Opieka nad osobą obłożnie chorą, sposób przygotowania dla niej pokoju oraz cechy, jakimi powinna się charakteryzować osoba pielęgniująca
W celu zapewnienia choremu niezbędnych warunków i właściwej opieki należy wykonać określone czynności organizacyjne. Będzie to;
- wybór i przystosowanie pomieszczeń dla poszkodowanych
- przygotowanie miejsc do leżenia i zgromadzenie odpowiedniej liczby łóżek
- zgromadzenie niezbędnej bielizny osobistej o pościelowej, koców, sprzętu gospodarczego, (czyli miednic, wiader i innych naczyń) oraz środków piorących
- skompletowanie sprzętu medycznego i sanitarnego, (czyli termometrów, strzykawek, termoforów, basenów itp.)
- zapewnienie niezbędnej ilości leków i środków opatrunkowych.
Część niezbędnego wyposażenia można nabyć w ośrodkach zdrowia i aptekach – głownie leków i środków opatrunkowych.
Pomieszczenia powinno się przystosować do wymagań zbliżonych do szpitalnych poprzez usunięcie z nich zbędnych przedmiotów, które utrudniają poruszanie się i sprzątanie. Najlepiej, gdy jest możliwość umieszczenia osoby obłożnie chorej w osobnym pokoju, gdyż wtedy można jej stworzyć znacznie lepsze warunki. Pokój dla chorego należy tak urządzić, aby przebywanie w nim nie było uciążliwe.
Należy przysłonić okno, aby promienie słoneczne nie padały na oczy chorego. Trzeba również, w miarę możliwości, jak najbardziej zmniejszyć oddziaływanie hałasu, krzyków dzieci, a także dzwonka do drzwi. Ogrzewanie powinno zapewnić stałą temperaturę – od ok.18 – 20 stopni C. W pomieszczeniach centralnie ogrzewanych należy dbać o właściwą wilgotność powietrza, w innych nie dopuszczać Do dymienia z pieców itp. Pokój powinien mieć dobrą wentylację zapewniającą możliwość wietrzenia (zimą 2 razy w tygodniu po 10-15 min) w taki sposób, aby zimne powietrze nie wiało bezpośrednio na chorego i aby chory nie leżał w przeciągu.
Oświetlenie musi być dostosowane do wzroku chorego. Jeżeli dotknięty chorobą może czytać to lampka lub kinkiet powinny być dobrze umocowane przy łóżku i dawać dostatecznie dużo światła. Osoby ciężko chore, starsze i dzieci potrzebują również oświetlenia nocnego – lekko przyćmionego,– aby uniknąć uczucia strachu i braku orientacji.
Wyposażenie pokoju dla osoby obłożnie chorej dzieli się na;
- niezbędne
- pożądane
- medyczne
Do niezbędnego wyposażenia zalicza się łóżko, stolik nocny lub taboret, krzesło, stół, miednicę, wiadra, kosz na odpadki, zasłony okienne oraz dzwonek.
Wyposażenie pożądane to kanapa (leżanka), dywan, dywanik przed łóżkiem, półka na książki, ozdoby ścienne, lustro oraz radio lub telewizor. Ma ono szczególne znaczenie dla osób przewlekle chorych, które spędzają w danym pomieszczeniu długie miesiące albo lata.
Do wyposażenia medycznego i sanitarnego zalicza się termometr, kieliszki do leków, strzykawki, nożyczki, pincetki, worki gumowe (na lód lub gorącą wodę), irygator, krążek gumowy, basen, kaczkę, miseczkę nerkowatą, a także materiały opatrunkowe i leki zgodne z zaleceniem lekarza.
Najważniejszym sprzętem dla chorego jest łóżko. Najlepsze jest łóżko metalowe z siatką i materacami. Łóżko należy tak ustawić, by zapewnić swobodny dostęp do niego z obu stron i światło nie padało choremu prosto w oczy.
Osoba chora powinna mieć podgłówek lub specjalną podpórkę do uzyskanie pozycji półsiedzącej. Można jej też zapewnić oparcie pod stopy, stosując owinięte płótnem pudełko z grubej tektury, kilka centymetrów wyższe od jej stopy. Podpórkę można również zrobić z koca, zwiniętego w kształcie wałka. Dzięki temu chory nie będzie się zsuwał.
Materac może być pojedynczy lub składać się z trzech części, które codziennie się przekłada. Jest on wygodny, ponieważ zapobiega wygniataniu środkowej części. Pokrywa się go gumowym podkładem, ceratą lub folią, aby zabezpieczyć go przed splamieniem lub zamoczeniem.
Dotknięty chorobą powinien mieć dwie poduszki. Przydatne są też jaśki, zagłówki i inne wsparcia dla głowy. Do nakrycia używa się kołdry albo koców powleczonych poszwą. Nie powinno się raczej stosować pierzyny, gdyż jest mało higieniczna.
Przydatne jest także wyposażenie łóżka w tzw. lejce-dźwig, wykonane z podwójnego bandaża lub mocnej taśmy płóciennej. Jeśli chory nie leży w łóżku z poręczami, lejce można przymocować do haków w spodniej części tapczanu, albo ramy od strony nóg, a w nogach i od strony głowy chorego należy ustawić krzesła odwrócone oparciami, co zapobiegnie zsuwaniu się na podłogę poduszek i kołdry. Tapczan należy podwyższyć, stawiając go na szerokich klockach, czyli cegłach, belkach itp., przez co uzyska się jednocześnie miejsce ułatwiające dojście osoby pielęgnującej do chorego.
Z innych środków pomocniczych należy wymienić;
- wałek pod kolana stosowany od czasu do czasu dla rozluźnienia mięśni
- budkę (łuk) chroniącą chorego od ucisku kołdry
- poduszkę wodną zapobiegającą odleżynom
- ochraniacze pięt i łokci wykonane z plastiku, napełniane powietrzem lub wykonane z waty, owczego runa, woreczków wypełnionych miękkimi szmatami, otrębami czy lnianym siemieniem.
Opieka nad dotkniętym chorobą jest zadaniem odpowiedzialnym i trudnym. Osoba pielęgnująca chorego w domu powinna być opanowana i cierpliwa, spostrzegawcza, sumienna, dokładna i sprawna. Koniecznością jest, aby odznaczała się czystością i dbałością o estetykę otoczenia. Należy o tych cechach pamiętać, zwłaszcza, że mają duży wpływ na powrót chorego do zdrowia. Większość z nich można w sobie wypracować.
Chorzy mają różne wymagania i potrzeby, wynikające z osobniczych cech charakteru, a także stanu zdrowia. Osoba pielęgnująca powinna się w miarę możliwości starać dostosować do potrzeb cierpiącego.
Ze względu na przenoszenie zakażeń, osoba opiekująca musi zachować pedantyczną czystość osobistą i otoczenia. Powinna na ubranie założyć czysty fartuch, włosy osłonić chusteczką, mieć czyste i krótko obcięte paznokcie, a ręce myć jak najczęściej wodą z mydłem oraz dezynfekować je jednym z roztworów dezynfekcyjnych. Osoba pielęgnująca musi umieć wykonywać zabiegi pielęgnacyjne, obserwować chorego i przebieg choroby, sumiennie wykonywać zalecenia lekarskie i dostosować metody pielęgnowania i żywienia do indywidualnych potrzeb chorego. Oprócz wiedzy fachowej i sprawnościowej powinna poświęcać choremu należną uwagę, zdobyć zaufanie chorego i być wrażliwą na jego cierpienie.