Folklor łowicki, beskidzki i roztocze - ogólnie
Folklor łowicki:
Folklor łowicki wyróżnia się wśród innych obszarów etnicznych bogatą i wciąż podtrzymywaną tradycją obrzędów ludowych, zaś wyroby rękodzieła artystycznego wykonywane przez twórców ludowych z łowickiego, rozpoznawane są na całym świecie dzięki niepowtarzalnej kolorystyce i stylistyce wykonania.
Dekoracja wnętrz:
Wycinanki
Wycinanki łowickie są prawdziwymi dziełami sztuki, mieniącymi się wszystkimi barwami tęczy. Wycinanki można wyeksponować zarówno we wnętrzu rustykalnym jak i nowoczesnym. Doskonale wyglądają w bogatych ramach a także prostych antyramach. W Polsce w regionie łowickim służyły do dekoracji wiejskich izb już od II połowy XIX wieku. Wycinano je z tzw. glansowanego papieru specjalnymi nożycami do strzyżenia owiec. Naklejane były na ścianach, belkach pod sufitem, na kaflach piecowych.
Dzielimy je na 3 grupy:
- okrągłe „Gwiozdy”
- prostokątne „Kodry”
- pionowe „Tasiemki”
Na wycinankach występują roślinne i geometryczne symetryczne motywy, przedstawiane są sceny z życia chłopów: praca, święta, obrzędy ludowe. Obecnie artyści amatorzy podtrzymują tradycję wykonywania wycinanek
Hafty
Poszwa na poduszkę. Kolorowy haft na aksamicie. Motywy kwiatowe wyszywane haftem ręczno-maszynowym. Serwety wykonywane są techniką ażurowego haftu richelieu.
Lalki
Lalki ubrane w oryginalny wełniak łowicki. Spódnica wykonana z czarnego aksamitu, haftowane kwiaty
Rzeźby
Rzeźby wykonane z drewna lipowego, malowane. Postacie ubrane w tradycyjne łowickie stroje ludowe.
Folklor beskidzki:
W Beskidzie Śląskim i Beskidzie Żywieckim oraz na przyległych terenach kultura ludowa ma bogate i różnorodne tradycje. Mimo wielu postępujących i nieuniknionych zmian tradycje te w znacznym stopniu przetrwały, co więcej - z coraz większym pietyzmem są kultywowane
koniakowskie koronki
które charakteryzują się bogactwem motywów zaczerpniętych ze świata przyrody oraz perfekcyjnym wykonaniem.
Haft
Najbardziej znane są: cieszyński (Śląsk Cieszyński), krzyżykowy w Beskidzie Śląskim oraz żywiecki na tiulu.
zdobnictwo bibułkowe
Z misternie wykonanych bibułkowych kwiatów powstają niezwykle dekoracyjne, barwne kompozycje - bukiety, wianki, drzewka czy girlandy.
Rzeźba
spośród których wielu nawiązuje do dawnyc h wzorów, tworząc czy to pełne surowej prostoty świątki, czy rodzajowe scenki z życia wsi. Niektórzy z nich zajmują się także wykonywaniem szopek, gwiazd kolędniczych i masek dla przebierańców.
Roztocze
Ciekawym objawem współczesnej sztuki ludowej są ozdabiane kolorową cegłą nowo budowane domy (np. w Dzwoli, Kocudzy). Bardzo często w mieszkaniach można spotkać powszechne dawniej skrzynie frampolskie, tarnogrodzkie lub krasnobrodzkie, a także inne tradycyjne sprzęty.
Obok starych przydrożnych figur kamiennych (niegdyś ośrodek kamieniarski w Józefowie i Bruśnie) przetrwały rzeźbione krzyże cmentarne w Dzwoli oraz liczne drewniane kapliczki z rzeźbionymi pięknymi świątkami, kapliczki ciosane z jednego pnia, krzyże przydrożne z figurkami Chrystusa oraz z kowalskiej roboty krzyżykami z kogutkiem na szczycie (typowe głównie dla okolic Frampola i Biłgoraja). Tradycje rzeźby w drewnie są nadal bardzo żywe. Dość powszechny jest także wyrób zabawek i drewnianych przedmiotów użytku domowego. Kontynuowane są tradycje plecionkarstwa, folkloru muzycznego, a szczególnie plastyki obrzędowej i tańca. Pisanki z okolic Szczebrzeszyna (np. z Tereszpola) zalicza się w literaturze etnograficznej do najpiękniejszych w Polsce. Spośród wielu dawnych ośrodków garncarskich na Roztoczu czynny nadal jest tylko w Krasnobrodzie, zaś na terenach puszczańskich - w Łążku Ordynackim i Bidaczowie.