Prawo karne średniowiecza wg Sójki - Zielińskiej.

Podział przestępstw:
-- naruszanie porządku społecznego – publiczne
-- naruszanie interesów jednostki – prywatne
samopomoc – zemsta rodowa
pomszczenie ofiary – zabicie krzywdziciela
okup – zadośćuczynienie zbrodni
mir – pokój publiczny
mir miejscowy – miejsce objęte szczególną ochroną
mir osobowy – polega na przyznaniu szczególnej ochrony panującego pewnym osobom
przestępstwa przeciw
-- państwu i panującemu: zamach na życie władzy, zdrada, dezercja
-- religii: świętokradztwo, bluźnierstwo
-- życiu i zdrowiu: mężobójstwo, uszkodzenie ciała
-- mieniu: kradzież, rozbój
-- moralności: nierząd, cudzołóstwo
wojny prywatne – wróżdy; sposoby zapobiegania i zasady:
-- 1453 statut zakroczymski obowiązanie zapowiedzi odwetu
-- wprowadzanie ustaw pokoju lub pokojów ziemskich (Landfrienden)
-- azyl kościelny
-- przymus pojednania
-- rozejm boży
-- przedawnienie krzywd
-- uściślenie kręgu krewnych objętych prawem zemsty
ocenianie przestępstwa na podstawie skutku zewnętrznego
utrzymywanie się odpowiedzialności niezależnej od winy – obiektywna
umyślność:
-- uznanie zabójstwa z przypadku
-- dowodem zatajenie zbrodni
-- instytucja początku – czyli kto zaczął

Bezkarność:
-- zabójstwo w czasie wróżdy
-- pojedynek sądowy
-- przestępca złapany na gorącym uczynku
odpowiedzialność zbiorowa rodziny

Usiłowanie:
-- przestępstwa sui generis – usiłowanie karane mimo przeżycia ofiary
Podział przestępstw:
-- causae maiores i minores
-- zbrodnie (ang. felony) i przekroczenia
-- gardłowe i niegardłowe ( Francja)

Rozdział na morderstwa i zabójstwa nieumyślne
Okoliczności wyłączające przestępczość czynu:
-- błąd
-- przymus fizyczny i psychiczny
-- niedojrzałość i choroba umysłowa
-- obrona konieczna
-- stan wyższej konieczności
1532 Constitutio Criminalis Carolina Karola V
-- definicje stanów przestępnych
-- uznanie winy za podstawę odpowiedzialności karnej
-- wyłączność państwa w wymierzaniu kar i wyłączność kar publicznych
-- brak możliwości wykupienia się od kary


KARY
Kara jako odpłata za wyrządzone zło. Początkowo istniała możliwość wykupienia się od kary publicznej, później przestano na to pozwalać. Zauważą się stanowy charakter norm średniowiecznego prawa karnego. Z czasem pojawia się tendencja do indywidualizacji odpowiedzialności karnej. Powstaje uznawanie okoliczności łagodzących bądź obciążających
Talion – zasada odpłaty tym samym
Głowszczyzna – opłata za zabicie kogoś
Wira – ruski okup dla księcia
Nawiązka – opłata za okaleczenie lub zranienie
Kary kompozycyjne – system kar pieniężnych; składały się na nie grzywna dla państwa i okup dla poszkodowanego
Kary odzwierciedlające np.: odcinanie złodziejowi ręki
Kary mutylacyjne – kary okaleczenia
Kary krwi – kary śmierci i okaleczenia
Kary na czci – infamia, pręgierz, chłosta, wyganiane, konfiskata mienia, więzienie
Kary zesłania i katorgi w Rosji na mocy Sobornoje Ułożenie z 1649r
Glejt – list żelazny jako zapewnienie tymczasowej nietykalności dla osoby wyjętej spod prawa
Proskrypcja – wywołanie spod prawa
Prewencja generalna – kara śmierci jako zapobieżenie powtórzeniu czynu
Podział kar: „na gardle i na ręku” i „na skórze i włosach”


PRAWO KARNE ITALII
Szybki rozwój prawa dzięki tradycjom rzymskim, a także pracy, glosatorów i komentatorów.
Wymierzanie kary winowajcy staje się wyłącznym atrybutem władzy państwowej. Uznanie strony podmiotowej przestępstwa za podstawę odpowiedzialności sprawcy. Rozpowszechnianie zasady odpowiadania bezpośredniego za swoje czyny, bez odpowiedzialności zbiorowej. Także zrównano odpowiedzialność karną kobiet i mężczyzn, ale uznawano zmniejszoną odpowiedzialność nieletnich. Podział przestępstw na najcięższe, ciężkie, lekkie.
Zagrożone karami zwykłymi – przewidzianymi w kodeksie, bądź nadzwyczajnymi – zależnymi od sędziego.
Wina umyślna – złego zamiaru dolus malus
Wina nieumyślna – niedbalstwo culpa

Powody bezkarności:
-- obrona konieczna - umiarkowana
-- pomoc konieczna
-- zakaz pomocy własnej
-- afekt (Edykt Rotara)
-- kradzież z nędzy

Stadia przestępstwa dla ujęcia usiłowania:
1. zamysł – cogitare
2. czynności przygotowawcze – agitare
3. skutek – non perducere ad efectum

Udział w przestępstwie:
-- mandat – nakaz popełnienia przestępstwa
-- consilium – udzielenie rady, pomocy psychicznej
-- auxilium – pomoc fizyczna
Poplecznictwo – pomoc przestępcy po dokonaniu bezprawności.
Kary rzymskie – bardzo okrutne kary śmierci kwalifikowanej (47 i 48 Digestów)
1357 konstytucje Egidiańskie źródłem prawa karnego; zakaz wykupu pieniężnego od kary za mężobójstwo