Słowniczek rachunkowości

Podział konta - rekonstrukcja konta umożliwiająca jego zastąpienie lub uzupełnienie innymi kontami przy zachowaniu nie zmienionego zakresu merytorycznego; stosuje się podzielność pionową lub poziomą.

Pogotowie kasowe - niezbędny zapas gotówki, który może być przechowywany w kasie przedsiębiorstwa na codzienne płatności.

Porównawczy wariant rachunku zysków i strat - wańant ustalania wyniku finanasowego, w którym przychody ze sprzedaży produktów koryguje się o zmianę stanu produktów i przeciwstawia im koszty rodzajowe.

Pozostałe koszty operacyjne - koszty nie związane bezpośrednio ze zwykłą działalnością operacyjną, jak np.: odpisane należności przedawnione i nieściągalne, zapłacone kary i odszkodowania, utworzone rezerwy na należności wątpliwe lub na spodziewane straty itp.

Pozostałe przychody operacyjne - przychody nie związane bezpośrednio z działalnością podstawową (operacyjną); obejmują one przychody ze sprzedaży składników majątku trwałego, dotacje, otrrymane kary, grzywny, darowizny, a także przedawnione lub umorzone zobowiązania.

Półfabrykaty (pólprodukty) - wyroby otrzymane lub zakupione z zakończonych faz produkcyjnych przekazane do magazynu lub produkcji z przeznaczeniem do dalszego przerobu lub sprzedaży na zewnątrz.

Proces informacyjny - proces opracowania informacji ekonomicznych, obejmujący etapy: gromadzenia i przetwarzania danych oraz prezentacji uzyskanych informacji.

Produkcja w toku - część produkcji nie zakończonej znajdująca się w trakcie procesu produkcyjnego, na przykład: elementy mebli w trakcie składania.

Produkty gotowe - wytworzone lub wykonane we własnym zakresie przez jednostkę gospodarczą wyroby gotowe, wykonane usługi, prace naukowo-badawcze, prace projektowe, zakończone roboty budowlano-montażowe.

Przychody finansowe - obejmują wyrażoną w cenie sprzedaży wartość sprzedanych papierów wartościowych, udziałów i akcji, otrzymane odsetki lub dywidendy od lokat pieniężnych albo rzeczowych, dodatnie różnice kursowe.

Przychody przyszłycó okresów - otrzymane lub należne środki dotyczące przyszłych okresów, a w szczególności otrzymane z góry od kontrahentów zapłaty za przyszłe świadczenia, naliczone kwoty podwyższające należności lub roszczenia, naliczone dotacje, nadwyżka dodatnich różnic kursowych nad ujemnymi powstała przy wycenie rozrachunków na dzień bilansowy.

Przychód ze sprzedaży - wartość sprzedaży (otrzymana lub należna), którą stanowi suma iloczynów ilości sprzedanych wyrobów, towarów, robót lub usług oraz właściwej dla nich jednostkowej ceny sprzedaży.

Rachunek bankowy - rachunek (konto) prowadzony przez bank, na którym - zgodnie z umową - jednostka gromadzi środki pieniężne (wpłaty gotówkowe i bezgotówkowe) oraz z którego dokonuje zapłat.

Rachunek zysków i strat - element sprawozdania finansowego, w którym wykazuje się przychody i koszty, zyski i straty nadzwyczajne oraz obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego, co pozwala ustalić ostateczny wynik działalności (zysk/stratę netto); może być sporządzany w wariancie porównawczym albo kalkulacyjnym w wersjach tabelarycznych lub drabinkowych.

Rachunkowość - 1. System wartościowego odzwierciedlania zdarzeń gospodarczych. 2. Dyscyplina naukowa zajmująca się sposobami wartościowego odzwierciedlania zdarzeń gospodarczych. Raport kasowy - prowadzone przez kasjera analityczne urządzenie księgowe, w którym ujmuje się
- na podstawie dowodów księgowych - dokonane w ciągu dnia (tygodnia) operacje gotówkowe w kasie jednostki.

Rezerwy - utworzone wartości w celu korekty wyniku finansowego o spodziewane koszty, jak na przykład: rezerwy na należności.

Rodzaje kalkulacji. - rozróżnia się: 1) kalkulację sporządzaną przed rozpoczęciem produkcji (kalkulacja wstępna, planowa, ofertowa) opartą na standardach (normach) ilościowego i jakościowego zużycia czynników produkcji, aktualnych lub przewidywanych cenach materiałów, energii, usług obcych itp; przeciętnych narzutach kosztów pośrednich; 2) kalkulację sporządzaną po rozliczeniu rzeczywistych kosztów okresu (kalkulacja wynikowa, kosztu rzeczywistego, końcowa).

