Historia wynalazków

Historia wynalazków

1.Kiedy i z czyjej inicjatywy zbudowano pierwszy batyskaf ? Jaką dotychczas max głębokość zanurzenia udało się uzyskać ?
Batyskaf - pojazd podwodny składający się z kulistej kabiny obserwacyjnej oraz systemu pływaków i zbiorników balastowych zapewniających możliwość samodzielnego zanurzenia i wynurzania się. Pierwszym batyskafem był belgijski FNRS - 2 zbudowany w 1948r w Holandii z inicjatywy szwajcarskiego badacza Augusta Piccarda. W 1960r batyskaf Trieste osiągnął rekord głębokości 10.919 m (załoga Jacques Piccard, Donald Walsh). Między innymi przy użyciu batyskafu wydobyto w 1966r z głębokości 853 m Jedną z bomb atomowych zgubionych przez amerykański bombowiec u brzegów hiszpańskiego miasta Palomares.
2. Jaki pojazd można uważać za prototyp ciągnika oraz kiedy i przez kogo został zbudowany ?
Ciągnik (traktor) - pojazd mechaniczny do ciągnienia pojazdów bez własnego napędu (np. maszyn rolniczych i budowlanych, dział itp.). Pierwszym pojazdem mogącym stanowić prototyp ciągnika był ciężki wóz artyleryjski zbudowany w 1769r przez Francuza N.J. Cugnota - napędzany silnikiem parowym.
Poruszał się z prędkością 4 km/godz. , a co 15 min. Zatrzymywano go nad ogniskiem aby uzyskać odpowiednie ciśnienie pary. W 1917r H. Ford uruchomił w Detroit seryjną produkcję ciągnika z silnikami spalinowymi.
3. W jakiej dziedzinie nauki i do czego używany jest elektroencefalogram? Kto i kiedy zaobserwował zjawiska umożliwiające zbudowanie tego urządzenia ?
Elektroencefalogram - aparat do rejestrowania czynnościowych prądów mózgu. Metoda elektroencefalografii (EEG) rozwinęła się w latach powojennych dzięki szybkiemu postępowi elektroniki i stanowiła często stosowaną metodę diagnostyczną w neurologii.
Pierwsze spostrzeżenia o elektrycznej aktywności mózgu królików, małp pochodzą z doświadczeń angielskiego uczonego (1875r) R. Catona z Liverpoolu.
4. Jaka jest pracy frezarki uniwersalnej. Kto, kiedy i gdzie uruchomił pierwszy produkcję frezarek uniwersalnych ?
Frezarka - obrabiarka skrawająca za pomocą obracającego się narzędzia zwanego frezem . Frezarki stanowią najmłodszą grupę maszyn skrawających. Pierwszą frezarkę zbudował w 1818r inżynier amerykański J. Brown skonstruował i uruchomił pierwszą produkcję frezarek uniwersalnych, które pozwalają na dowolne przesuwanie się narzędzia względem przedmiotu, a więc możliwa jest obróbka bardzo skomplikowanych przedmiotów. Współcześnie frezarki pracują jako automaty sterowane elektronicznie według określonego programu.
5. Nowe polskie pieniądze 100zł i 200zł posiadają zabezpieczenia za pomocą hologramu. Kto był odkrywcą hologramu, kiedy to było i na czym polega holografia ?
Holografia - metoda rejestrowania i odtwarzania przestrzennych (trójwymiarowych) obrazów przedmiotów, w której wykorzystuje się zjawisko interferencji wiązki fal odbitych od przedmiotu z wiązką takich samych fal podających bezpośrednio na materiał rejestrujący. Jeżeli na przedmiot jest rzutowana wiązka świetlna, odbija się od niego i pada na materiał światłoczuły, gdzie spotyka się z taką samą wiązką padającą bezpośrednio - to otrzymuje się hologram optyczny, czyli zapis obrazu przedmiotu zaszyfrowany w postaci prążków i pierścieni interferencyjnych. Podstawy teoretyczne holografii opracował w 1920r polski fizyk M. Wolfke. Pierwsze próby zapisywania i odczytywania obrazów tą metodą przeprowadził w 1947r D. Gabor fizyk brytyjski - pochodzenia węgierskiego. Dopiero jednak pojawienie się światła spójnego (wynalazek lasera) przyspieszył rozwój holografii.
6. Określ co to jest inspekt i kogo uważamy za wynalazcę inspektu?
Inspekt (przyśpiesznik) - skrzynka bez dna, nakryta oknem stosowana w warzywnictwie i kwiaciarstwie do produkcji rozsady, upraw roślin wczesnych lub o długim okresie wegetacyjnym. Wynaleźli go Rzymianie, którzy znali zarówno inspekty ciepłe, ogrzewane nawozem, jak i zimne. W 1716r Martin Triewald szwajcar wprowadził podgrzewanie inspektu ciepłą wodą. Pierwszą na świecie palmiarnię wybudował w 1936r J. Paxton.
7. Kiedy i gdzie pojawiło się pierwsze koło garncarskie ? Jaki jest tradycyjny napęd koła garncarskiego ?
Koło garncarskie - poziomo osadzona drewniana tarcza wprowadzana w ruch obrotowy napędem nożnym. Koło garncarskie pojawiło się około 3200 p.n.e. w Mezopotamii. Pozwoliło na masowe formowanie i produkcję garnków. Na ziemie polskie znajomość koła garncarskiego przynieśli Celtowie w III w. p.n.e.
8. Na jakiej zasadzie działa lampa fluorescencyjna (świetlówka). Gdzie i kiedy po raz pierwszy ukazały się tego typu lampy ?
Lampa fluorescencyjna (świetlówka) - odmiana lampy wyładowczej. Działanie opiera się na zjawisku świecenia niektórych ciał (luminoforów) po wpływem promieniowania nadfioletowego. Wewnętrzne ścianki takiej lampy są pokryte warstwą luminoforu przekształcającego promieniowanie nadfioletowe w światło widzialne. Promieniowanie nadfioletowe powstaje podczas wyładowań elektrycznych w parach rtęci z dodatkiem gazu pomocniczego np. argonu. W Polsce w latach trzydziestych w XX w. badali to zjawisko polscy fizycy m.in. S. Pieńkowski. Pierwsze świetlówki ukazały się 1938r jednocześnie w Stanach Zjednoczonych i Związku Radzieckim.
