Pojezierze Mazurskie

WIADOMOŚCI OGÓLNE – POŁOZENIE, PODZIAŁ ADMINISTRACYJNY

Pojezierze Mazurskie z krainami sąsiednimi obejmuje ziemie położone miedzy dolina dolnej Wisły a granicą Polski na północy i wschodzie; na południu bez wyraźnej granicy przechodzi w rozległą Nizinę Mazowiecką. Obszar ten wynosi (wg danych z 1975 r.) 34,1 tys.km2 (10,8% powierzchni kraju), w tym powierzchni użytków rolnych-2025 tys. hektarów, lasów zaś 894,8 tys. hektarów. Lesistość tego obszaru jest stosunkowo wysoka, stanowi bowiem 26,3%. Pod względem administracyjnym prawie w całości leży ono w województwie warmińsko-mazurskim (kiedyś na obszarze 4 województw; elbląskiego, toruńskiego, olsztyńskiego i suwalskiego).

Niemal pośrodku Pojezierza Mazurskiego leżą wielkie jeziora mazurskie, a wśród nich największe jezioro w Polsce

Śniardwy i niewiele ustępujący mu zespół jezior Marmy i Śniardwy (największe polskie jeziora).

GLEBY

Gleby pojezierza Mazurskiego powstały w przeważającej większości z gliny zwałowej, która w wielkich masach została tu przyniesiona przez lądowód północny. Glina ta występuje na znacznych obszarach bezpośrednio na powierzchni lub na niewielkiej głębokości. Charakteryzuje ją duża zawartość i mała przepuszczalność, wskutek znacznej ilości bardzo drobnych cząstek.
Gleby Pojezierza Mazurskiego (wg H.Uggli, 1956) zostały ujęte w następujące typy i rodzaje:
1-gleby bielicowe,
2-gleby brunatne
3-czarne ziemie
4-gleby bagienne
5-gleby różnych typów, wytworzone z namułów rzecznych oraz osadów
pojeziernych
6-gleby deluwialne

KLIMAT

Klimat Pojezierza Mazurskiego powstaje w ścisłym związku z położeniem geograficznym tego regionu. Wynika on ze ścierania się wpływów klimatu morskiego i kontynentalnego. Ze względu na stosunki termiczne Pojezierza Mazurskiego należy zaliczyć do najzimniejszego obszaru Pojezierza, a co za tym idzie występuje tam najkrótszy okres wegetacji, trwającym tylko ok.190 dni. Roczne opady atmosferyczne na Pojezierzu Mazurskim wynoszą na obszarach wzniesień i jezior 550-600 mm, na terenach miedzy Kętrzynem, a jeziorem Śniardwy 500-550 mm, natomiast w okolicy Lelkowa i Gołdapi przekraczają 700 mm .



WODY

Pod względem hydrograficznym Pojezierza Mazurskiego należy do najciekawszych regionów naszego kraju. Liczne naturalne szlaki wodne, duże bogactwo jezior i ich zgrupowania, prastare obszary bagien i torfowisk nadają tutejszemu krajobrazowi charakterystyczny wygląd, różnych od pozostałych regionów w Polsce.



Rzeki:
Na szczególną uwagę zasługują 3 działy wodne: dorzecze Wisły z jej prawobrzeżnymi dopływami, dorzecze Pregoły odwadniają odwadniające przez Łynę i Węgorapę oraz rzeki przymorskie z Baudą i Pasłęką.

Jeziora:

Zespół jezior pochodzenia polodowcowego na Pojezierzu Mazurskim liczy ponad 2700 naturalnych zbiorników wodnych o powierzchni 1ha. Największe centralne zgrupowania jezior, tzn. Wielkie Jeziora Mazurskie, jest położone między Węgorzem, Giżyckiem, Dyszem, Piszem, Rucianem, Mikołajkami i Rynem. Drugim znacznie mniejszym zespołem jest zgrupowanie jezior w okolicy Iławy, Starego Dzierzgonia i Ostródy. Poza tym Pojezierze mazurskie jest usiane mnóstwem jezior różnej wielkości.

Największe jeziora Pojezierza Mazurskiego:
(wg Kondrackiego 1972)

1)Śniardwy, pow.(109,7 km2), głęb. (23,4 m)
mezoregion – Kraina Wielkich Jezior

2)Mamry, pow.(102,4 km2), głęb.(44 m)
mezoregion – Kraina Wlk. Jezior

3)Jeziorak, pow.(32,3 km2), głęb.(12 m)
mezoregion – Pojezierze Iławskie

Jeziora o głębokości maksymalnej powyżej 50 m :

1)Hańcza, głęb.(108 m)
mezoregion – Pojezierze Suwalskie

2)Wigry, głęb.(73 m)
mezoregion – Równina Augustowska

3)Wuksniki, głęb.(64 m)


Wśród jezior Pojezierza Mazurskiego wyróżniamy dwa zasadnicze typy:
a)jeziora rynnowe
b)jeziora morenowe


MAZURSKI PARK NARODOWY

Nad wielkimi jeziorami utworzony został jeden z pierwszych w Polsce parków krajobrazowych. Na terenach Mazurskiego Parku Krajobrazowego nie ma zbyt dobrych warunków do uprawy roślin. Gleby są mało urodzajne, przeważnie piaszczyste i gliniaste. Uprawę roli utrudniają tam głazy narzutowe. Uprawia się tam żyto, ziemniaki, owies i dość dużo lnu. Duża ilość łąk sprzyja hodowli bydła.
POCHODZENIE I CHARAKTERYSTYKA FLORY POJEZIERZA MAZURSKIGO

Flora Pojezierza Mazurskiego jest dobrze poznana, szczególnie w odniesieniu do roślin naczyniowych. Naliczono tu 1258 gatunków roślin naczyniowych ujętych w 108 rodzin i 495 rodzajów (Polakowski, 1963).
Dzisiejszy świat flory i roślinności Pojezierza Mazurskiego ustalił się w
wyniku zmian klimatycznych i edaficznych oraz wędrówek i osiedlania
się roślin pochodzących z różnych obszarów fitogeograficznych, a zapoczątkowanych u schyłku ostatniego glacjału. Szata roślinna opisanego obszaru odznacza się bogactwem gatunków oraz różnorodnością zespołów roślinnych, tak odmiennych od innych regionów Polski:


Informatory:

„Geografia Polski”- Jan Mordawski

„Pojezierze Mazurskie”-Jan Panfil
(Przyroda Polska)
„Moje miejsce w Polsce i Regionie” – Teresa Krynicka-Tarnacka,
Grażyna Wnuk,
Zofia Wojtkowicz
„Krajobrazy Polski”- Jan Kądziołka