Odnowa wartości narodowych i kulturowych w dobie globalizacji

Pod pojęciem globalizacji przyjęło się rozumieć wszelkie zmiany polityczne, społeczne i kulturowe związane z postępującą wymianą handlową i turystyczną na świecie. Można więc śmiało przyjąć, że korzeniami sięga pierwszych odkryć geograficznych i rozszerzeniu się świata poza znane wówczas tylko granice naturalne Eurazji Termin ten jest powszechnie używany w odniesieniu do wielu dziedzin życia człowieka. W dobie szybkiego wzrostu technicznych rozwiązań umożliwiających tak coraz szybsze przemieszczanie się jak i komunikowanie, a co za tym idzie wymianę informacji świat zaciera swoje granice między państwami i kulturami. W naszym – Polaków przypadku wiąże się ten problem głównie z integracją we Wspólnocie Europejskiej wynikający z naszej przynależności do Unii Europejskiej. Świat dąży do ujednolicenia różnych przejawów życia społecznego, politycznego jak i ekonomicznego, co jest naturalną kolejnością wszechobecnego procesu migracji i emigracji.
W Europie po powstaniu, a następnie rozszerzeniu się Unii Europejskiej na inne państwa proces globalizacji zatoczył praktycznie swe granice na cały kontynent. Połączył on odrębne kulturowo, historycznie i politycznie kraje i narody. W dawnych czasach procesy wymiany kulturowej ograniczały możliwości przemieszczania się i podróży rozciągniętych mocno w czasie. Obecnie za sprawą Internetu, szybkich kolei, samolotów i całej infrastruktury umożliwiającej szybkie i proste przemieszczanie się między innymi krajami ludzie z łatwością mogą zmieniać miejsce swego pobytu czy zamieszkania. Taki stan rzeczy na pewno pociąga za sobą to, że zacierają się różnice kulturowe i zanika to, co je zrodziło czyli przywiązanie do miejsca urodzenia i zamieszkania oraz związanych z tym społecznych tradycji, historii i wszystkiego tego co składa się na pojęcie kultury danego regionu, kraju czy narodu.
Jednak spuścizna historyczna każdego narodu jest bardzo ważnym czynnikiem społecznym budującym więzi międzyludzkie i ugruntowującym poczucie przynależności jak i tożsamości narodowej, z czego wywodzi się patriotyzm.
Globalizacja w wymiarze kulturowym jest rezultatem rozwoju masowej turystyki, wzmożonych migracji, komercjalizacji produktów kulturowych oraz rozprzestrzeniania się ideologii konsumenckich. Do jej rozwoju przyczyniają się również działania marketingowe międzynarodowych korporacji oraz rozwój masowych środków komunikacji. W tym kontekście często wspomina się również o „makdonaldyzacji” społeczeństwa za sprawą rozprzestrzeniania się barów szybkiej obsługi serwujących identyczne w każdym zakątku świata dania i potrawy.
Żeby uniknąć zaniknięciu powstających przez stulecia i wiele pokoleń tradycji tak narodowych jak i kulturowych pomimo dążeń do standaryzacji wielu dziedzin życia społecznego Unia Europejska wprowadza programy mające na celu ochronę dóbr kulturowych. W tych programach znajdują się środki finansowe na odnowę zabytków, najróżniejsze formy propagowania kultury danego regionu, tworzenie kół zainteresowań, imprez pokazujących historię, kulturę i tradycje danych regionów, W programach nauczania dużą wagę przywiązuje się do wyrabiania w młodych ludziach szacunku jak i przywiązania do rodzimych tradycji tak w znaczeniu narodowym jak i regionalnym. Organizowane są najróżniejsze pokazy, targi i inne imprezy czy programy telewizyjne ( jak na przykład „ Europa da się lubić „ ) ściśle związane z propagowaniem odrębności regionów i ich korzeni. W codziennym życiu widzimy wzrost zainteresowania regionalnymi potrawami, rozwija się agroturystyka, która z założenia jest powrotem do natury jak i korzeni miejsc, w których ośrodki agroturystyczne powstają i w których turyści spędzają swój wolny czas przeznaczony na wypoczynek poznając jednocześnie niekiedy egzotyczne dla nich potrawy jak i sposoby i ich przygotowywania czy tradycyjnego spożywania. Poznają też sztukę jaka w danym regionie latami się rozwijała czy to w postaci stroju, dekoracji, rzeźby, malarstwa czy innych jej przejawów charakterystycznych dla miejsca, w którym się rozwinęła.
W prasie, radiu telewizji i Internecie spotkać można wiele głosów wołających o zwrócenie uwagi na niebezpieczeństwa, jakie z sobą niesie postępujący w niewypowiedzianie szybkim tempie proces globalizacji. Często podkreśla się, że globalizacja zagraża ciągłości i autentyczności państw narodowych, ich niezależności, jak również niszczy lokalną kulturę i tradycje. Jest w tym na pewno wiele prawdy i takie przestrogi są potrzebne by nie dopuścić do rozwoju takich zagrożeń.
