„Pomóż mi stworzyć miłość wiecznie żywą z mojej wytrwałej ze światem niezgody, natchnień i czynów jedyne ogniwo” Czesław Miłosz – Czy bunt i niezgoda na świat mogą być siłą twórczą?
Człowiek od zawsze miał potrzebę tworzenia, realizacji w ten właśnie sposób. Indywidualizm, który jest ważną cechą naszego człowieczeństwa odznacza się na naszej twórczości. Jest ona przecież niczym innym jak wynikiem emocji, myśli i przekonań. Im silniejsze one są tym bardziej wyraziste dzieła powstają pod ich wpływem, a trudno mocniejsze bodźce niż bunt i niezgoda. Są one elementarną cząstką człowieka i siłą twórcza o niemalże nieograniczonej mocy. Czesław Miłosz w jednym ze swoich utworów napisał: ?Pomóż mi stworzyć miłość wiecznie żywą z mojej wytrwałej ze światem niezgody, natchnień i czynów jedyne ogniwo?, uważam iż miał on rację, ukazując tutaj wewnętrzne rozterki i sprzeczności naszych przekonać ze światem, jako moc, która daje nam natchnienie.
Na początek przytoczę przykłady ze środowiska malarskiego. Eugene Delacroix był francuskim malarzem romantycznym. Dokładnie wiemy, że pierwsza połowa wieku XIX nie należała do najspokojniejszych, czasy w którym przyszło żyć artyście były burzliwe. Sam Delacroix był bardzo przejęty z obecnie zaistniałą sytuacją polityczno-militarną. Całe swoje niezadowolenie przelewał na płótno, przez co zasłynął z absolutnego nowatorstwa tematycznego. Jako pierwszy angażował sztukę w życie publiczne, pokazywał swój bunt i niezgodę z tym co się dzieje. To była jego siła twórcza, dzięki temu zapamiętano jego samego i to co stworzył. Postać Eugene Delacroixa była inspiracją dla kolejnego wielkiego malarza, Vincenta van Gogha. Jest on przykładem zawirowania własnego ja, sprzeczności i choroby razem przelewanych na płótna. Schizofrenia sama w sobie jest buntem i niezgodą, którą tak wspaniale odzwierciedlają jego dzieła. W tym była jego moc i tajemnica sukcesu, który osiągnęły obrazy po jego śmierci. Pablo Picasso to kolejny malarz do którego się dowołam. Tworzył on w trakcie wojny domowej w Hiszpanii, która była inspiracją do namalowania słynnej Guernici, obraz ten jest potępieniem nalotu na pewne miasto w jego rodzinnym kraju i manifestem antywojennym. Genialny artysta kilkakrotnie nawiązywał w swoich obrazach do wojny, sprzeciwiając się jej i ukazując drastyczność jej skutków. Innym przykładem buntu i niezgody w malarstwie jest twórczość Fridy Kahlo, meksykańskiej malarki surrealistycznej. Jej obrazy to kobiece i subtelne spojrzenie na walkę z chorobą, na ból życia i niepowodzenia. Artystka jak piętnastoletnia dziewczyna uległa wypadkowi, który w znacznym stopniu nadszarpnął jej zdrowie. Jego konsekwencje były jak cień, odznaczały piętno na płótnach, w życiu osobistym, poglądach i w końcu doprowadziły do jej śmierci w wieku 47 lat. Frida całą swoją frustrację, pretensje do świata i swego rodzaju niezgodę z niesprawiedliwością, uwieczniła na obrazach, które są teraz wyrazem twórczego, kobiecego cierpienia. Obrazują w tak namacalny sposób ból psychofizyczny, palący a zarazem surowy bunt. To było jej własne źródło natchnienia, wytchnienia.