9. Kto i kiedy podał nazwę "mikroskop". Jaka jest istotna różnica pomiędzy mikroskopem zwykłym, a mikroskopem elektronowym ?
Mikroskop - przyrząd optyczny wytwarzający znaczne powiększenie obrazu bardzo małych przedmiotów. Pod koniec XVI w. w Holandii zrodził się pomysł zbudowania pierwszego mikroskopu złożonego z dwóch soczewek. Wzorcem był wykonywane soczewki do okularów (od XIV w.). Nazwę mikroskop podał Grek Demiscianus w 1614r. Współczesne mikroskopy o powiększeniu kilkuset razy pozwalają odróżnić szczegóły o wymiarach nie mniejszych niż . Dopiero zastosowanie mikroskopów elektronowych (powiększenie milion razy) pozwoliło badać budowę wewnętrzną komórki biologicznej, bakterii czy ułożenie atomów w sieci krystalicznej. Pierwszy prototyp w 1931r., a pierwsza wersja użyteczna powstała u Simensa w 1938r. W zwykłym mikroskopie obraz obiektu tworzy wiązka światła (stąd wady jak dyfrakcja), a w mikroskopie elektronowym wiązka elektronów, która może prześwietlać obiekt badany.
10. Noktowizor, jak działa, do czego służy oraz kto i kiedy wynalazł go ?
Noktowizor - przyrząd umożliwiający widzenie w ciemności, stosowany głównie dla potrzeb wojskowych. Warunkiem widzenia jest oświetlenie przedmiotu promieniami podczerwieni. Noktowizor służy do prowadzenia pojazdów w całkowitej ciemności, celowania z broni ręcznej (do 100m) i do strzelania z dział (do 1000m). Noktowizor wykonany został przez J.L. Barida w 1926r. Dalszy rozwój to prace Zworykina. Najnowsze noktowizory pozwalają widzieć przedmiot oświetlony nawet bardzo słabym światłem np. gwieździstego nieba.
11. Jakie zjawisko wykorzystuje się w pracy elektrowni atomowych ? Gdzie i kiedy zaczął pracować pierwszy reaktor jądrowy ?
Reaktor jądrowy - urządzenie, w którym przeprowadza się w sposób kontrolowany reakcję rozszczepienia jąder atomowych.Pierwsze prace w 1938r (Niemcy, Stany Zjednoczone). Pierwszy reaktor jądrowy zaczął pracować w grudniu 1942r w Chicago - samopodtrzymująca się reakcja rozszczepienia zachodziła w uranie. Zasadniczą częścią reaktora jest blok grafitów, w którym są pręty uranowe i kadmowe. Uran jest materiałem rozczepialnym - paliwem, a grafit pełni rolę spowalniacza. Kadm jest pochłaniaczem neutronów (zmniejsza szybkość reakcji). Obecnie jest wiele różnych reaktorów jądrowych (różne moderatory, różne paliwa - uran, pluton).
12. Jakie zdarzenie i kiedy spowodowało powstanie pierwowzoru stetoskopu (słuchawki lekarskie) ?
Stetoskop - słuchawka lekarska - przyrząd do osłuchiwania narządów wewnętrznych, zwłaszcza płuc i serca.Osłuchiwanie klatki piersiowej początkowo gołym uchem rozpoczął lekarz francuski R. Laennec. Pewnego dnia w 1816r. przyszło mu badać młodą damę o nadmiernej tuszy i dużych piersiach co uniemożliwiało mu osłuchanie. Wziął wtedy zeszyt zwinął go w trąbkę i tak zbadał serce otyłej damy. Po szeregu doświadczeniach w 1819r. tenże lekarz wydał dzieło o osłuchiwaniu klatki piersiowej i podał pierwszy wzór stetoskopu. Potem końcówkę zaopatrzono w membranę i tak jest do dzisiaj.
13. Kto, kiedy i dla jakich potrzeb zbudował pierwszą wirówkę. Jakie obroty na minutę posiadają współczesne ultrawirówki ?
Wirówka - centryfuga - urządzenie do rozdzielania mieszanin na składniki o różnej gęstości pod wpływem siły odśrodkowej. W Chinach już w X w. używano bardzo prostych wirówek do odciągania oleju. Postępy w fizyce spowodowały, że szwedzki inżynier Gustaw de Laval w 1878r. zbudował wirówkę do mleka, do oddzielania śmietany. Pierwsze ultrawirówki (ponad 20 tys. obr/min) do celów naukowych zbudowano w 1923r. Obecne ultrawirówki, których wirniczki mają wielkość kilku milimetrów osiągają obroty ok. 1 mln. obr/min. Takie wirówki pozwalają na określenie masy wielkich cząstek np. białka jak również pozwalają na osiąganie czystych i skoncentrowanych cieczy.
14. Co to jest keson, do czego służy i kiedy zastosowano go w Polsce po raz pierwszy?
Keson jest to urządzenie w postaci skrzyni bez dna, pozwalające na wykonywanie robót fundamentowych i innych pod wodą na znacznej głębokości po usunięciu wody np. przy użyciu sprężonego powietrza. W 1859 r. Stanisław Kierbedź zastosował keson do posadowienia pierwszego stałego mostu żelaznego na Wiśle w Warszawie.
15. Podbój Kosmosu stał się możliwy dzięki zbudowaniu statku kosmicznego. Kiedy pierwszy człowiek znalazł się na orbicie okołoziemskiej i jak się nazywał? Z czym kojarzy Ci się nazwa "Apollo 11" ?
Pierwszy projekt statku kosmicznego napędzany silnikiem rakietowym na paliwo płynne był dziełem Rosjanina polskiego pochodzenia Konstantego Ciołkowskiego ok.1900 roku. Pierwsze obliczenia techniczne wykonał Niemiec H. Oberth. Podstawą do stworzenia statku kosmicznego dało zbudowanie rakiety batalistycznej V2 w 1942 roku w Niemczech. Pierwszym załogowym lotem był statek radziecki Wastok 1, na którym Jurii Gagarin wykonał 12.04.1961 roku pierwszy lot kosmiczny, okrążając ziemię w ciągu 1 godz.48 min. 20.07.1969 roku - Apollo 11 - załoga (N.Armstrong i E.Aldrin) lądowała na Księżycu.
16. Wynalezienie jakiego elementu elektronicznego umożliwiło miniaturyzację sprzętu radiowego ? Kto i kiedy tego dokonał ?
