Historia gospodarcza Polski 1819-2000.

Przemiany ekonomiczne 1815-1870

1.Władze państwa oraz część ziemiaństwa wykazywały zainteresowanie uprzemysłowieniem kraju i związanej z nim urbanizacji.
a) Polityka ekonomiczna Lubeckiego – polityka ta przyniosła znaczne korzyści ; z jednej strony chroniła Królestwo Polskie przed zalewem tanich produktów pruskich i austriackich , z drugiej ułatwiała eksport do Rosji i wolny od opłat tranzyt do Chin i na Bliski Wschód.
b) Program industrializacji – zaangażowanie nie tylko kapitału państwowego ( od 1828 roku działał Bank Polski ) , ale również ziemiańskiego i pochodzenia zagranicznego.
2. Rozwój przemysłu ciężkiego:
a) Powstanie Zagłębia Dąbrowskiego
b) Pojawienie się maszyn parowych
c) Budowa wielu zakładów , jak np. Huta Bankowa
d) Poprawa warunków komunikacyjnych.
3. Rozwój przemysłu tekstylnego:
a) Centrum rozwoju tekstylnego było w województwie kaliskim i
Mazowieckim
4. Pojawienie się przemysłu bawełnianego: Łódź , Pabianice , Zduńska Wola ,
Zgierz – główne ośrodki przemysłu bawełnianego.

PODSUMOWANIE:
Przemysł na ziemiach polskich w latach 1815 – 1864 przeszedł doniosłe przemiany ; poprzez warsztat rzemieślniczy , manufakturę rozproszoną i scentralizowaną wszedł w etap nowoczesnej produkcji fabrycznej . Obok tradycyjnych centrów przemysłowych , jak Zagłębie Staropolskie , powstał Okręg Dąbrowski , rozwijało się szybko górnictwo i hutnictwo Górnego Śląska.

„ Dzieje Polski” – PWN – Warszawa 1981 pod redakcją Jerzego Topolskiego , strona 505 – 508.



Przemiany i kredyt
1870 – 1918


1. Rok 1885 – likwidacja Banku Polskiego w Królestwie Polskim – jedynej polskiej instytucji emisyjnej na terenach zaborów.
a) Wszędzie obowiązywała waluta państw zaborczych
b) Powstawanie banków lokalnych
2. W Królestwie Kongresowym po 1870 roku nastąpił szybki proces koncentracji drobnych placówek bankowych i kantorów wymiany, które stawały się filiami większych banków.
3. Bank Centralny w Galicji to rodzimy Bank Krajowy , który praktycznie obsługiwał większość kredytów : przemysłowe , hipoteczne , ziemskie .
4. Obsługa kredytowa gospodarstw chłopskich poprzez banki spółdzielcze.
5. Rozwój różnych form spółdzielczości , która odgrywała istotną rolę w kształtowaniu systemu kredytowego i rynku zewnętrznego:
a) Spółdzielczość spożywców
b) Spółdzielczość mleczarska
c) Zrzeszenia rolniczo – handlowe



PODSUMOWANIE :

Próba oceny rozwoju gospodarczego ziem polskich pod zaborami nie jest łatwa . Złożone to jest z wielu czynników natury obiektywnej , jak i subiektywnej . Jednakże wniosek nasuwa się jeden – okres zaborów nie sprzyjał intensywnemu rozwojowi gospodarczemu ziem polskich.


