opanowane tereny w ziemię publiczną Po upadku Kartaginy Zagarneli obszary północnej Afryki i Hiszpani, oraz podporządkowali Galie.Społeczeństwo Rzmyskie . Stosunki Społeczne w II w. p.n.e. Podboje dziękiu obfitości siły roboczej (niewolnicy) i kapitałów (typy konstrybucje, zyski z prowincji) . Doprowadzily do powstania wqarstw wlk. właścicieli ziemskich, których potęga ekonomiczna opierała się głównie na bezprawnym zawłaszczeniu zdobycznej ziemi, nie oddawanej pod kolonizację. Największe majątki zdobyła nowa arystokracja, zasiadająca w senacie - nobilowie w III w p.n.e. Senat stał się najważśniejszym organem władzy państwowej. W tym czasie stopniowa drabina własności w itali kurczyła się, w ypierana przez Latyfundia , produkujące na rynek i oparty na pracy niewolniczej Porzucający ziemię chłopi przenosili się do miast , głównie do rzymu , gdzie żyli na koszt państwa i nobilów Tyberiusz Grakus próbował rozwiązać ten problem wprowadzają kolonistów, ale zostal zamordowany . Zdobycie Rzymu przez galów byłoi wstrząsem który zmusił władzę państwowe do rozwiązania problemu ziemi. Ziemie zostały rozdzielone po między rzymskich męższczyzn, a tym samym Rzym został pozbawiony na pewein czas bezrolnych obywateli . Niewolnicy byli najliczniejszą grupą ludności i rekrutowali się głównie z spośród jeńców wojennych. Organizowano także targi niewolników . Największe odbywały się na wyspie Delos. . W najgorętszej sytuacji byli niewolnicy pracujący w kopalniach i kamieniołomach oraz gladiatorzy trktowani jak "mówiące narzędzia" 2. Rzym - ustrój wczesnej republiki Ustrój republikański ukształtował się w Rzymie po wypędzeniu Tarkwiniusza Pysznego. Władza przeszła w ręce senatu i wybieranych przezeń urzędników. Widocznym znakiem wpływu na sytuację polityczną w państwie było posiadanie obywatelstwa rzymskiego, początkowo zastrzeżone jedynie dla “ludu rzymskiego”, czyli mężczyzn z rodów rzymskich. Obywatelstwo uprawniało do brania udziału w życiu politycznym, sprawowania urzędów, nabywania rzeczy i zawierania umów gospodarczych, odpowiadania przed rzymskim sądem oraz zawierania prawomocnego małżeństwa. W 212 r. n.e. nadano je wszystkim wolnym mieszkańcom cesarstwa rzymskiego. Zmiana ustroju politycznego w Rzymie dokonała w latach 508 – 504 p.n.e. Państwo nosiło nazwę “res publica”, rzecz publiczna (wspólna), lecz władzę przejęła początkowo niewielka grupa starych rodów patrycjuszowskich. Ustrój polityczny republiki ukształtował się w ciągu około dwustu lat – od V do III w. p.n.e. Formalnie najwyższym organem władzy państwowej było zgromadzenie ludowe. Zwoływali je urzędnicy i jedynie oni posiadali inicjatywę ustawodawczą. Ponadto podczas obrad nie dyskutowano, lecz jedynie głosowano za lub przeciw wnoszonym projektom ustaw. Wybierano także pretorów (od 241 r. p.n.e. Zajmowali się oni sądownictwem. a także cenzorów- przeprowadzeli cenzusu, czyli spisu wolnej ludności według posiadanych majątków oraz podział obywateli na klasy. Specyficzną pozycję posiadali trybunowie ludowi oraz dyktator. Chronili oni interesy plebejuszy poprzez prawo veta w stosunku do decyzji wszystkich władz państwowych. Dom trybuna był miejscem azylu, a oni sami byli nietykalni.Dyktator posiadał władzę absolutną, Duży wpływ na życie polityczne posiadały także kolegia kapłańskie.Senat. Nazwa wywodzi się od łacińskiego słowa “senex”, co oznacza stary. Początkowo senat był radą utworzoną przez ojców rodów rzymskich, pełniących uprzednio urzędy państwowe. stał