Tranzystor - przyrząd półprzewodnikowy spełniający funkcję podobne jak lampa elektronowa. Wykorzystano tą właściwość półprzewodnika, że ma on inne własności elektryczne na powierzchni niż wewnątrz. Na podstawie prac teoretycznych Williama Shockleya, dwaj uczeni John Bardeen oraz Watter Bratlain opatentowali 17.06.1948 roku urządzenie pod nazwą tranzystor (opornik przekaźnikowy - od angielskiego "transfer recistor".
17. W 1903 roku bracia Orville i Wilbur Wright - Amerykanie wykonali pierwszy przelot samolotem "Flyer" na trasie 260 m. Jak odbył się start tego samolotu ? Kto i kiedy użył po raz pierwszy samolotu do celów wojskowych ?
Start samolotu "Flyer"odbył się na zasadzie wyrzutni typu katapulta. Silnik o mocy 12 kM umożliwił przelot na trasie 260 m przez 59 sekund. Był to dwupłatowiec z podwoziem płozowym. W 1911 roku Włosi po raz pierwszy użyli samolot w wojnie z Turcją.
18. W drugiej połowie XIX wieku wynaleziono metodę pozwalającą na masową i szybszą produkcję stali. Jak nazywał się wynalazca tej metody i na czym ten wynalazek polegał?
Wg najnowszych hipotez stal wynaleźli Spartanie i jako pierwsi wyposażyli swoich żołnierzy w broń stalową już w VII wieku p.n.e. Prowdziwą rewoluję w produkcji stali zapoczątkował konwerter wynalazek Henry Bessemera z 1956 roku. Jego metoda polega na przedmuchiwaniu powietrzem lub czystym tlenem ciekłej surówki.
19. Bolesław Prus w swojej pracy pisarskiej był prekursorem używania pewnego wynalazku. O jaki to wynalazek chodzi ?
Jako pierwszy z polskich pisarzy używał maszyny do pisania, której jednym z twórców był Amerykanin Christopha Sholes. Jego maszyna miała klawiaturę i taśmę nasyconą farbą, wałek zaś zastępowała pozioma płyta metalowa z nałożoną kartką papieru. Od 1873 roku maszyny tego pomysłu były produkowane przez znaną amerykańską firmę karabinów "Remington". Elektryczne maszyny do pisania pokazały się na rynku w 1920 roku.
20. Katapulta kojarzy się nam zazwyczaj z lotnictwem. Jakie było pierwotne jej przeznaczenie i jaki ma rodowód ?
W IV wieku przed naszą erą Grecy używali katapult do wyrzucania strzał, a potem pocisków kamiennych. Pierwsze były katapulty łukowe, następnie strunowe oraz łyżkowe ze sztucznym ramieniem. Wszystkie konstrukcje wykorzystywały sprężystość użytych materiałów.
21. Z chwilą, gdy powstała możliwość wykorzystania elektryczności zbudowano urządzenie do komunikowania się ludzi między sobą. Co to jest za urządzenie, jak działa oraz kto był twórcą ?
Twórcą praktycznego telefonu był Aleksander Graham Bell - amerykański nauczyciel głuchoniemych. Istotą jego wynalazku była słuchawka elektromagnetyczna przetwarzająca drgania dźwiękowe na sygnały elektr. i odwrotnie po stronie odbiorczej. Był to 14.02.1876 rok.. Tego samego dnia jego rodak Elisha Gray też zgłosił pomysł na telefon o nieco innej budowie. W 1877 roku Bell zastosował w części nadawczej mikrofon (wynaleziony przez Edisona).
22. Niektóre wynalazki są efektem współpracy uczonych z wielu krajów. Właśnie przy wynalazku dotyczącym bezpiecznej nawigacji morskiej i lotniczej współpracowało między innymi dwóch Polaków. Podaj nazwiska tych dwóch Polaków i powiedz jakiego urządzenia to dotyczy?
Tym wznalazkiem był radar, urządzenie wykrywające i określające położenie obiektu w przestrzeni na podstawie rejestrowania odbitych od niego bardzo krótkich fal radiowych. Wg źródeł amerykańskich już w 1938 roku zainstalowali oni radar na statku "New York".Nieżależnie już w 1935 roku Anglik Watson-Watt zbudował aparat, za pomocą którego odkrył z odległości 50 km nadlatujący samolot. Od końca 1934 roku pionierskie prace nad radarem prowadzili również Polacy: Janusz Groszkowski i Stanisław Ryżko. Zastosowali oni w konstrukcji radaru katodę tlenkową. W przede dniu II wojny światowej Wielka Brytania miała już sprawną sieć stacji radarowych.
23. Bomby atomowe zrzucone na Hiroszimę i Nagasaki były następstwem prac badawczych wielu uczonych. Wymień, kto kierował pracą tych uczonych i kiedy pierwsza bomba atomowa była gotowa ?
Do bomb jądrowych zaliczamy bomby atomowe i wodorowe. Działanie bomby atomowej jest proste. Ładunek rozczepialny jest w niej podzielony na kilka części. W wyniku eksplozji zwykłego ładunku wybuchowego owe części ładunku rozczepialnego łączą się w jeden blok o tzw. masie nadkrytycznej tzn. takiej, że samoczynnie następuje niekontrolowana reakcja jądrowa - wyzwalająca ogromną energię. Pracą zespołu uczonych kierował Robert Oppenheimer, a pierwszą bombą atomową wyprodukowano w USA w 1945 roku.
24. Pradawny człowiek najwięcej czasu poświęcał na zdobycie pożywienia , wynalezienie jakiego urządzenia ułatwia człowiekowi zdobywanie pożywienia ? Podaj orientacyjny czas wynalezienia tego urządzenia ?
Łuk - broń miotająca strzały. Około 35 tys. p.n.e. - prawdopodobnie pojawił się równocześnie w różnych punktach Europy i Afryki. Zachowało się wiele legend o wspaniałych łucznikach jak np Robin Hood czy Asteros, który wybił oko Filipowi Macedońskiemu strzałą, na której napisał " w prawe oko króla Filipa".