„Historia Gospodarcza” 1 tom Zbigniew Gazda
Strona 183 - 185


Kryzys gospodarki
1918 – 1939


1. Pomyślna koniunktura , charakteryzująca gospodarkę świata kapitalistycznego po 1923 roku , w niektórych krajach załamała się już w 1928 roku
a) Wzrost produkcji nie szedł w parze ze wzrostem zdolności nabywczej ludzi
b) Spadek produkcji spowodowany zapasami nie sprzedawanych towarów zgromadzonych w magazynach hurtowych i sklepach detalicznych.
2. Recesja gospodarcza wystąpiła w Polsce w 1929 roku
a) Olbrzymią rolę odgrywało w Polsce rolnictwo – produkcja rolna stanowiła 79 % , podczas gdy produkcja przemysłowa tylko 21 % globalnej wartości produkcji kraju
b) Spadek cen na produkty rolnicze w 1928 roku spowodował poważne zaniepokojenie i perturbacje gospodarcze
c) Produkcja rolna stawała się coraz mniej opłacalna ; zubożenie rolnictwa przyczyniło się do ograniczenia rynku wewnętrznego
3. Kryzys w przemyśle na skutek dezorganizacji rynku zagranicznego i spadku eksportu polskiego
a) największy spadek produkcji przemysłowej w Polsce wystąpił w 1932 r. i wynosił 46 % - recesja gospodarcza objęła w pierwszej kolejności przemysł włókienniczy, skórzany, a następnie hutniczy i metalowy
- największy spadek produkcji nastąpił w przemyśle konsumpcyjnym.
4. Spadek eksportu
a) W warunkach kryzysu nastąpiło zahamowanie eksportu. Konieczność uzyskania dewiz zmuszała do eksportu po cenach niższych od kosztów produkcji.
5. Zarobki i ceny.
a) Kryzys spowodował gwałtowny spadek zarobków
b) Znaczny spadek cen.
c) Kryzys objął również finanse, gdzie wyrażał się głównie w postępującym braku środków płatniczych, ucieczce dewiz i ogólnej dezorganizacji systemu bankowego.


PODSUMOWANIE:

Kryzys trwał kilka lat, jego dno wystąpiło w 1932 roku. W okresie tym produkcja przemysłowa świata (bez ZSRR) spadła o 33%, a w Europie o 27%. Spadkowi produkcji towarzyszyło zjawisko rosnącego bezrobocia i ogólnego spadku stopy życiowej. Kryzys objął swym zasięgiem nie tylko przemysł, handel, finanse, ale również rolnictwo.

„Dzieje Polski” – Warszawa 1981 – PWN – pod redakcją Jerzego Topolskiego, str. 723 – 725.




1939 – 1956
ODBUDOWA ŻYCIA SPOŁECZNEGO I GOSPODARCZEGO W 1944 ROKU


1. Manifest PKWN był pierwszym aktem politycznym i prawnym władzy ludowej w Polsce skierowanym do wszystkich Polaków w kraju i na obczyźnie.
a) Zapowiadał przeprowadzenie szerokiej reformy rolnej, likwidację wielkiej własności ziemskiej
b) Przejęcie pod nadzór państwa wielkich przedsiębiorstw przemysłowych, handlowych i banków
c) Ustanowienie szerokich swobód demokratycznych
d) Powszechność nauki i swobody
2. Nacjonalizacja przemysłu – odbudowa przemysłu szła w parze z przejmowaniem kontroli nad poszczególnymi zakładami przez rady robotnicze.
a) podejmując odgruzowywanie i odbudowę fabryk robotnicy pracowali najczęściej bez zapłaty
b) Organizacje zawodowe i partyjne zabezpieczały minimum zaopatrzenia w żywność, odzież i niezbędne surowce
3. Dekretem z 10 listopada 1945 roku utworzono Centralny Urząd Planowania przy Komitecie Ekonomicznym Rady Ministrów, przekształcony w 1949 roku w Państwową Komisję Planowania Gospodarczego.
4. Wielką pomoc w zaopatrzeniu i odbudowie gospodarki okazał Związek Radziecki – 21 kwietnia 1945 roku Rząd Tymczasowy zawarł z ZSRR Układ o Przyjaźni, Pomocy Wzajemnej i Współpracy Powojennej.



PODSUMOWANIE:

Reforma rolna i nacjonalizacja przemysłu stanowiły ważny krok w realizacji zapowiedzi Manifestu PKWN z 22 lipca 1944 roku o przeprowadzeniu podstawowych reform gospodarczych i społecznych w Polsce.
Rozsądna polityka rządu, entuzjazm twórczy mas pracujących i pomoc ZSRR spowodowały, iż odbudowa gospodarki polskiej postępowała szybko. Podjęto przygotowania do wprowadzenia w życie 3 – letniego planu odbudowy gospodarczej (1947 – 1949)


„Dzieje Polski” – Warszawa 1981 – PWN – pod redakcją Jerzego Topolskiego, str. 828, 846 – 849.



