Udowodnij, że faszyzm w Niemczech był ustrojem totalitarnym.
Totalitaryzm to system organizacji państwa zmierzający do rozciągnięcia kontroli nad całością życia politycznego, społecznego i kulturalnego. Państwo totalitarne odrzuca idee demokracji, a interes państwa i jego cele dominują nad interesem jednostki i jej życiem osobistym. W stosunkach międzynarodowych dąży do stałego rozszerzania stref swoich wpływów. Za totalitaryzm uważa się model ustrojowy hitlerowskich Niemiec. Państwo totalitarne charakteryzuje m.in.:
1) autokratyzm,
2) powszechna indoktrynacja za pomocą centralnie kierowanej propagandy
3) całkowite podporządkowanie społeczeństwa przez wprowadzenie systemu kontroli policyjnej opartego na terrorze,
4) uniformizacja (ujednolicenie) form życia społeczeństwa,
5) wprowadzenie monopolu oficjalnej ideologii,
6) zmonopolizowanie władzy państw, która jest skupiona w rękach jednej partii (np. partii komunistycznej) lub masowego ruchu politycznego (np. faszystowskiego),
7) centralne sterowanie gospodarką.
Faszyzm doktryna polityczna powstała po I wojnie światowej we Włoszech, wprowadzona w 1919 r. przez B. Mussoliniego, skrajnie nacjonalistyczna i zakładająca dążenie do stworzenia dyktatury totalitarnej i jednopartyjności. Podobny system powstał także na dużą skalę w Niemczech.
Uważam, że faszyzm w Niemczech był ustrojem totalitarnym, dlatego, że zawierał wszystkie cechy charakteryzujące totalitaryzm. Autokratyzm, czyli system rządów, w którym władza sprawowana jest przez jednego człowieka był jedną z cech totalitaryzmu, a w Niemczech szefem państwa był przywódca partii – fuhrer, którym był Hitler. Także propaganda – jedna z cech totalitaryzmu i hitlerowskich Niemiec. Radio, prasa, transparenty miały przekonywać ludność o całkowitej słuszności polityki partii i wodza. Kolejne podobieństwo łączące totalitaryzm i faszyzm to terror stosowany przez Hitlera w swoim państwie (np.: poddawanie represjom Żydów). Tak jak w państwie totalitarnym, tak i w Trzeciej Rzeszy fuhrer chciał ujednolicić swój naród. Skupiał w swoich szeregach nie tylko tzw. warstwy średnie (średnia burżuazja miejska i wiejska, drobnomieszczaństwo, drobni kupcy, byli wojskowi), ale także najbardziej zacofane grupy klasy robotniczej. Oficjalna ideologia państwowa – cecha totalitaryzmu. W Niemczech jej podstawą był skrajny nacjonalizm, uzasadniający ekspansję oraz „czystość rasy”. System monopartyjny stosowany w totalitaryzmie został też wykorzystany przez Hitlera i polegał on na objęciu władzy przez jedną partię, która zdelegalizuje pozostałe. Także kontrola i sterowanie Państwem charakteryzowało totalitaryzm i faszyzm niemiecki. Państwo Hitlera starało się kontrolować słowa, czyny, a nawet myśli obywateli. Prawomyślności społeczeństwa pilnował rozbudowany aparat przymusu: tajna policja, obozy pracy, sieć donosicieli.
Łącząc te elementy ideologowie faszyści tworzyli całkowicie nierealny pogląd na świat, oparty na micie "misji dziejowej", wyższości własnego narodu nad wrogiem, sprawcą wszelkiego zła społecznego. Wróg ten w każdym kraju jawił się inaczej, dla faszyzmu niemieckiego "twór żydowski". Owa misja dziejowa własnego narodu miała uzasadniać pełną instytucjonalizację życia społecznego i całkowite podporządkowanie jednostki interesowi państwa, mit wroga stanowił uzasadnienie ciągłego terroru. W tych warunkach uzasadniony stawał się faszystowski kodeks moralny, głoszący zasadę bezwzględnej wierności i posłuszeństwa wodzowi, którego wola wyznaczała granice obowiązujących norm etycznych. Na tym fundamencie rozwijały się idee państwa totalitarnego, prowadzące do utożsamiania narodu z państwem, państwa z rządem, rządu z jego szefem, a szefa z wodzem faszystowskim.
ŹRÓDŁA:
1. „HISTORIA III – podręcznik do gimnazjum” – T. Małkowski, J. Rześniowiecki
2. Multimedialna Encyklopedia Onetu – 2003.
Małgorzata Osińska kl. 3d