25. Kto, kiedy i gdzie skonstruował pierwszy w pełni udany parostatek ?
Pierwsze próby zastosowania napędu parowego w żegludze miały miejsce w żegludze już w XVIII wieku we Francji i Anglii. Pierwsze praktyczne parowce to: angielski holownik "Charlotte Dundas" konstrukcji W.Symingtona i amerykański "Clermont" - konstrukcji Roberta Fultona. W 1808 roku odbył się pierwszy rejs morski z Nowego Yorku do Filadelfii parowca "Phenix" konstrukcji Johna Stewensa. W 1812 roku otwarto pierwsze połączenie żeglugowe parowcem "Comet" z Glasgow do Greenock. Szybszy rozwój parowców nastąpił w II połowie XIX wieku z chwilą zastosowania śruby okrętowej zamiast kół łopatkowych.
26. Wraz z pojawieniem się filmu dźwiękowego, wielu wynalazców pracowało nad stworzeniem filmu barwnego. Wśród nich był również Polak. Proszę podać jego nazwisko i jaki był jego wkład w rozwój filmu barwnego ?
W latach 1918 do 1925 Jan Szczepaniak stworzył system fotografii barwnej dość skomplikowany i wymagający stosowania specjalnych kamer i projektorów. Jego systemem został między innymi wykonany w 1921 roku w Alpach film krajoznawczy "Przełęcz" - bardzo wysoko oceniony za wierne odtworzenie barw.
27. Spawanie w bardzo dużym stopniu wyparło nitowanie w łączeniu elementów konstrukcyjnych. Kiedy i gdzie w Europie powstał pierwszy most spawany i kto był jego konstruktorem ?
Spawanie jeden ze sposobów trwałego łączenia elementów głównie metalowych. W 1928 roku w Polsce nad rzeką Słudwią w Łowirzy powstał pierwszy na świecie spawany most drogowy wykonany wg projektu inż. Stefana Bryły, autora pierwszych na świecie przepisów dotyczących wytwarzania konstrukcji stalowych.
28. Kto i kiedy skonstruował zamek bębenkowy ? Na jakiej on działa zasadzie?
Zamek bębenkowy wymyślił, choć nie we wszystkich szczegółach Links Yale w 1861 roku. Jednak pomysł kołeczków blokujących pochodzi z dawnych egipskich zamków (sprzed 4000 lat). Do wewnętrznego walca wkłada się mały płaski kluczyk. Ząbki kluczyka wypierają na zewnątrz kołeczki. Ponieważ każdy kołeczek składa się z dwóch krótkich wałeczków o różnej długości to przy określonym ustawieniu obu wałeczków przerwa między nimi przypadnie akurat tam, gdzie jest powierzchnia walca wewnętrznego. Wówczas ten ostatni można bez trudu przekręcić. Metalowa listewka wystająca z walca wewnętrznego może wtedy przesunąć rygiel.
29. Kto i kiedy był twórcą pierwszego zegara wahadłowego i jakie zdarzenie o tym zdecydowało?
Według legendy, w 1581 roku Galileusz, obserwując w katedrze pizańskiej kołysanie się żyrandola odkrył (izochronizm wahadła) tzn. stałość okresu wahań wahadła. Pod jego kierunkiem w 1641 roku jego syn zbudował pierwszy zegar wahadłowy. Jednak model użyteczny zbudował w latach 1656-1657 Christiaan Huygeus (Holender). Jednym z pionierów był też gdański astronom Jan Heweliusz.
30. Kiedy i gdzie uruchomiono pierwszą linię trolejbusową ?
Trolejbus - bezszynowy pojazd komunikacji miejskiej z silnikiem elektrycznym zasilanym prądem z dwuprzewodowej sieci górnej. Pomysł budowy pierwszy podał J.Finney z Pittsburgha (USA) w 1882 r. Praktycznym sukcesem była jednak dopiero linia trolejbusowa Hallywood - Laurel Canyon w Kalifornii (1910 r.).
W 1911 r. istniało już kilkanaście linii trolejbusowych w W.Brytanii, USA i Kanadzie (zastępowano nimi linie autobusowe).
31. Wyjaśnij na czym polega budowa metra metodą tunelową oraz podaj kto, kiedy i gdzie zastosował tę metodę ?
Metro - miejska kolej podziemna. W Londynie zrodził się pomysł, gdy w 1851 r. powołano Komitet Budowy. Pierwszą linię metra, od której ówczesnej nazwy "Metropolitan" pochodzi obecna powszechna nazwa otwarto w 1863 r. Pierwszą linię wykonano pod kierownictwem Johna Fowlera, metodą wykopów. W latach 1869-1870 budowano w Londynie dalsze odcinki metra metodą tunelową, za pomocą specjalnej tarczy wiertniczej - wynaleziony przez Petera Barlowa. Tarcza drążyła tunel a za nią obudowywano segmentami rur żeliwnych. Na kontynencie europejskim pierwsze metra powstały w Budapeszcie (1896 r.), Nowy Yorku (1904 r.), Buenos Aires (1913 r.), w Tokio (1927 r.).
32. Podaj skrótowo budowę poduszkowca, oraz w którym roku zbudowano pierwszy poduszkowiec użyteczny ?
Poduszkowiec - pojazd unoszący się tuż nad podłożem (lądem lub wodą) dzięki wytwarzaniu pod jego spodem poduszki powietrznej za pomocą sprężarek. Ruch poziomy odbywa się dzięki śmigłom, wentylatorom, śrubom wodnym lub kołom. Wynalazcą jest szwedzki uczony E.Swedenborg w 1716 r. wybudował on taki pojazd napędzany siłą mięśni rąk. W 1882 roku też Szwed Lavel zmniejszył opory statku przez wywiercenie w kadłubie licznych otworów i tłoczenie nimi powietrza pod kadłub. Pierwszym pojazdem na poduszce powietrznej była łódź torpedowa zbudowana w 1916 r. przez Dagoberta Mullera dla marynarki austriackiej.
33. Na wystawie światowej w Nowym Jorku po raz pierwszy zademonstrowano dźwig osobowy. Kiedy to było i kto był twórcą ? Czy ten pierwszy dźwig miał zabezpieczenie w przypadku zerwania liny nośnej ?
Dźwig osobowy (winda) - kabina poruszająca się w szybie pionowym i napędzana za pomocą liny i wciągarek - obecnie elektrycznych . Sprawnie funkcjonujący dźwig osobowy wynalazł Elisha Otis z Nowego Jorku. Do rozreklamowania go wykorzystał wystawę Światową otwartą w Nowym Jorku w 1853 r. Dźwig ten posiadał samoczynny hamulec bezpieczeństwa, unieruchamiający klatkę w wypadku zerwania liny. Pierwszy dźwig osobowy założono w nowojorskim domu towarowym w 1857 r. W 1880 roku Ernst Siemens użył do napędu dźwigu osobowego silnik elektryczny.