ROZWÓJ EKONOMICZNY POLSKI LUDOWEJ
1956 - 1989



1. Polityka socjalistycznego uprzemysłowienia i intensyfikacji rolnictwa przyniosła globalne wyniki na skalę nie znaną w poprzednich okresach rozwoju kraju. W 1973 roku Polska osiągnęła poziom produkcji przemysłowej 20 razy wyższy w stosunki do 1938 roku.
a) Wydatnie rozbudowano przemysł środków produkcji, rozbudowie uległa baza paliwowo-energetyczna Polski, stworzono liczne nowe okręgi i ośrodki przemysłowe
b) Powstały nowe okręgi przemysłu węglowego jak np. Rybniki Okręg Węglowy, ośrodki wydobycia węgla brunatnego w Turoszowie, Koninie, zagłębie wydobycia siarki w Tarnobrzegu, miedzi w Lublinie i liczne inne ośrodki
c) Zbudowano kilka ośrodków przemysłu chemicznego, jak np. w Płocku, Puławach, Włocławku, Gdańsku, Szczecinie, Policach
d) Znacznej rozbudowie uległ przemysł stoczniowy budowy maszyn
2. Intensywne uprzemysłowienie kraju i następująca w jego wyniku zmiana struktury całej gospodarki narodowej umożliwiły unowocześnienie polskiego rolnictwa. Produkcja rolnicza rozwijała się systematycznie pomimo zmniejszania się ogólnej powierzchni użytków rolnych w wyniku przejmowania części użytków rolnych na potrzeby przemysłu, transportu i budownictwa mieszkaniowego.
3. Transport – w toku realizacji kolejnych planów rozwoju gospodarczego wielką wagę przykładano do inwestycji w dziedzinie komunikacji. Cały kraj pokryto gęsta siecią nowoczesnych dróg bitych o nawierzchni ulepszonej, zbudowano nowe linie kolejowe, znaczną część linii kolejowych zelektryfikowano.
4. Handel wewnętrzny – dynamicznie rozwijający się dział gospodarki narodowej. W latach 1971 – 1975 polepszyło się zaopatrzenie rynku w towary przemysłowe; dostawy tych towarów wzrosły o ponad 80%. Wzrosła również wartość usług zwiększając się w latach 1966 – 1970 o 11,1 mld. zł. Podaż usług w latach 1971 – 1975 wzrosła o ponad 60%



„Dzieje Polski”- Warszawa 1981 – PWN – pod redakcją Jerzego Topolskiego,
str. 870 – 874


CZAS WIELKICH PRZEMIAN GOSPODARCZYCH
1989-2000


1. Gospodarka według nowych zasad – w roku 1989 w Polsce nastąpiły zmiany nie tylko polityczne, ale również gospodarcze:
a)Przeprowadzono reformy, z których najważniejszą była prywatyzacja
b)Wprowadzono zasadę swobody działalności gospodarczej
c)Nastąpił rozwój handlu – poprawiło się zaopatrzenie sklepów
2. Szczególnie trudna sytuacja polskiego rolnictwa
3. Zwiększenie się bezrobocia – wiele zakładów przemysłowych upadło, gdyż nie wytrzymało konkurencji.

PODSUMOWANIE:
Dzięki zmianom gospodarczym w Polsce powstały firmy produkujące urządzenia, które wcześniej były sprowadzane z zagranicy. Stacje benzynowe, które w Polsce Ludowej należały do państwa, obecnie mogą znajdować się w rękach prywatnych. W wyniku rosnącej konkurencji poprawiła się znacznie jakość usług oraz liczba punktów usługowych.

„Historia i społeczeństwo” – wyd. ARKA – Grzegorz Wojciechowski
str. 197 - 199


Jest to tylko streszcznie pisane przez moją mamą, ale niektórym może się przydać..tak myśle :)) Jeśli jeszcze byście czegoś potrzebowali piszcie na [email protected] postaram się pomóc...