Kolejny mój argument dotyczył będzie bardzo znanej książki dla młodzieży, a mianowicie ?Stowarzyszenia umarłych poetów? N. H. Kleinbauma. Opowiada ona o losach młodych uczniów Akademii Weltona, którzy odnajdują w sobie talent twórczy stając naprzeciw ostrym zasadom obowiązującym w szkole. Za namową nowego nauczyciela, Keatinga reaktywują tajną organizację zwaną Stowarzyszeniem Umarłych Poetów. Bunt pozwolił im ?rozwinąć skrzydła?, otworzył oczy na wiele spraw w zakresie ich twórczego myślenia. Chcieli być sobą, przełamać bariery, uwolnić się spod despotycznej władzy rodziców i nauczycieli. Rozwinął się ich talent, niezgoda sprawiła, ze stali się ludźmi wartościowymi. Siłą ich była walka o własne prawa, niektórych zawiodła ona do zwycięstwa innych do śmierci, ale sam fakt jej istnienia jest wystarczającym dowodem.
Także wśród poetów, możemy znaleźć wiele przykładów twórczego buntu. Mógłby być to sam Czesław Miłosz, który ostro sprzeciwiając się komunizmowi wyjechał z kraju, gdzie na wygnaniu tworzył swoje utwory. Buntował się w nich przeciw temu, co nieludzkie i niesprawiedliwe. Kobiecym przykładem może być Halina Poświatowska, która pisząc buntowała się przeciwko chorobie swojej i swojego męża. Młodo została wdową i młodo umarła. Starała się czerpać z życia jak najwięcej, choć w swojej twórczości nieustannie wyrzucała żale na los, który tak okrutnie z nią postąpił, zabierając jej możliwość długiego szczęścia. Bliższa nam jest twórczość Jacka Kaczmarskiego, który jako działacz Solidarności pisał poezje śpiewaną. Jego teksty, jako wyraz niezgody z panującym ustrojem, także są przykładem twórczej niezgody ze światem. Warto przytoczyć jeszcze tutaj postać Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, poety żyjącego z czasów II wojny światowej. W swoich utworach starał zmierzyć się ze swoją epoką i czasem historycznym . Ukazywał całą demoralizacje i wywrócenie dotychczasowych norm moralnych przez wojnę. Miał świadomość własną i pokolenia zagłady, jednocześnie nie dramatyzował nad tym. Chciał zmycia piętna wojny poprzez obcowanie z mityczną arkadią jako światem czystym, nieskażonym, pozbawionym krwi, okaleczenia i śmierci. Wymienieni wyżej artyści czerpali z niezgody ze światem natchnienie, dzięki któremu zostali zapamiętani.
Silnie łączącą się z postacią Baczyńskiego, były postawy konspiratorów w czasie II wojny świtowej. Niezgoda z niemieckimi rządami, byłą dla nich siłą, nie tylko do tworzenia sztuki, ale i do wali, walki w wolność narodu. Wokół tego buntu kręciło się ich życie. To był ich cel, do wytrwale dążyli, działając w tzn. Podziemiu wymyślali sposoby na uprzykrzanie życia Niemcom, a także starali się o zorganizowanie powstania. Wszyscy pamiętamy jakie krwawe ofiary złożyli oni za wolność ojczyzny. Ich niezgoda doprowadziła do najistotniejszego dzieła, do wolnej Polski.
Bunt jest wpisany w istotę człowieka, od samego początku. Już w biblijnym raju mieliśmy doczynienia z buntem Adama i Ewy, który dał niejako początek ludzkości. Twórczość jest naszym odbiciem w świecie, jest częścią nas samych. Oczywistym faktem jest iż te dwie części współgrają ze sobą dając owoc, godny podziwu. W swojej pracy przytoczyłam tylko kilka przykładów ?twórczej niezgody?, ale jest ich znacznie więcej. Sami, choć czasem nieświadomie możemy to namacalnie odczuć. Uważam, że bunt i niezgoda są natchnienie o nieodpartej mocy, bowiem mogą czasem nie tylko usatysfakcjonować autora, ale i mieć wpływ na życie wielu ludzi.