34. Kto i kiedy dał pierwszy opis kompasu i jaką postać miała "Igła magnetyczna"?
Własności igły magnetycznej najdawniej były znane w Chinach, gdzie w kształcie łyżki używano jej do wróżbiarstwa. Pierwszy opis kompasu w nieomal dzisiejszej postaci dał w 1088 roku Chińczyk Szenkua. Z tych źródeł wiemy, że od XI w. Kompasy były używane na wojnie i wiedziano jak magnesować igły bez stosowania magnesu (przez jej rozżarzenie, zorientowania w kierunku północ-południe i gwałtowne ostudzenie. Pierwsze wiadomości w posługiwaniu się kompasem w Europie (Morze Śródziemne) pochodzą z 1190 roku.
35. Kto i kiedy wynalazł wiertło kręte? Podaj jak wiercono otwory w dawnych wiekach?
Wiertło kręte - część robocza tego wiertła składa się w dwóch śrubowo ułożonych zwojów zakończonych ostrzami skrawającymi oraz dwóch rowków między tymi zwojami. Szwajcar Martignoni w 1863 roku wynalazł to podstawowe i bardzo ważne narzędzie wiertarskie. W dawnych wiekach jako wierteł stosowano: rurki z kości, krzemień, a nawet twarde drewno. Wiertło drewniane działało - dzięki podsypywaniu ostrych ziarenek piasku w procesie wiercenia.
36. Podaj istotę działania popularnego odkurzacza, oraz podaj kto pierwszy i kiedy zastosował napęd elektryczny w odkurzaczu?
Elektrolux - dawny aparat do czyszczenia przedmiotów z kurzu, zawierający sprężarkę odśrodkową wytwarzającą ssanie. Odkurzacz wynalazł w 1869 roku Mc Gaffey. Napęd elektryczny zastosował James Spangler w 1907 roku. Wydajność jest kilkudziesięciu m3 zassanego powietrza na godzinę.
37. Daniel Fahrenheit był twórcą termometrów alkoholowego i rtęciowego. Podaj narodowość twórcy i datę powstania tych termometrów? Podaj jakie zjawiska fizyczne były podstawą wyznaczania dwóch punktów podziałki tych termometrów?.
Termometr - przyrząd do wyznaczania temperatury. Początki to stosowanie termoskopu (cieplna rozszerzalność cieczy) jeszcze p.n.e. wprowadzili Filon z Bizancjum i Heron z Aleksandrii. W XVII w. Galileusz zaczął stosować termometr z podziałką. Za twórcę współczesnego termometru uznaje się Holendra Daniela Fahrenheita z pochodzenia gdańszczanina, który w 1709 roku zbudował termometr alkoholowy, a w 1714 roku termometr rtęciowy. W 1725 roku przyjął podziałkę na której 0o (temperatura topnienia lodu) a 212o (temperatura wrzenia wody). W 1730 roku Reaumur - podziałka 80o. W 1742 roku Celsjusz - podziałka 100o.
38 Kto i kiedy wynalazł antenę radiową?
Antena to urządzenie składowe odbiorników i nadajników fal radiowych. W antenach nadawczych następuje zamiana drgań elektrycznych, wytwarzanych przez odpowiedni generator na fale radiowe a w antenach odbiorczych następuje zamiana odwrotna. Za wynalazcę uważa się Popowa, który w 1894 roku dokonując szeregu doświadczeń nad przesyłaniem fal radiowych zauważył, że czułość odbiornika tych fal znacznie się zwiększa jeśli "wejściem" dla fal do odbiornika jest pręt przewodzący, tworzący kondensator z ziemią. W 1895 roku Popow zbudował pierwszy odbiornik fal elektromagnetycznych z anteną. Potem antenę udoskonalił Marconi.
39. Podaj krótką historię wynalezienia i udoskonalania spadochronu?
Urządzenie służące do zmniejszenia prędkości spadającego ciała w powietrzu. Pierwszy opis spadochronu podał angielski uczony Bacon w 1250 roku. Pierwszy rysunek spadochronu z 1470 roku pochodzi z włoskiego manuskryptu (tzw. spadochron stożkowy z obrzeżem w postaci drewnianej obręczy). W 1485 roku Leonardo da Vinci przedstawił spadochron w postaci piramidy z płótna. Człowiek miał być podwieszony na linkach uwiązanych do rogów czaszy. Za wynalazcę spadochronu uważa się francuskiego chemika Lenormand, który w 1783 roku wykonał udany skok z drzewa. Była to stożkowa czasza płócienna o pow.16 m2 z linkami nośnymi i trzcinowym siedziskiem dla skoczka. Pierwszy skok na spadochronie z balonu w 1797r. wykonał Garneriu (Francuz). W 1911 r. Irvin (Amerykanin) i Rosjanin Katielnikow opracowali spadochron samolotowy składany. Pierwszy skok z samolotu wykonał w 1912 r. Amerykanin kapitan Berry.
40. Kto i kiedy wynalazł praktyczny system automatycznej łącznicy telefonicznej, oraz podaj jakie przesłanki społeczne zadecydowały o tym fakcie?
W 1878 roku - pierwsza na świecie ręczna centrala telefoniczna w New Haven - skonstruował Edgar Holmes - Amerykanin. W 1889 r. Amerykanin Almen Strowger wynalazł praktyczny system automatycznej łącznicy telefonicznej (w trosce o tajemnice biznesmenów i zakochanych), zastosowano ją w 1892 roku w La Porte (stan Indiana).
W Europie łącznicę automatyczną zaczęła budować niemiecka firma Siemens Hlske (1908r.).W 1956 roku kabel transatlantycki. W 1953 r. pierwsze radiotelefony.