Roszczenia sporne - należności od osób trzecich skierowane na drogę postępowania sądowego w celu ich wyegzekwowania.

Rozracbaoki - zaakceptowane przez kontrahentów należności i zobowiązania, których termin regulacji został wzajemnie uzgodniony lub wynika z obowiązujących przepisów; mogą one dotyczyć różnych kontrahentów oraz tytułów i być wyrażone w walucie polskiej lub obcej.

Rozrachunki publicznoprawne - należności i zobowiązania z tytułu podatków, opłat, ceł, składek ubezpieczeń społecznych i innych rozrachunków, co do których obowiązują przepisy o zobowiązaniach podatkowych i zrównanych z nimi płatnościach.

Rozwinięty wariant rachunku kosztów - rachunek kosztów składający się z kilku etapów (faz), np.: 1) ewidencja kosztów według rodzajów, 2) rozliczanie kosztów rodzajowych na miejsca powstawania kosztów, 3) dokonanie rozliczeń międzyokresowych kosztów, 4) rozliczanie innych kosztów (pośrednich), 5) obliczanie kosztów jednostkowych, 6) sporządzanie sprawozdań o kosztach.

Różnice kursowe - różnice między cenami walorów (walut obcych, papierów wartościowych) powstałe na skutek stosowania różnej wysokości kursów do obliczenia wpływów i rozchodów określonych środków pieniężnych, zaciągnięcia i spłaty kredytów bankowych, należności, roszczeń i zobowiązań w walutach obcych.

Saldo - stan konta (początkowy, końcowy) wynikający z różnicy między obrotami obu stron konta.

Sprawozdanie finansowe - 1. Zestawienie zawierające ogólne informacje ńnansowe o przedsiębiorstwie z przeznaczeniem dla wielu różnych odbiorców (agendy rządowe, GUS, kontrahenci, banki, akcjonariusze, kierownicy, pracownicy). 2. Część zewnętrznej sprawozdawczości finansowej sporządzana w określonych terminach według obowiązujących wzorów i zasad; roczne
sprawozdanie finansowe obejmuje bilans, rachunek zysków i strat, informację dodatkową, a w niektórych wypadkach także sprawozdanie z działalności.

Sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych - ujmuje za pewien okres wszystkie wptywy i rozchody środków pieniężnych (bez operacji zakupu i sprzedaży środków pieniężnych) w ramach działalności operacyjnej, inwestycyjnej i finansowej; umożliwia ustalenie wygospodarowanej nadwyżki (niedoboru) środków pieniężnych.

Sprzedaż - całokształt czynności polegających na przeniesieniu przez sprzedającego na kupującego wszelkich uprawnień do dysponowania przedmiotami transakcji w zamian za określoną cenę.

Storno - sposób poprawiania błędów księgowych polegający na usunięciu ich wpływu na końcowe saldo konta, a w niektórych wypadkach także i na obroty konta.

Storno czarne - storno polegające na zamieszczeniu zapisu eliminującego btąd księgowy po przeciwnej stronie konta w stosunku do zapisu mylnego; może być storno czarne zupełne lub częściowe.

Storno czerwone - eliminacja błędu księgowego za pomocą liczb ujemnych, w związku z czym zapis stornujący jest powtórzeniem zapisu błędnego (na tych samych kontach, po tych samych stronach), ale ze znakiem minus.

Stroea koela - element budowy konta; każde konto ma dwie strony: Winien (Debet) i Ma (Credit), na których zapisy posiadają określony sens w zależności od charakteru konta. Środki pieniężne - banknoty i monety oraz rozrachunkowe jednostki pieniężne krajowe i zagranicz
ne, tak w gotówce, jak i na rachunkach bankowych lub w formie lokaty pieniężnej, czeki i weksle obce płatne w ciągu trzech miesięcy od daty ich wystawienia oraz metale szlachetne, jeżeli nie są zaliczane do rzeczowych składników majątku obrotowego.

Środki pieniężee w drodze - środki pieniężne znajdujące się między kasą jednostki gospodarczej a jej rachunkiem bankowym albo między rachunkami bankowymi prowadzonymi przez różne oddziały banku.

Środki trwałe - rzeczowe składniki majątkowe o przewidywanym okresie używania dłuższym niż 1 rok i znacznej wartości początkowej.