Ludzie z natury są ciekawi świata i dlatego dbałość o pozostawienie autentycznych zabytków kultury w postaci krzewienia i zachowywania tradycji regionalnych jest w ich własnym interesie. W ewoluującym świecie proces globalizacji jest praktycznie nie do powstrzymania. Jednakże postęp cywilizacyjny nie tylko za sprawą globalizacji zaczął wpływać na kulturę regionów. Globalizacja, a właściwie jej kontrolowany i mądrze nadzorowany przebieg ma szanse odratować dziedziny życia społeczeństw związane z narodowością i kulturą. Na ten zanik i postępującą degradacje miały wpływ inne czynniki tak polityczne jak i ekonomiczne. Dla naszego kraju, który po II wojnie światowej wpadł w sidła systemu totalitarnego z krajów byłego Związku Radzieckiego właśnie w Unii Europejskiej jak i związanym z nią programem odnowy kulturowej nasz kraj ma szanse na odbudowę tradycji i spuścizn historycznych, które przez lata zaborów a później system były w szerokim zakresie niszczone jak i poprzez zakłamanie historyczne i ideologię wręcz wycinane z kart przeszłości naszego kraju i narodu. Polska i jej historia ściśle wiąże się jak i cała Europa z chrześcijaństwem i narodzonymi z niego obrzędami, świętami, sztuką itp., które przez wieki scalając się z kulturą plemion sprzed chrystianizacji utworzyły to, co składa się na nasze narodowe wyodrębnienie. Wznawianie wydań dzieł uznanych za arcydzieła literatury, powieści Sienkiewicza mających historyczne rodowody, rodzące się bractwa miłośników kultury rycerskiej, średniowiecznej, to tylko niektóre z przejawów odrodzenia naszego przywiązania do przeszłości i rodowodu narodowego. Wsparcie tak finansowe jak i programowe władz Unii Europejskiej, która posiada wyodrębnione komórki do tego właśnie celu powołane na pewno jest dużą szansą jak i pomocą w tej dziedzinie.
Moim zdaniem rozwój techniczny i informatyczny oraz szeroko pojęty proces globalizacji mimo niesienia zagrożeń, o których głośno mówią różne stowarzyszenia antyglobalne jest na pewno szansą na zachowanie i przetrwanie wielu mogących z uwagi na brak ekonomicznych możliwości tradycji, przejawów czy zabytków kultury i sztuki. Poprzez edukację jak i dostęp do środków można wiele rzeczy uratować i o wielu rzeczach się dowiedzieć, co pozwoli przechować dla następnych pokoleń schedę kulturową naszego kraju. Przecież na nią składają się wspomnienia, nawyki i różne obrzędy, które nikt inny jak nasi przodkowie wymyślili, przyswoili i pielęgnowali przez lata. Na to składają się ceremonie związane z obchodzeniem świąt, witaniem wiosny, nowego roku, czy ceremonie ślubu. Dzięki pomocy powołanych do tego jednostek można tworzyć skanseny, muzea czy inne ośrodki, w których możliwe jest poznawanie historii i kultury danych regionów Europy i świata. Dzięki otwartym granicom i rozwojowi turystyki takie miejsca obok wspomnianych wcześniej ośrodków agroturystycznych mają szanse na to, żeby się samodzielnie utrzymać jak i stać się miejscem pracy dla osób zajmujących się tą częścią naszego życia. Dla mnie w przyszłości bardzo ważne będzie też to, żeby udając się na wakacje mieć możliwość zwiedzenia zabytków, dowiedzenia się czegoś o ludziach żyjących w tym kawałku świata do którego się udam. Z tego dowiem się o ich odrębności, historii i tym co stworzyło ich takimi jacy są. To samo należy też zagwarantować wszystkim turystom przybywającym do naszego kraju, by mogli poznać dzieje i przeszłość miejsca jak i ludzi wśród których się znaleźli. Myślę, że ułatwienia, jak ogólnodostępność informacji są dużym ułatwieniem do rozpowszechnienia i reklamowania takich miejsc. Dla tych miejsc przechowujących i ukazujących te wszystkie rzeczy, składające się na obraz kultury danego miejsca mogą też posłużyć za narzędzie do przyciągania klientów-turystów i tym samym zapewnienia środków na przetrwanie, rozwój oraz podnoszenie atrakcyjności przez powiększanie zasobów przedmiotów, wyrobów i innych rzeczy będących eksponatami obrazującymi historię.
Uświadamianie tego jak ważne są korzenie własnego narodu, krainy czy kultury w procesie edukacji jest też niesamowicie ważnym elementem będącym podstawą przetrwania i odradzania się wartości kulturalnych i narodowych.