Jazz
Jazz
Wstęp
Nowy Orlean był i jest kolebką jazzu. I właśnie tam wszystko się zaczęło. A mianowicie początkiem było zetknięcie się kultury europejskiej z murzyńską. Tą pierwszą przywieźli koloniści, czyli Anglicy, zaś drugą zabrana przez kolonistów siła robocza, czyli niewolnicy murzyńscy z Afryki. Lecz jazz nie powstał tak szybko, na to powstanie miało wpływ wiele czynników.
Początki jazzu
Pierwszym i głównym źródłem jego wytworzenia był blues. Blues jest to pieśń ludowa śpiewana przez niewolników wielkich plantacji, którzy ciężko pracowali, a swoje przeżycia opisywali właśnie w tym rodzaju utworach. Blues charakteryzuje się spokojem, nagłymi pauzami oraz zmianami rytmu, no i momentami ciszy. Szczególną rolę w jazzie odegrała jedna z dzielnic Nowego Orleanu, która była rozśpiewana i rozszalała. Często grano tam Ługi-Bugi, czyli szybkie i wesołe utworki. Innym ważnym źródłem kształtowania się jazzu był ragtime. Ragtime to gra na fortepianie, jest to muzyka wesoła, radosna, rozkołysana. Charakterystyczne dla niej są rytmy synkopowane (synkopa- przesunięcie naturalnego akcentu metrycznego na dźwięk nie akcentowany przez wydłużenie wartości rytmicznej nuty nie akcentowanej). Pierwsze ragtime’y zostały opublikowane w 1897 roku. Za najwybitniejszego kompozytora twórcę ragtime’ów uważa się Scotta Joplina, który jest autorem ponad 600 utworów. Joplin zmarł w biedzie w roku 1917. Moment ten uważa się za początek końca świetności ragtime’u.
Narodziny jazzu
Jazz narodził się pod koniec 1915roku. Słowo jazz oznacza hałas, bałagan, totalny brak harmonii. I właśnie tymi cechami charakteryzuje się jazz. Królem jazzu został nazwany wokalista jazzowy- Louis Amstrong. Amstrong urodził się w biednej niewolniczej rodzinie. Miał charakterystyczny ochrypły głos, który wszystkim się podobał. Był wyśmienitym improwizatorem. Improwizacja jest ważną cechą jazzu. Improwizacja-komponowanie utworu literackiego lub muzycznego na poczekaniu, spontanicznie (często pod wpływem wzruszenia). I właśnie dzięki improwizacji za każdym razem grania tego samego utworu jest on inny i wyjątkowy.
Dalsze kształtowania się jazzu tradycyjnego
Styl nowoorleański charakteryzował się zbiorową improwizacją, mocnym akcentowaniem pierwszej i trzeciej ćwierćnuty taktu. Typowy zespól składał się z sekcji rytmicznej (tuba basowa lub kontrabas, gitara lub banjo, perkusja: werbel, talerze, wielkie bęben oraz sekcji melodycznej kornet lub trąbka, klarnet, puzon.
W 1930 roku zaczyna się era swingu. Swing jest to jeden z podstawowych elementów jazzu, polegający na specyficznej pulsacji rytmicznej, określającej napięcie i intensywność tej muzyki. W epoce swingu powstają większe zespoły instrumentalne zwane big-bandami, przewagę uzyskują partie aranżowane oraz solowe popisy na tle orkiestry, w aranżacji zarysowuje się podział na grupy instrumentalne saksofonów (klarnetów), trąbek, puzonów i sekcji rytmicznej. Big-bandami są m. in. Orkiestry B. Goodmana, D. Ellingtona, G. Millera, C. Basiego, W. Hermana.
Jazz współczesny-nowoczesny
Jazz nowoczesny zaczyna się od be-bopu. Zrodzony w lokalach Harlemu be-bop charakteryzował się wzmożoną ekspresją, urozmaiceniem rytmiki, rozszerzeniem improwizacji rozwijającej się w długie, porwane frazy. Jednymi z twórców be-bopu byli D. Gillespie i Ch. Parker, którzy bardzo mocno ze sobą współpracowali.
W przeciwieństwie doń jazz cool, czyli nie wyszukany, sięgający po konwencje muzyki profesjonalnej, np. barokowej. Kontynuacją be-bopu był bardziej odeń żywiołowy hard bop.
W latach 60 na jazz duży wpływ miała muzyka karaibska i kubańska. Właśnie w tych latach powstał free jazz, który charakteryzuje się zastosowaniem harmoniki atonalnej(muzyka atonalna- muzyka rezygnująca z centrum tonalnego i wzajemnego związku akordów na rzecz równouprawnienia wszystkich 12 dźwięków oktawy),rozkładem miarowego rytmu, włączenie elementów kultur wschodnich. Jednymi z wykonawców free jazzu byli : J. Coltrane, O. Coleman, C. Taylor, E. Dolphy.
W ostatnich latach na jazz miał duży wpływ rock .Zaś z połączenia jazzu i rocka powstał jazz rock-and-rollowy, muzyka fusion. Przykładem tego typu jazzu są pionierskie nagrania M. Davisa „Bitches Brew” z 1970.
Zakończenie- podsumowanie
Jazz stanowi syntezę i przetworzenie elementów popularnej muzyki euroamerykańskiej tańce, marsze, pieśni), murzyńskich pieśni religijnych i obrzędowych hymny, psalmy, murzyńskich pieśni świeckich, zwłaszcza pieśni pracy i ballad w formie bluesa. Wyróżnia się jazz tradycyjny i nowoczesny.
Jazz tradycyjny obejmuje wstępne formy jazzu blues, fortepianowy ragtime, style orkiestrowe sprzed 1930, ze stylem nowoorleańskim w jego rozlicznych odmianach na czele, styl swing.
Jazz nowoczesny obejmuje kierunki powstałe po II wojnie światowej, od be-bop, poprzez cool jazz, hard bob i free jazz po jazz-rock zwanego również muzyką fusion.