się on instytucją kontrolującą politykę państwa. Senatorów było początkowo trzystu, do końca republiki ich ilość wzrosła d wych. Demokracja rzymska różniła się zdecydowanie od modelu demokracji greckiej (ateńskiej). Rzym stał się szybko potężnym państwem o olbrzymim terytorium zamieszkiwanym przez masy ludzi pozbawionych wpływu na jego losy. Jednak nadal był zarządzany w taki sposób, jak wtedy gdy był miastem-państwem. Rodziło to wielkie konflikty i prowadziło do zaostrzenia sytuacji politycznej. W początkach I w. p.n.e. doszło do kryzysu republiki. Przyczynił się do tego upadek dotychczasowego modelu kariery politycznej. Konflikt między wybitnymi politykami i dowódcami ostatecznie doprowadził do zawarcia przejściowego kompromisu. W 60 r. p.n.e. zawarto specjalną umowę – tzw. pierwszy triumwirat. Umowa dała im kontrolę nad obsadą wszystkich stanowisk państwowych. W 56 r. p.n.e. triumwirowie podzielili między siebie strefy wpływów w państwie. Cezar otrzymał namiestnictwo w Galii, Krassus Syrię, a Pompejusz Hiszpanię. W 53 r. p.n.e. Krassus zginął podczas walk na Wschodzie, a stosunki miedzy pozostałymi zaczęły się zaostrzać. Od 49 r. p.n.e. państwo ponownie pogrążyło się w konflikcie politycznym. Cezar pokonał wojska Pompejusza w bitwie pod Farsalos (48 r. p.n.e.) i do 45 r. p.n.e. zdobył pełnię władzy. Jego rządy w Rzymie opierały się na przyznanej mu dziesięcioletniej dyktaturze, sprawowaniu urzędu trybuna ludowego oraz godności najwyższego kapłana. Rządząc państwem przeprowadził reformy w wielu dziedzinach życia publicznego (wojsko, administracja, gospodarka).15 marca 44 r. p.n.e. został on zasztyletowany przez grupę spiskowców przy wejściu do senatu. Śmierć Cezara nie przywróciła republiki, lecz rozpoczęła kolejną wojnę domową. Do miana spadkobierców po Cezarze aspirowali Marek Antoniusz i Oktawian – adoptowany syn Cezara, który w związku z tym przyjął jego imię i znany jest w historii jako Cesarstwo rzymskie i jego upadek 1 Zmainy w ustroju państwa - różnice między pręcypatem a dominatem Prencypat "ojciec ojczyzny" skupiał w swoich rękach władzę imperatora (navczelnego wodza) , sięgał o urządz trybura ludowego, -zachowane instytucje republikańskie (rządził jedynowładca) Za panowania Augusta, panował pokój , powstawały reformy religijne . Jest to ustabilizowany ustórj . Za panowania prencypatu cesarza Trojana (II w n.e.) Rzym maksymalnie poszerzał swe granice Za cesarza Djolenkcyjana przeprowadzono reformy które miały powstrzymać proces upadku państwa, wprowadzono tettrarchię, dokonał podziłu terytorialnego państwa między czterech współwładców 2 Podział cesarstwa na zachodnie i wschodnie W 395 r cesarz Teodozjusz Wielki podzielił państwo po między dwóch synów. Władcy zachodniej częśc irezydowali na północy państwa (Mediolan, Ravennie), władcy wschodnie w konstantynopolu . Podział ten okazał się być trwały i pokrywał się z zasięgiem kultury greckiej i i rzymskiej . Rzym straccił więc swoje znaczenie 2. Upadek cesarstwa Podział państw przyczynił się do rywalizacji między tetrachami, przejśćiowo udało się przywrócić jedność cesarstwa przez konstantyna, ale na nie długo . Drugą stolicą stał się konstantynopol. W IV i V w. cesarstwo z najwyższym wysiłkiem broniło swego terytorium przed barbarzyńcami . Doszło do ytego że trzeba był o pospiesznie wycofywać wojska i ewakuować urzędników z brytani. Wiek V to zmierch cesaarstwa Zachodniego i powstania królestw germańskich które przestało istnieć w 476 r.