Świadczenia na rzecz pracowników - różnorodne świadczenia ponoszone przez jednostkę gospodarczą na rzecz pracowników, jak: składki ZUS, dopłaty do biletów miesięcznych za dojazdy do pracy, ekwiwalenty za używanie własnych narzędzi i odzieży, koszty szkolenia i dokształcania pracowników, koszty odzieży roboczej i ochronnej, koszty posiłków regeneracyjnych i wzmacniających.

Techeiczey koszt wytworzenia - koszty bezpośrednie produkcji (materiały bezpośrednie, wynagrodzenia bezpośrednie, inne koszty bezpośrednie) powiększone o uzasadniony narzut kosztów wydziałowych.

Technika rachunkowości - zespół urządzeń technicznych stosowanych do obsługi procesu przetwarzania danych księgowych (technika ręczna, komputerowa).

Towary haedlowe - rzeczowe składniki majątkowe nabyte z przeznaczeniem do dalszej odsprzedaży bez poddawania ich procesom produkcyjnym.

Ubytek naturalny - mieszczące się w granicach norm zmniejszenie ilości (na przykład wagi) wynikające z własności fizykochemicznych składników majątkowych (np. wysychanie, wietrzenie).

Ubytki nadzwyczajne - zmniejszenia ilości składników majątkowych wskutek niedbałości lub niewłaściwego gospodarowania nimi przez osoby materialnie odpowiedzialne; mogą być spowodowane kradzieżą, nadużyciem, szkodami losowymi; zalicza się do nich także niedobory przekraczające normy ubytków naturalnych.

Umorzenie - zmniejszenie wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych na skutek ich zużycia.

Uproszczoey wariant rachunku kosztów - ujęcie kosztów zwykłej działalności operacyjnej tylko na kontach kosztów rodzajowych, bez ich dalszego rozliczenia na inne układy kosztów i na produkty.

Wartości uiematerialoe i prawce - nabyte przez jednostkę prawa majątkowe nadające się do gospodarczego wykorzystania przez okres dłuższy niż 1 rok (np. prawa autorskie, prawa do projektów lub znaków towarowych, nabyte programy komputerowe, wartość firmy itp.).

Wartoć bieżąca (netto) rodków trwałycó - wartość początkowa środków trwałych pomniejszona o ich dotychczasowe umorzenie (zużycie).

Wartość początkowa (brutto) środków trwałych - cena nabycia, koszt wytworzenia lub cena rynkowa środków trwałych. Jest to wartość, według której ujmuje się środki trwałe na koncie „Środki trwałe".

Weksel - dokument kredytu krótkoterminowego wystawiany w formie ściśle określonej przez prawo, zawierający bezwarunkowe zobowiązanie wystawcy do zapłaty określonej osobie, w ustalonym terminie i miejscu, sumy pieniężnej, na którą został wystawiony.

Wyuik fiuaesowy - osiągnięty przez jednostkę, finansowy rezultat działalności; ustalany jako różnica między przychodami a kosztami ich uzyskania; dodatnia różnica (wynik dodatni) oznacza zysk, natomiast ujemna (wynik ujemny) - stratę.

Wyuik fiuausowy brutto - wynik finansowy przed odliczeniem obowiązkowych obciążeń wyniku. Wyuik finansowy netto - wynik brutto pomniejszony o obowiązkowe obciążenia wyniku finansowego, jak na przykład: podatek dochodowy, dywidenda od funduszu założycielskiego.

Wyniki nadzwyczajne (zyski, straty) - finansowe skutki zdarzeń powstałych niepowtarzalnie bez związku ze zwykłą działalnością jednostki, a w szczególności spowodowanych zdarzeniami losowymi, zaniechaniem lub zawieszeniem wydzielonego rodzaju działalności, sprzedażą zorganizowanej części mienia oraz postępowaniem układowym lub naprawczym.

Zasada podwójnego zapisu - zasada dokonywania zapisów na kontach syntetycznych umożliwiająca zachowanie równowagi bilansowej dzięki temu, że zgodnie z nią każda operacja gospodarcza musi być zaksięgowana na co najmniej dwóch kontach, po przeciwnych ich stronach w jednakowej wysokości.

Zasady prawidłowej rachuokowoci - reguły prowadzenia rachunkowości gwarantujące wiarygodność, rzetelność i użyteczność informacji oraz sprawne ich uzyskiwanie; do podstawowych zasad należą: zasada kontynuacji działalności, ciągłości, ostrożności, wyższości treści nad formą, istotności, periodyzacji.

Zobowiązania - stosunek prawny, w którym jedna strona, zwana dłużnikiem, jest zobowiązana wobec drugiej strony, zwanej wierzycielem, do spełnienia świadczenia, wynikającego z umowy lub przepisów prawa.