41. Kto i kiedy opatentował oponę pneumatyczną z dętką? Podaj od kiedy stosowane są opony pneumatyczne bezdętkowe?
Zewnętrzna część ogumienia pojazdów wykonana z gumy i tkaniny. W 1845 roku Robert Thomson (Brytyjczyk) z Aberdeen opatentował pomysł opony pneumatycznej wraz z dętką, ale wynalazek ten nie wzbudził wówczas większego zainteresowania. W 1846 roku Thomas Hancock (Brytyjczyk) wprowadził pełne opony (stosowane w wozach konnych i pojazdach parowych od 1867 r.). We Francji od 1870 r. do omnibusów. W 1888 r. John Dunlop (Szkot) z Belfastu niezależnie wynalazł ponownie oponę pneumatyczną z dętką do rowerów. Od 1894 r. stosowaną w pojazdach mechanicznych. Wybitnymi pionierami byli między innymi bracia Andre i Edouard Michelin (Francuzi), którzy ulepszyli w
42. Kto i kiedy zbudował pierwszą pralkę elektryczną? Kiedy i gdzie zbudowano pierwszą pralkę automatyczną?
Domowa maszyna do prania. Pierwszą pralkę elektryczną zbudował Amerykanin James King w 1851 roku. Zasada jej działania odbiegała od naśladowania ręcznych czynności. W pralkach bębnowych znanych od końca XIX w. W bębnie wewnętrznym są żebra i liczne otwory, dzięki czemu bielizna z najwyższego punktu bębna opada z impetem na dół i cały czas się obraca. W 1937 r. w USA zbudowano pierwszą pralkę automatyczną (programowaną).
43. Podaj istotę budowy naczynia Dewara, datę jego wynalezienia i przykłady stosowania?
Naczynie służące do przechowywania substancji o temperaturze innej niż temperatura otoczenia - tzn. naczynie zapewniające dobrą izolację cieplną danej substancji od otoczenia. Szklane naczynie o podwójnych ściankach pomiędzy, którymi była próżnia, zbudował i zastosował po raz pierwszy w 1888 r. d,Arsonval (Francuz). Prawie 10 lat później J.Dewar (Szkot) niezależnie wynalazł to samo naczynie.
44. Opisz skrótowo działanie "Camery obskury", podaj datę i cel jej pierwszego zastosowania?
Jest to prosty przyrząd optyczny z małym otworkiem w jednej ze ścianek. Naprzeciwległej ściance powstaje odwrócony obraz przedmiotu (świecącego lub oświetlonego). Pierwsza pewna wiadomość o jej stosowaniu podaje w końcu X w. Arab Alhazen, który zaproponował ją do obserwacji zaćmienia słońca, wzmianki są również w zapiskach Bacona (1292 r.) i Leonarda da Vinci (1500 r.). Pod koniec XVI w. Barbaro i della Porty w otworze zainstalowali soczewkę (wypukłą) przez co uzyskano obrazy większe i wyraźniejsze. Znalazła zastosowanie w budowie aparatów fotograficznych.
45. Kto i kiedy zbudował pierwszy motocykl na ropę naftową? Podaj nazwę pierwszego polskiego motocykla i datę jego skonstruowania.
Historia motocykla zaczyna się 50 lat od stworzenia roweru. Wtedy to Francuz Perrean zastosował do jego napędu tłokowy silnik parowy w 1868 roku. Rok później podobny pojazd skonstruował Amerykanin Roper. W 1885 roku Daimler zbudował motocykl na ropę naftową. Prototypem współczesnego motocykla był pojazd zbudowany przez Francuza Milleta w 1892 r. Nazwa "motocykl" jako określenie środka lokomocji zostało wprowadzone w 1894 roku przez dwóch Monachijczyków Hildebranda i Wolfmulera. Otrzymali oni ochronę patentową na swój pojazd i jego nazwę Mottorrad.
Pierwszy polski motocykl skonstruowano w 1932 r. (inż.T.Rudawski) i był produkowany w Centralnych Warsztatach Samochodowych (CWS) w Warszawie. Był to "Sokół" - silnik dwucylindrowy 995 cm3 o mocy 21 kM i prędkości max. 105 km/h.
46. Kto i kiedy zbudował pierwszy żyroskop ? Podaj zasadę działania żyroskopu i jego zastosowanie.
Ciało sztywne, szybko wirujące wokół swej osi symetrii. W 1852 r. znany fizyk francuski Jean Bernard Foucault zbudował żyroskop dla udowodnienia, że istnieje ruch obrotowy ziemi wokół jej osi. Żyroskop ten był umieszczony w zawieszeniu kardanowskim i dlatego mógł obracać się względem wszystkich trzech osi prostopadłych do siebie (żyroskop o 3 stopniach swobody). Wirowanie zachowuje stały kierunek w przestrzeni (tj. względem gwiazd). Właściwość tę wykorzystuje się w aparaturze automatycznego kierowania ruchem samolotów, rakiet i torped. Inną właściwością żyroskopu jest to, że w przypadku przyłożenia do niego siły zewnętrznej - następuje zmian kierunku wirowania osi (zastosowanie w lotnictwie tzw. sztuczny horyzont - żyroskop wskazuje kierunek północ południe) sztywny horyzont stale wskazuje odchylenie samolotu od płaszczyzny rzeczywistego horyzontu.
47. Kiedy i gdzie na świecie ukazała się najstarsza drukowana książka ? Podaj jaką metodą odbito tę pierwszą książkę ?
Ojczyzna druku jest Daleki Wschód. Najstarsze narzędzi drukarskie i drukowane dokumenty znaleziono w Chinach i Japonii pochodzące z VIII w. n.e. Najstarsza drukowana książka ukazał się w Chinach w 868 w. n.e. Pierwotnie metoda druku polegała na odbijaniu całych stronic z pokrytych farbą tabliczek glinianych lub drewnianych. Dalszy przełom druku to wynalazek dokonany w 1091 roku przez Pi Szenga (Chińczyka), który wpadł na pomysł stosowania oddzielnych tabliczek dla każdego ideogramu.
Tak powstały pierwsze czcionki drukarskie. Pojedyncze czcionki sklejano żywicą, a potem rozbierano do innych tekstów. W europie największy udział w rozwoju druku miał drukarz niemiecki J. Gensfleisch - zwany Gutenbergiem. Jemu przypisuje się wprowadzenie czcionek metalowych i metodę oddzielania poszczególnych wyrazów i wierszy. W 1456 wydrukował swą słynną 42-wierszową Biblię, zawierającą 1286 stronic.
Pierwsze druki polskie 1474 r. - kalendarz krakowski.
