Mięśnie wpływające na mimikę twarzy

Mięśnie wyrazowe twarzy występują przeważnie w postaci cienkich blaszek mięśniowych lub pączków, które okrężnie jako zwieracze lub promienisto jako rozwieracze układają się dookoła otworów skóry twarzy. Mięśnie te wykonują różne czynności, jak np. mruganie, otwieranie, zamykanie czy przesuwanie ust, ruchy policzków podczas śpiewu.
Mięśnie wyrazowe głowy albo w ogóle nie są przytwierdzone do kości, albo też tylko na jednym końcu mają przyczep kostny. Zwykle przyczepiają się one do skóry lub do błony śluzowej. Kurcząc się poruszają skórę. Napinając skórę w pewnych okolicach twarzy mięśnie wyrazowe zmieniają jej kształt oraz wygląd i nadają jej określony wyraz.

Na sklepieniu głowy umięśnienie skórne jest znacznie mniej zróżnicowane i podobnie jak na szyi mięsień szeroki , występują w postaci szerokich i płaskich blaszek, które odgrywają tylko pomocniczą rolę w działalności mięśni wyrazowych.

Mięśnie wyrazowe są do pewnego stopnia wyizolowane z pozostałych mięśni ciała a jest to związane z ich rolą jak narządów wyrażających nasze uczucia. Uczucia nasze wpływają przede wszystkim na mimikę a ta na wyraz naszej twarzy.

Duże znaczenie odgrywa również budowa skóry, która wraz z wiekiem traci swą sprężystość i powstają fałdy i bruzdy.

Wpływ poszczególnych mięśni głowy, twarzy i szyi na mimikę twarzy i jej wyraz

Czepiec ścięgnisty:
oba brzuśce mięśnia potyliczno - czołowego kurczą się równocześnie. Brzusiec czołowy mięśnia kurcząc się unosi brwi do góry oraz wytwarza na czole poprzeczne fałdy. Jest on antagonistą mięśnia podłużnego nosa, marszczącego brwi, okrężnego oka. Jeżeli w starości dźwigacz powieki górnej jest osłabiony, brzusiec czołowy współpracuje z nim pociągając powiekę i brwi ku górze. Mięsień ten nadaje twarzy wyraz uwagi.

Mięsień okrężny oka:
część oczodołowa pociąga brwi w kierunku gładziny oraz ku dołowi i pomaga przy silnym zamykaniu szpary powiek. Może on nadawać twarzy wyraz głębokiego zamyślenia.
Skurcz części górno - przyśrodkowej mięśnia obniżacza brwi powoduje załamanie się brwi pod kątem.
Część powiekowa powoduje spokojne zamykanie szpary powiek a także wspólnie z dźwigaczem powieki górnej - mruganie.


Przy skurczu mięśnia okrężnego oka skóra w okolicy powiek zbiega się tym silniej, im bardziej jest oddalona od przyśrodkowego kąta oka. Dlatego dookoła kąta bocznego powstają szczególnie liczne fałdy promieniste, przebiegające prostopadle do kierunku włókien mięśnia okrężnego.

Mięsień marszczący brwi:
mięśnie obu stron działają wspólnie. Mięsień pociąga skórę do wewnątrz i nieco ku dołowi, wytwarzając dwie do trzech fałdy pionowe między brwiami. W mimice twarzy mięsień ten powoduje wyraz złości, zniecierpliwienia i cierpienia.

Mięsień podłużny:
kurcząc się pociąga skórę ku dołowi i wywołuje jedną lub kilka poprzecznych fałd u nasady nosa. Zwykle łączą się one z marszczeniem brwi i wyraz twarzy jest wówczas groźny i agresywny.

Mięsień okrężny ust:
zwiera szparę ust. Gdy kurczą się wiązki położone bliżej szpary ust następuje zwężenie czerwieni wargowej i zwrócenie warg do wewnątrz, gdy kurczą się wiązki położone dalej następuje ryjowate wywinięcie warg na zewnątrz i poszerzenie czerwieni wargowej np. podczas gwizdania lub pocałunku.

Mięsień obniżacz wargi dolnej:
obniża wargę dolną, uwypukla ją i pogrubia.

Mięsień obniżacz kąta ust:
pociąga usta ku dołowi i wyprostowuje bruzdę nosowo-wargową. Mięsień ten nadaje twarzy wyraz smutku, cierpienia, przybicia, niesmaku.
W przypadku obustronnego skurczu tego mięśnia szpara ust przybiera kształt łuku wypukłego ku górze.

Mięsień dźwigacz wargi górnej:
unosi wargę górną, bruzda nosowo-wargowa przybiera wtedy kształt linii wypukłej ku stronie bocznej, zęby siekacze górne są odsłonięte.

Mięsień dźwigacz wargi górnej i skrzydełek nosa:
pasmo przyśrodkowe unosi skrzydło nosa, rozwierając nozdrza, pasmo boczne unosi wargę górną, współpracując z dźwigaczem wargi górnej.

Mięsień bródowy:
mięsień podnosi uwypuklenie bródki i wargę dolną. Nadaje twarzy wyraz nadąsany. Widzimy to u osób w chwili, kiedy zbiera im się na płacz.

Mięsień jarzmowy większy:
jest on właściwym mięśniem śmiechu. Jego skurcz podciąga usta ku górze i bocznie odsłaniając zęby górne oraz nadając charakterystyczny esowaty kształt bruździe nosowo-wargowej. Pod wpływem działania tego mięśnia twarz się poszerza i pogłębiają się promieniste bruzdy w kącie bocznym oka.


Mięsień jarzmowy mniejszy:
pociąga wargę górną ku górze i do boku oraz pogłębia bruzdę nosowo-wargową.

Mięsień śmiechowy:
u niektórych osób mięsień ten wywołuje w skórze policzka zagłębienie zwane dołkiem śmiechowym.

Mięsień policzkowy:
wydmuchuje powietrze skupione w przedsionku jamy ustnej, przyciska policzki do zębów, pociąga kąt ust ku bokom

Działanie mięśni wyrazowych twarzy jest nieco inne u noworodków, dzieci i osób dorosłych.

Śmiech – powstaje na skutek działania mięśnia jarzmowego większego i policzkowego. Szpara ust poszerza się i kąty ust unoszą się. Bruzda nosowo-wargowa przybiera kształt esowaty, odsłaniają się górne zęby. Szpara pwiek zwęża się, powstają promieniste, drobne fałdy w bocznym kącie oka. Nozdrza się nieco rozszerzają. Cała twarz się poszerza, wynisłości policzkowe przesuwają się nieco ku górze i ku bokom.

Płacz - u dzieci usta przybieraja kształt czworokątny wywołany głównie czynnością dźwigaczy i obniżaczy warg. U dorosłego mięsień obniżacz kąta ust opuszcza kąty ust, bruzda nosowo-wargowa przebiega bardziej stromo.

Przygnębienie - w nastroju tym umięśnienie wyrazowe dolnej części twarzy wiotczeje, twarz się wydłuża, zaczyna upodabniać się do twarzy podczas płaczu. W nastroju podniosłym dzieje się odwrotnie - wargi i policzki unoszą się ku górze, twarz staje się śmiejąca.

Asymetria twarzy w pewnym stopniu wpływa na jej wyraz. Obie połowy twarzy różnią się od siebie i w znacznej większości przypadków prawa połowa twarzy jest większa od lewej.
Zbyt symetryczna twarz nawet ładna jest zimna i bezduszna, brak jej wdzięku i indywidualności. Prawa część twarzy jest w 59% przypadków szersza od lewej, szerokość nosa w 68% z prawej strony większa niż z lewej.