Biomy

Biomy – duże jednostki biocenotyczne, w których przeważa określony typ roślinności uwarunkowanej klimatem i rodzajem gleby; biomy odpowiadają dużym formacjom roślinnym, ale obejmują również zwierzęta w nich występujące

Główne cechy klimatu wpływające na rodzaj biomu to:
 wilgotność
 temperatura
 warunki edaficzne (glebowe)

Typy gleb:
1) bielicowa – tworzy się w klimatach umiarkowanych chłodnych na piaskach porośniętych lasami szpilkowymi. Ma słabo rozwinięty poziom próchniczy. Dobrze wykształcony poziom wymywania (eluwialny) w postaci jasnej wstęgi kwarcowego pyłu i piasku oraz poziom wmywania (iluwialny)
2) brunatna – występuję w klimacie umiarkowanym o cechach oceanicznych pod okrywą lasów mieszanych i liściastych. Lepiej rozwinięty poziom próchniczy, mniejsze procesy bielicowania, gleba żyzna
3) czarnoziem – powstaje w procesie darniowym, występuje w klimacie, w którym występują okresy suche, dobrze rozwinięty poziom próchniczny, ma dużą zdolność do depozycji materii organicznej, gleba bardzo żyzna
4) gleby laterytowe – występują w klimacie gorącym wilgotnym, występują w nich związki glinu i żelaza, są wysokozmineralizowane, mają barwę czerwoną, są to gleby jałowe, brak materii organicznej,

Główne typy biomów lądowych:
 leśne
 tropikalny las deszcowy (dżungla)
 las liściasty strefy umiarkowanej
 borealny las iglasty (tajga)
 trawiaste
 sawanna
 step
 pampa
 preria
 tundra
 pustynie
 półpustynie
 zarośla twardolistne (makia, chapparal)
 mangrowe (zarośla nadbrzezne w strefie pływów)











Biomy lądowe Rozmieszczenie Warunki klimatyczne Rodzaj gleby Rośliny Zwierzęta
Tropikalny las deszczowy (dżungla)
Afryka równikowa, dorzecze Amazonki, Filipiny, Indonezja, Półwysep Malajski T powyżej 17 st. C, opady 2400mm/rok lateryty Wielogatunkowy las wiecznie zielony, epifity, liany Liczne gatunki ptaków, nadrzewne i latające ssaki, liczne płazy i bezkręgowce
Las liściasty strefy umiarkowanej Europa, Daleki Wschód, wschodnie obszary Ameryki północnej, Chile T – zimą poniżej 0 st., latem powyżej 12 st., opady 750-2000 mm/rok brunatne Buk, grab, olsza, lipa, dąb, bogaty podszyt, bujne runo Ptaki owadożerne (sikory, kowaliki), łosie, jelenie, dziki, borsuki, owady ściółki
Borealny las iglasty Wokółbiegunowa, północna: Europa, Azja, Ameryka T – bardzo szeroki zakres (-30 st do + 20 st) bielicowe Drzewa iglaste: sosna, świerk, jodła, topola, brzoza, słaby podszyt Wiewiórka, gronostaj, sobol, borsuk, lis, wilk, ryś, niedźwiedź, łoś, sójka, krzyzodziób, dzięcioły
Sawanna Afryka, Ameryka Pd, Australia T 14-20 st. C , opady 200-1500 mm/rok, klimat sezonowy czarnoziemy Roślinność trawiasta, samotne drzewa, krzaczasty busz Duże kopytne roślinożerne (słonie, zebry, antylopy), drapieżniki (lew, likaon, lampart), padlinożercy (hieny, sępy), gady, bezkręgowce (termity, mrówki, pająki)
Tundra Wokółbiegunowo, przede wszystkim na półkuli północnej T –50 – 0 st. Opady poniżej 250 mm/rok Oglejone, wieczna zmarzlina Mchy, porosty, karłowate krzewiny, trawy, turzyce Gryzonie, renifery, wół piżmowy, zając bielak, lis polarny, sowa polarna, komary
Pustynie Afryka Pn, środkowa Azja i Australia, zachodnie rejony Ameryki Pd T bardzo zróżnicowana w ciągu doby, w nocy ujemna, opady poniżej 250 mm/rok Pustynne, szaroziemy Kserofity, sukulenty Szarańczak, mrówki, skoczki pustynne, gday, wielbłądy
Makia Wokół Morza Śródziemnego, Pd Europa, Pn wybrzeża Afryki Zima wilgotna, lato gorące i suche Gęste zarośla, rośliny kolczaste, gaje oliwne, laury, mirty Królik, daniel, kulczyk 



I
Biomy wód słonowodnych:
 otwarte oceany
 szelfy kontynentalne
 strefy międzypływowe
 zarośla namorzynowe
 estuaria

Zespoły organizmów ukształtowane są przez czynniki fizyczne:
 prądy morskie
 pływy
 ciśnienie (głębokość)
 temperatura
 natężenie światła

Słone bagna, namorzyny – wolno płynąca woda, duża zawartość materii organicznej i niewielki dopływ powietrza, namorzyny, rośliny słonolubne, bezkręgowce, bogate żerowiska ptaków


Obszary międzypływowe – podlegająca rytmowi pływów, skaliste bądź piaszczyste plaże regularnie odsłaniane, strefowo rozmieszczone glony, w piaski „filtratorzy” i inne bezkręgowce, miejsce żerowania ptaków

Szelfy kontynentalne – płytkie (ok. 130m) nagrzane, prześwietlone wody stwarzają bardzo korzystne warunki, są tu wysoko produktywne ekosystemy, lasy brunatnicowe, mszywioły, mięczaki, skorupiaki, gatunki ryb, rafy koralowe

Otwarte oceany – strefa powierzchniowa prześwietlona z bogatym fito- i zooplanktonem, wraz z głębokością środowisko ubożeje i spada liczba gatunków (drapieżne, detrytusofagi), organizmy bentosowe w strefie oaz hydrotermalnych

II
Biomy słodkowodne:
 wody stojące (jeziora, stawy)
 wody płynące (rzeki, strumienie)
 bagna, mokradła

Zespoły organizmów ukształtowane są przez czynniki fizykochemiczne:
 tempo przepływu wody
 zawartość biogenów
 temperatura
 natlenienie
 oświetlenie

Rzeki, strumienie – zmiana składu zespołów wraz z biegiem rzeki wynikające ze zmian szybkości przepływu wody

Jeziora, stawy – stratyfikacja pozioma, zmiany zawartości biogenów i natlenienia, eutrofizacja

Obszary wodno-błotne – występowanie na obszarach o nieprzepuszczalnym podłożu, z dużą ilością opadów, niewielka ilość biogenów, roślinność niska, tolerująca zalewanie