1. W czasie I wojny światowej pod pojęciem „sprawa polska” rozumiemy kwestie dotyczącą istnienia Państwa Polskiego na arenie międzynarodowej trzeciego jej dawnych granicach.
2 Rewolucja październikowa- przewrót bolszewicki (10.1917)
1. Przyczyny:
a) kryzys gospodarczy
b) konflikty polityczne
- zmiany ustroju
- opozycja domagała się wprowadzenia monarchii konstytucyjnej
c) klęski na froncie podczas I wojny światowej
d) niezadowolenie społeczne
e) działalność opozycji bolszewickich (lewicowych partii)
- WKP(b)- Wszechzwiązkowa Komunistyczna Partia (bolszewików)
- WKP(M)- Wszechzwiązkowa Komunistyczna Partia (mienszewików)
- SP- eserowcy (socjaliści rewolucyjni)
2. Powołanie Rady Komisarzy Ludowych na czele z Włodzimierzem Leninem
a) nie mieli poparcia społecznego- chcieli przekonać ludzi do siebie i wydali cztery dekrety:
- o ziemi- przekazali chłopom ziemie na własność
- o pokoju- pokój brzeski z Niemcami (03.1918)
- o nacjonalizacji przemysłu- danie robotnikom możliwości decydowania w miejscach pracy oraz odbieranie fabryk właścicielom (zsyłanie ich do obozów)
- o samostanowieniu narodów- wszyscy mogli tworzyć państwa za granicą aby tylko nie wtrącali się w sprawy Rosji
3. Powstanie służby bezpieczeństwa- wewnętrzny aparat nacisku
a) Czeka- Wszechrosyjska Komisja Nadzwyczajna do Walki z Kontrewolujcją i Sabotażem
- na czele z Feliksem Dzierżyńskim
- przekształca się kolejno w późniejszych latach w:
* NKWD- Ludowy Komisariat Spraw Wewnętrznych ZSRR
* KGB- Komitet Bezpieczeństwa Państwowego przy Radzie Ministrów ZSRR
* GRU- Główny Zarząd Wywiadowczy
- posiada 20 tysięcy członków
* więźniowie
* dzieci z domów dziecka- od 7 roku życia
* mordercy
* kryminaliści
b) powstanie obozów pracy przymusowej- gułagów (12.1917)
- praca trwała tam od 5 do 15 lat i była przedłużona o 5 lat
- ciężko pracowano przez 18 godzin dziennie
- miały miejsce dwie amnestie- w 1941 r. podczas agresji Niemiec na Rosję i po śmierci Stalina w 1953 r. (uwolniono więźniów)
- znajdowały się m.in. w Kazachstanie i Syberii
- odsyłano tam wrogów państwa i tych którzy nie chcieli się podporządkować
c) powstanie Armii Czerwonej
- na czele stał Lew Trocki
- miała tylko 10 tysięcy członków
3. Wojna domowa w Rosji- Armia Czerwona i Czeka vs. Białogwardziści- zwolennicy cara (50 tysięcy walczących) (1917-1920)
a) zbrodnia polityczna- zamordowanie cara Mikołaja II z rodziną (06.1918)
b) ofensywa radziecka na Zachód
c) bitwa warszawska- wojna polsko- bolszewicka (1920)
d) ofensywa na Kaukaz- włączenie do Rosji nowo powstałych państw (mimo dekretu o samostanowieniu narodów)
e) I etap kolektywizacji rolnictwa- kołchozy (pięcioletnie plany- budowa dróg, Kanału Białomorsko- Bałtyckiego) (1920-1925)
f) powstanie systemu monopartyjnego- KPZR (Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego)
g) uchwalenie Konstytucji- propaganda (,,Rosja krajem demokratycznym") (1922)
h) zmiana nazwy na ZSRR
i) ZSRR posiada 18 republik związkowych
j) delegalizacja innych partii lub włączenie ich do KPZR
j) przeniesienie stolicy do Moskwy
k) gospodarka o centralnym planowaniu- skutkiem jest późniejszy ,,Wielki głód" w Rosji i na Ukrainie (1929-1934)
l) władzę w Rosji stanowi I sekretarz KPZR- Włodzimierz Lenin (potem Józef Stalin)
m) wątpliwa władza sądownicza
n) państwo ateistyczne
- likwidacja cerkwi
- przekształcanie cerkwi na inne budynki publiczne
- wysyłanie duchownych do obozów pracy
o) stworzenie nowego człowieka- homo sovieticus
