Kształtowanie nowego układu sił na świecie w latach 1945-1953. Zimna wojna

*Po 1945 Angila i Francja straciły swą mocarstwową pozycję na rzecz USA i ZSRR, które podzieliły świat na dwie strefy wpływów.
*W 1946 Winston Churchill użył określenia „żelazna kurtyna” wobec linii wzdłuż której wyznaczono podział Europy na strefę wpływów USA i ZSRR. Wystąpienie Churchilla uznaje się za początek „zimnej wojny”
*5 czerwca 1947 amerykański sekretaż stanu Gorge Marshall przedstawił program pomocy gospodarczej dla zniszczonej II wojną światową Europy
*Po kapitulacji Niemiec podzielono je na strefy okupacyjne (angielską, amerykańską, francuską i radziecką)
*W 1947 połaczono strefy aliantów zachodnich a 21 września 1949 powstała Republika Federalna Niemiec. W dwa tygodnie później strefę radziecką przekształcono w Niemiecką Republikę Demokratyczną.
*5 marca 1953 umarł sowiecki dyktator Józef Stalin.

-Paryskie traktaty pokojowe z sojusznikami III Rzeszy

10 lutego 1947 podpisane zostały w Paryżu traktaty pokojowe z Włochami, Finladią, Austrią, Rumunią, Bułgarią i Węgrami – państwami które podczas II wojny współpracowały z niemcami. Nałożono na włochy reparacje wojenne, z których 1/3 miały one wypłacić dla ZSRR.
Austrię podobnie jak niemcy podzielono na strfy okupacyjne. W 1945 przeprowadzono wybory parlamentarne a następnie obięto planem Marshalla. W 1955 na mocy układu wiedeńskiego austria staje się państwem neutralnym i odzyskuje pełną suwerennsoć. W 1955 rosjanie wycofali się z finlandii która stała się neutralna. 3 pozostałe państwa sojusznicze hitlerowców znalazły się w sowieckiej strefie wpływów. Zasady polityki wobec niemiec w okresie powojennym ustalono na konferencjach w Teheranie, Jałcie i Poczdamie.

-Doktryna Trumana i plan Marshalla
W marcu 1947 prezydent USA Harry Truman zwrócił się do amerykańskiego Kongresu z apelem o udzielenie pomocy krajom w których zagrożona była demokracja. Argumentacja jakiej użył przeszła do historii pod nazwą doktryny Trumana. Od 1948 kraje europejskie zostały objęte pomocą ekonomiczną w ramach planu Marshalla. Do programu przystąpiło 16 państw któ®e utworzyły Organizację Europejskiej Współpracy Ekonomicznej. (OEEC).

-Okupacja niemiec przez aliantów
Zdobycie Berlina zapoczątkowało konflikty pomiędzy aliantami na tle kwestii niemieckiej. W Jałcie postanowiono tymczasowo podzielić niemcy na strefy okupacyjne USA, ZSRR i Wielkiej Brytanii a Berlin na sektory. Projekt zaczęto ralizować w 1945, nieco go jednak zmieniono na konferencji poczdamskiej z powodu przystąpienia Francji do grupy państw okupacyjnych. Tereny od linii Odry i Nysy po wojnie zostały przyznane polsce. Czechom zwrócono Sudety. Strefy okupowane przez USA i brytanie połączono w 1947 i nazwano Bizonią a po połączeniu tej strefy ze strefą francuzką tego samego roku nazwano Trizonią. W 1946 w efekcie połączenia partii komunistycznej i socjaldemokratycznej powstała Niemiecka Prtia Jedności (SED). Od 1946 rozpoczęto tu upaństwawianie przemysłu. W Trizonii rozpoczęto realizację postanowień poczdamskich. Uruchomiono program nazywany „cztery D” : demilitaryzacja, denazyfikacja, dekartelizacja i demokratyzacja. W czerwcu 1946 przeprowadzono reformę walutową i wprowadzono markę niemiecką.

-Powstanie dwóch państw niemieckich, konflikty pomiędzy aliantami na tle spraw niemieckich i początek „zimnej wojny”.
W 1946 ZSRR nie wywiązał się z obowiązku dostarczenia surowców i zywności do stref zachodnioniemieckich. Kreml rozpoczął w 1948 blokadę Berlina. Był to początek kryzysu berlińskiego. Odtąd przez 8 miesięcy państwo zachodnie organizowało „mosty powietrzne”, drogą lotniczą były dostarczane odzież, żywność opał i woda. ZSRR widząc nieskuteczność blokady rozwiązał ją w maju 1949. W 1950 brytania i USA zadeklarowały zakończenie wojny z niemcami. Na podstawie traktatów paryskich z 1945 RFN uzyskało prawdo do posiadania własnej armii i członkostwa w NATO (dp 1955r.). W 1950 NRD zawarła traktaty o nienaruszalności granic z Polską i Czechosłowacją.

-Śmierć Józefa Stalina
5 marca 1953 w wyniku wylewu krwi do mózgu w wieku 74 lat zmarł dyktator ZSRR Józef Wissarionowicz Stalin. Stalin podporządkował Europę Środkową wpływom Moskwy, a następnie umocnił je na Dalekim Wschodze. Śmierć Stalina mogła zapoczątkować rozpad systemu stworzonego przez dyktatora. Następny sekretarz generalny KPZR, Nikita Chruszczow, na SS Zjeździe KPZR wystąpił z ostrą krytyką stalinizmu. Kreml nie zamierzał zrezygnować z prowadzenia polityki imperialnej na Dalekim Wschodze ani z dominacji w Europie Środkowej.