48. Kiedy i gdzie w Europie zaczęto stosować cegłę wypalaną? Jakie są najstarsze ślady cegły surowej?
Najstarsze ślady użycia surowej cegły pochodzą z Azji Przedniej (Jerycho) z VII tysiąclecia p.n.e. Powszechnie stosowano ją w Mezopotamii, pozbawionej naturalnego budulca jak kamień i drewno. Pod koniec IV tysiąclecia p.n.e. w Mezopotamii zaczęto używać cegłę paloną. Cegłę paloną używano też w Egipcie, Indiach i Chinach. Wzorem krajów starożytnego wschodu cegłę stosowali też Grecy, ale paloną dopiero od IV w p.n.e., a potem Rzymianie. Po upadku Imperium Rzymskiego (V w n.e.) użycie cegły zanika w Europie i dopiero w XV w. Alberti opublikował naukowe zasady produkcji, suszenia i wypalania cegły.
49. Echosonda jest urządzeniem do wykrywania ławic ryb w badaniach oceanograficznych i innych. Jaka jest zasada działania echosondy oraz kto był wynalazcą ?
Echosonda - urządzenie służące do wykrywania i określania położenia przeszkód podwodnych np. okrętów podwodnych. Działanie polega na wysyłaniu wiązki ultradźwięków, które odbite od przeszkody wracają do urządzenia, w którym za pomocą specjalnych układów można określić - odległość, kierunek i szybkość poruszania się namierzonego obiektu.Wynalazcą był Niemiec Aleksander Behm w 1913 roku.
50. Na jakiej zasadzie unosi się balon? Kiedy i jakie żywe istoty odbyły pierwszy lot balonem?
Balon - statek powietrzny lżejszy od powietrza, bez napędu. Elementem nośnym balonu jest powłoka wypełniona lekkim gazem, do której podwieszony bywa kosz (gondola) dla załogi. Do końca XVIII wieku używano dwóch typów balonów. Wypełnione ciepłym powietrzem (bracia Montgolfier) oraz wypełnione wodorem (J.Charles). W późniejszym czasie praktycznie zaniechano używania ciepłego powietrza.
19.09.1783 roku bracia Montgoliefierowie wypuścili w Wersalu balon, w którego koszu znalazły się: kaczka, kogut i baran.
51. Wiek XX śmiało można nazwać epoką samochodów. Kto, gdzie i kiedy rozpoczął jako pierwszy taśmową produkcję samochodów?
W 1903 roku założył swoją wytwórnię samochodów w USA Henry Ford. Po opracowaniu swojego słynnego modelu "T" rozpoczął produkcję wielkoseryjną, przekształcając ją w 1913 roku w produkcję masową. Model "T" produkowano bez przerwy przez 20 lat w prawie nie zmienionej wersji (nie licząc zmiany kształtu karoserii). Wyprodukowano ponad 15 milionów egzemplarzy.
52. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Ignacy Mościcki, był również naukowcem. Jakie Jego osiągnięcie naukowe zastosowane w praktyce jest najbardziej znane?
Ignacy Mościcki, oraz w tym samym czasie (1903) dwaj Norwegowie Birkeland i Eyde wynaleźli otrzymywanie kwasu azotowego z powietrza metodą łuku elektrycznego. Z kwasu azotowego otrzymuje się nawóz azotowy. Metoda łukowa otrzymywania kwasu azotowego okazała się nieekonomiczna z powodu dużego zużycia energii elektrycznej ( ok.60 kWh na 1 kg związanego azotu).
53. Pierwszy samochód powstał w Europie. Kto, gdzie i kiedy skonstruował pierwszy samochód z silnikiem spalinowym?
Pierwszy pojazd z silnikiem spalinowym zbudował w 1875 roku w Wiedniu Niemiec Siegfried Marcus. Udana konstrukcja możliwa była dzięki licznym wcześniejszym wynalazkom. Pojazd Marcusa miał jednocylindrowy silnik o mocy 0,75 kM przy 500 obr/min i poruszał się z prędkością 4 km/godz. Przełomowym momentem w rozwoju samochodu stał się skonstruowany w 1883 r. przez Niemca Gottlieba Daimlera szybkobieżny silnik benzynowy. W tym samym czasie Carl Benz konstruuje podobny samochód. Obaj wynalazcy rywalizują do 1926 roku, w którym to ich fabryki samochodów łączą się tworząc firmę Daimler-Benz.
54. Thomas Edison w swojej karierze uzyskał ponad tysiąc patentów. Wiele z jego odkryć zaliczonych jest do epokowych. Jeden z jego wynalazków związany był z tak zwanymi "świecami Jabłoczkowa". O jaki wynalazek chodzi i kiedy on powstał?
Praktyczną, użyteczną żarówkę wynalazł zespół badawczy w laboratorium w Menlo Park (USA) pod kierunkiem Edisona. W październiku 1879 roku skonstruowali żarówkę z włóknem węglowym świecącą przez kilkadziesiąt godzin, później przedłużono ten czas do ponad 100 godzin. W 1882 roku elektrownia w Nowym Jorku zasilała prądem 7200 żarówek o napięciu 110 V.
55. Kto był wynalazcą następujących urządzeń: łódź podwodna, walcarka, maszyny latające, przekładnie, pompy ? Podaj orientacyjną datę kiedy to miało miejsce ?
Tym niekwestionowanym geniuszem w dziejach ludzkości był włoch - Leonardo Da Vinci. Żył na przełomie 15 i 16 wieku. Był malarzem, rzeźbiarzem, architektem, uczonym i myślicielem epoki renesansu. Po śmierci Leonardo jego uczeń i przyjaciel F. Melzi przekazał potomnym jego pracę zebrane w 19 księgach.
56. Kiedy i gdzie zainstalowano schody ruchome ?
Schody ruchome, to przenośnik składający się ze stopni przymocowanych do łańcuchów okrężnych. W 1990 roku firma "Otis Elevator Co" pierwsza na świecie uruchomiła schody ruchome na wystawie Paryskiej i przy kolei podziemnej w Nowym Yorku. W 1921 r ta sama firma wypuściła bardzo udany typ, obecnie przyjęty i rozpowszechniony Bieg schodowy jest nachylony pod kątem 300.
57. Kto i kiedy zbudował pierwszy latający sterowiec?
Sterowiec (areostatek) - statek powietrzny lżejszy od powietrza z napędem i sterami. Sterowce bywają miękkie (z miękką powłoką) i sztywną (o szkielecie metalowym). Pierwszy latający sterowiec zbudował Francuz Henri Giffard i we wrześniu 1852 wykonał pierwszy lot. Sterowiec ten miał pojemność 2500m3 i długość 44m. , a napędzany był silnikiem porowym o mocy 3 kM. Twórcą pierwszych udanych sterowców sztywnych był Niemiec Ferdinand von Zeppdin. Były to bardzo duże sterowce zabierające na pokład od 20 do 60 osób, sterowiec ten miał użebrowanie aluminiowe i powłokę pokrytą płótnem.
