Leszek Kołakowski "O sprawiedliwości" Skoro wszyscy niemal filozofowie [...] usiłowali wyjaśnić, na czym polega sprawiedliwość, uczynek sprawiedliwy, człowiek sprawiedliwy i państwo sprawiedliwe, nalezy sądzić, że do jasności i zgody w tej sprawie nie dos

Leszek Kołakowski "O sprawiedliwości" Skoro wszyscy niemal filozofowie [...] usiłowali wyjaśnić, na czym polega sprawiedliwość, uczynek sprawiedliwy, człowiek sprawiedliwy i państwo sprawiedliwe, nalezy sądzić, że do jasności i zgody w tej sprawie nie doszli. Stąd trzeba też przypuszczać, że jest to jeden z klocków najwazniejszych w naszym gmachu pojęć. [..] W wielu poszczególnych przypadkach łatwo dojsć do zgody co do tego, że pewien czyn był niesprawiedliwy, np. sędzia skazał niewinnego człowieka na podstawie bardzo wątpliwych poszlak. Również, ale z mniejszą oczywistością, można podać przykłady zachowań sprawiedliwych. Np: święty Mikołaj sprawiedliwie odbarował wszystkie obecne na zabawie dzieci: "sprawiedliwie" znaczyłoby "równo". Czy jednak, mówiąc tak, zakładamy mimo woli, że zasada "każdemu równo" ma uniwersalną wazność? Pomyślmy przez chwilę, jak trzeba by świat nie po prostu znienawidzić, ale na nice wywrócić, [...] żeby taką zasadę wprowadzić, a i tak z góry wiadomo, że nie osiagnie się pożądnego wyniku. Piszący na te tematy nieraz [...] zwracali uwagę na to, że sprawiedliwość czesto pojmuje się jako nazwę ogólną dla dobra mopralnego; człowiek sprawiedliwy to człowiek zacny, uczynek sprawiedliwy to coś, co należało w tej sytuacji zrobić wedle reguł moralnych, postępować sprawiedliwie to postępowac zgodnie z kodeksem moralnym obowiązującym. [..] [Jednak] kodeksy nmoralne też bywają różne: tutaj jest wymóg odwetu, tam - wezwanie do wybaczania. [,,,] Nie można też mówić, że sprawiedliwy jest ten, kto wedle prawa kraju postępuje, wolno bowiem twierdzić, że prawo bywa niesprawiedliwe. [...] przypuśćmy, że byłem urzędnikiem w jakimś biurze, ale zwolniono mnie z pracy, ja zaś podaję zwierzchników do sądu, domagając się zadosćuczynienia za krzywdę, bo, jak twierdzę, wypełniłem należycie swoje powinności. Przypuśćmy dalej, że rzeczywiście je wypełniłem , a usunieto mnie dlatego,że mam okropny charakter,że bez przerwy z innymi się kłócę, wszystkich obrażam, awantury robię, wytrzymać ze mną nie sposób. Czy mam prawo domagać się "sprawiedliwości"? To już zależy od definicji słowa; większość pewnie uzna moje usuniecie za sprawiedliwe, ale zawsze znajdzie się mniejszość z onną definicją (zostałem potraktowany niesprawiedliwie, skoro czynię to wszystko za co mi płacą). [..] Wedle dzisiejszych naszych wyobrażeń ludzie mają byc równi wobez prawa, a więc o ile prawo czyni miedzy nimi różnice (np. skazując za przestępstwa, wynagradzając za zasługi, odmawiając różnych praw dzieciom, zapewniając pewne przywileje upośledzonym), to może je czynić tylko wtedy, gdy kazdy, kto w danej kategorii się mieści, bedzie traktowany tak samo[...] Ale naprawdę tym, czego duch świata od nas oczekuje, nie jest wcale sprawiedliwość, ale życzliwość dla bliżnich, przyjażń i miłosierdzie[...] Polecenia do wiersza :  1) Głownym tematem tekstu L. Kołakowskiego są rozważania :  a) o dawnych i współczesnych kodeksach prawnych b) o trudnościach związanych ze zdefiniowaniem pojęcia sprawiedliwość . c) o przyczynach niesprawiedliwych zachowań ludzi d) o poglądach filozofów zajmujących się problemem winy i kary 2) Autor określa sprawiedliwość jako " jeden z klockó najważniejszych w naszym gmachu pojęć" posłozyl sie : a) apostrofą  b)epitetem c)metaforą d)porównaniem  3) w zdaniu pojedynczym wyjaśnij sens określenia zacytowanego w poleceniu 2  4) trudno jest wg autora zdefiniować pojęcie sprawiedliwość ponieważ : a) nikt nie wie co ono moze oznaczac  b) nikt nie probowal dotad podac jego znaczenia  c) dla kazdego czlowieka oznacza ono cos innego d) jego rozumienie rozni sie w zaleznosci od obowiazujacych praw i obyczajow  5) zacytuj fragmenty tekstu wyjasniajace znaczenie wyrazen: czlowiek sprawiedliwy, uczynek sprawiedliwy  6)podaj przywolane przez kolakowskiego przykladow czynow sprawiedliwych i niesprawiedliwych. dodaj do kazdej z grupy po jednym z wlasnym przykladzie   7) zapisz kilka rad dla kolegi ktory chce postepowac sprawiedliwie 8) uzupelnij kazde z poniższych wypowiedzen odpowiednim zdaniem podrzednym okolicznikowym. nazwij rodzaje powstalych zdan - zwolniony z pracy urzednik podal zwierzchnikow do sadu aby ... - domagal sie zadoscuczynienia poniewaz... - zatrudniony stracil prace mimo ze ... -zachowywal sie wobec wspolpracownikow tak ze... 9) uzyty w tekscie frazeologizm wywrocic na nice oznacza  a) odswiezyc i poprawic  b) zmienic radykalnie  c) calkowicie zniszczyc d) poddac surowej krytyce 10) napisz dlaczego zasada " sprawiedliwie znaczy kazdemu rowno " nie moze miec powszechnego zastosowania 11) Wytlumacz na czym polega wedlug autora rownosc ludzi wobec prawa 15)wskaz widoczny na obrazie " alegoria sprawiedliwosci i przemijania " symbol przemijania.