Mizrachi - działalność partii

MIZRACHI

Mizrachi jako organizacja syjonistyczno-ortodoksyjna była reprezentantką prawicowych poglądów. Powołano ją do życia w Wilnie w 1902 roku a jej pierwszym przywódcą został I Jakub Reich lecz dopiero w 1917 roku utworzono samodzielną partię polityczną w Warszawie a Szyi Heszela Farbsteina wybrano jako pierwszego prezesa. Do czołowych działaczy Mizrachi w Polsce należą rabin Izaak Nissenbaum i Izaak Rubinstein na arenie międzynarodowej prym wiodą jej światowy przywódca rabin Meir Berlin oraz rabin Aaron Tajtelbaum rabin Fischmann i Daniel Sirkus
Wraz z powstaniem Mizrachi utworzono organizację młodzieżowe Cejrej Mizrachi jej celem było kształcenie umysłowe w duchu religijnym oraz propagowanie wśród młodzieży chęci pracy fizycznej i produktywnej, Hechaluc Mizrachi prowadziła szkolenia do przyszłej pracy w Palestynie, Haopel Mizrachi była młodzieżówką mającą charakter robotniczo-religijny, Jabne jako organizacja szkolna dążyła do zaszczepienia w umysłach młodych ludzi tradycji wiedzy religijnej. Głównym celem politycznym Mizrachi było dążenie do konsolidacji żydostwa opartego na religijnych zasadach w tworzeniu państwa w Palestynie, twierdzili także że nieodzownym warunkiem powrotu zsekularyzowanych syjonistów do religii jest obowiązek współpracy zarówno z żydami zsekularyzowanymi jak i ateistami w ramach Ruchu syjonistycznego. W polityce zaś krajowej uznanie praw narodowożydowskich, pełne równouprawnienie obywatelskie i narodowe żydów, przestrzeganie przez Żydów zasad wierności wobec narodowi i państwu polskiemu a także zorganizowania gminy żydowskiej na zasadach religijno narodowych.
W dziedzinie polityki międzynarodowej katalizatorem konsolidującym stronnictwa syjonistyczne stawała sie zawsze kwestia palestyńska. Czego przykładem mogłaby być manifestacja protestacyjna w miastach Polski „przeciwko władzom angielskim z powodu zamknięcia bram Palestyny zarówno dla legalnych emigrantów jak i turystów. Te zarządzenia władz palestyńskich przyczyniły się pośrednio do rozpoczęcia przez przywódców akcji konsolidacyjnej wszystkich grup syjonistycznych, wyłoniły się koncepcje ujednolicenia akcji politycznych również w polityce krajowej, zwłaszcza wobec konieczności zajęcia stanowiska w sprawie wyborów samorządowych w całym kraju”.1 Także na VII Krajowej Konferencji Mizrachi która odbyła się w Warszawie 23-24 maja 1937 roku kwestia palestyńska było żywo omawiana „konferencja wypowiadała sie przeciwko podziałowi Palestyny”2. Przeciwko wszelkim próbom ograniczenia imigracji żydowskiej do Palestyny poruszyła Polska Organizacja Mizrachi w czasie narady światowych mizrachistycznych organizacji skautowych odbyta w Krakowie. „Władze partyjne uchwaliły poprzeć światową Egzekutywę Syjonistyczną w walce o swoboda imigrację do Palestyny”3. Wyrażano także opinie wspólnej akcji na rzecz funduszów palestyńskich i zwiększenia przydziału certyfikatów dla Polski oraz we wspólnym zorganizowaniu Tygodnia Palestyńskiego. Na konferencji zorganizowanej z inicjatywy Centralnego Komitetu Organizacji syjonistycznej odbytej 5 IV 1936r. „uznano za niezbędne zjednoczenie całego frontu syjonistycznego wciągnięcie do Komitetu Palestyńskiego obejmującego wszystkie centrale Komitety Ogólnych Syjonistów, przedstawicieli Mizrachi, rewizjonistów i Stronnictwa Państwa Żydowskiego. Ponadto Konferencja uchwaliła protest przeciw akcji i agitacji antyżydowskiej”.4 W roku 1938 jednym z głównym zainteresowań Mizrachi na polu międzynarodowym było dążenie do akcji ułaskawienia skazanego na karę śmierci w Palestynie policjanta Mordechaja Szwartza, który był mizrachistą. Doszło nawet do współpracy między Mizrachi i Aguda Israel postanowiły wspólnie prowadzić w Anglii i Europie wschodniej kampanie na rzecz instytucji religijnych oraz na rzecz uchodźców przybywających do Palestyny z różnych krajów . W Gdańsku w dniach 19-22 sierpnia 1928 na III Wszechświatowej Konferencji Mizrachi brała udział także delegacja z polski składająca się z 32 posłów wśród których znależli się posłowie na sejm Farbstein i rabin Brodt.A zatem reasumując politykę zagraniczną to mimo ze niewielkie ugrupowanie tworzyli mizrachisci to starali się interweniować w różnych sprawach związanych z Palestyną począwszy od spraw społeczno-gospodarczych po religijne łącząc swe wysiłki z organizacjami o innych poglądach politycznych we wspólnym działaniu na rzecz dobra społeczności żydowskiej.
Mimo że na arenie międzynarodowej partie o różnych poglądach politycznych potrafiły się dogadać to już w polityce wewnętrznej wyglądało to zgoła odmiennie. W czasie tzw. Przesilenia rządu Bartla w 1930r politycy żydowscy uważali że rząd obecnego premiera ma jedynie charakter prowizoryczny gdyż w czasie wygłoszonego expose nie było wzmianki o planie gospodarczym ani, ani w sprawie rewizji konstytucji jedynie nadrzędnym celem jest uzyskanie budżetu dla państwa od parlamentu. ,,Dlatego też w kole Żydowskim debatowano nad ustosunkowaniem sie Koła do budżetu i zajęcia stanowiska wobec przesilenia rządowego oraz kwestii konsolidacji wewnętrznej koła. Poseł Grunbaum twierdził, że nie ma w budżecie żadnych zmian na korzyść potrzeb ludności żydowskiej inni mówcy przemawiali za ustosunkowaniem się do budżetu jako do konieczności państwowej. Poseł Grunbaum oświadczył, że zrzeka sie godności prezesa kola . Przewodnictwo nad kołem objął Farbstein jako przedstawiciel grupy Mizrachi, która zadecydowała o zmianie taktyki.
Grupa Grunbauma twierdziła, że fakt wstrzymania się od głosowania nad budżetem zmieniło jego linię polityki wobec rządu.”5 W ten sposób doszło do podziału w kole. Ostatecznie na skutek referatów żydowskich sejm przyznał w budżecie subsydia dla instytucji żydowskich. Członkowie koła wnieśli liczne wnioski oraz poprawki do budżetu. Nawet w czasie wyborów do gmin wyznaniowych nie obyło się bez sporów na tle wyznaniowym i politycznym. „W Warszawie walka Agudy przeciw prezesowi zarządu Farbsteinowi leaderowi Mizrachi przybrała formy burd publicznych i czynnych zniewazeń. Opinia publiczna domagała sie z tego powodu rozwiązania rady gmin i zarządzenia nowych wyborów.”6


Bibliografia:
Walicki J.,Ruch syjonistyczny w Polsce w latach 1926-1930, Łódź 2005.