58. Opisz skrótowo budowę suwnicy i historię jej powstania ?
Suwnica - jest to dźwignica składająca się z poziomej konstrukcji nośnej zwanej mostem po której jeździ wózek wyposażony w urządzenia do chwytania i poruszania ciężarów. Ponadto posiada mechanizmy do przesuwania mostu, wózka i ciężaru. Takie rozwiązanie umożliwia przenoszenie ciężaru w dowolny punkt przestrzeni. Pierwsze suwnice pojawiają się w Anglii około 1812 roku, a potem w Niemczech w 1820 r. Od 1890 roku w suwnicach zastosowano napęd elektryczny. Udźwig współczesnych suwnic wynosi do 300 ton.
59. Nazwisko niemieckiego inżyniera Otto Lilienthala związane jest zda pewną dziedziną sportu. O jaką dziedzinę chodzi i co on takiego wynalazł?
Pierwszy opanował na szybowcach własnej konstrukcji lot ślizgowy sterowany. W latach od 1891 do 1894 roku zbudował 24 szybowce ciągle je ulepszając. Były to tzw. "skrzydła do latania" dzisiaj potocznie zwane lotniami. Start i lądowanie odbywały się na nogach pilota. Duże osiągnięcia w szybownictwie mają polscy piloci - od lat światowa czołówka oraz polscy konstruktorzy.
60. Kiedy i do czego zastosowano po raz pierwszy śrubę? Określ co to jest "śruba rzymska"?
Śruba - to element w postaci pręta z gwintem zewnętrznym, służy do łączenia części maszyn. Wynalazcą prawdopodobnie był Grek Archytas z Tarentu (IV w. p.n.e.). Teoretyczną podbudowę dał Archimedes (III w. p.n.e.). Używano jako łącznika w maszynach oblężniczych, a od (I w. n.e.) w prasach do wyciskania winogron. Śruba rzymska to zespół dwóch nakrętek znajdujących się w pewnej odległości od siebie i sztywno utwierdzone. Jeśli zespół obu nakrętek się obraca, a w nich znajduje się pręt nagwintowany to powstaje siła ciągnąca ten pręt.
61. Kiedy i gdzie pojawiły się pierwsze zapałki? Jak zapalało się te pierwsze zapałki?
Zapałki - krótkie patyczki wykonane z drewna lub tektury impregnowanej z główką z masy zapalającej. Pierwsze zapałki wyprodukował w Paryżu w 1805 roku chemik francuski Chancel. Masa zapalająca składała się z chlorku potasowego, siarki, cukru i gumy arabskiej. Zapalało się przez zanurzenie w stężonym kwasie siarkowym. W USA rozpowszechniły się zapałki zapalające się przez potarcie o każdą twardą powierzchnię. Masa zapalająca składa się z siarczanu fosforu, tlenku żelaza, tlenku cynku i kleju.
62. Kto i kiedy stworzył pierwsze funkcjonalne "pióro wieczne"?
Pióro wieczne - jest to przyrząd do pisania, zawierający zbiorniczek z atramentem, który przy pisaniu spływa kanalikami do stalówki. Prototypy mało funkcjonalne istniały wcześniej, ale nie doczekały się produkcji masowej, dopiero pióro wieczne wynalezione przez Lewisa Watermana z Nowego Jorku było od 1884 roku produkowane masowo.
63. Gdzie i kiedy pojawiły się pierwsze wyroby z porcelany ? Podaj co to jest porcelana ?
Porcelana to produkt ceramiczny o białej barwie, nieprzepuszczalny dla gazów i cieczy. Najczęściej stosuje się porcelanę twardą przez wypalanie zmieszanych składników : kaoliny (50%); kwarcu (25%), skalenia (25%) i wody. Temperatura wypalania ok. 14000C. Pierwsze wyroby porcelanowe powstały w Chinach w VII wieku w okresie dynastii Tang. Pierwsza manufaktura porcelany w Polsce powstała w 1790 r w Korcu.
64. Jaki pojazd był pierwowzorem roweru ? Kto i kiedy wprowadził do roweru łańcuch z pedałami na tylnym kole ?
Pierwowzorem roweru była drezyna. Ważnym momentem przekształcania drezyny w rower było wyposażenie jej w pedały co przypisuje się wielu wykonawcom (w latach od 1840 do 1853). W wyniku tych przekształceń powstał bicykl napędzany pedałami umieszczonymi na kole przednim. W 1879 roku Anglik Lawson stworzył prawdziwy, bezpieczny rower wprowadzając napęd za pomocą przekładni łańcuchowej na tylne koło.
65. Kogo możemy uważać za twórcę tramwaju? Gdzie i od kiedy uruchomiono pierwszą linię tramwajową?
Tramwaj pojazd szynowy napędzany silnikiem elektrycznym zasilanym z sieci trakcyjnej prądem stałym lub zmiennym. Na wystawie w Berlinie w 1879 roku Werner von Siemens przygotował dla zwiedzających pierwowzór tramwaju - małą lokomotywę elektryczną o mocy 3 kM, która woziła kilka wagoników z gośćmi na trasie 300 m.Od 1881 roku zaczęły w Berlinie kursować tramwaje elektryczne.
66. Znana do dziś firma oponiarska wywodzi swą nazwę od nazwiska odkrywcy gumy. Jak brzmi to nazwisko i kiedy otrzymano po raz pierwszy gumę miękką i gumę twardą?
Guma - produkt wulkanizacji kauczuku naturalnego lub syntetycznego. Guma miękka jest materiałem bardzo elastycznym, wytrzymująca znaczne odkształcenia i jest dość odporna na działanie czynników chemicznych. Gumę otrzymał po raz pierwszy w 1839 roku Amerykanin Charles Goodyear, podczas wulkanizacji kauczuku na gorąco za pomocą siarki. Goodyear przez prawie 4 lata utrzymywał swój wynalazek w tajemnicy, do czasu gdy w Anglii Thomas Hancock w 1843 roku opatentował identyczną metodę gumy. Gumę twardą zwaną ebonitem otrzymał w 1843 roku Thomas Hancock.
Gumę twardą stosuje się między innymi do wyrobu skrzynek akumulatorowych.