Montessori, Korczak, Freinet.

Janusz Korczak – informacje

Janusz Korczak znany również jako "Stary Doktor". Był lekarzem i pedagogiem, jego prawdziwe nazwisko brzmiało Henryk Goldszmit. Urodził się 22 lipca 1878r. albo 1879r. w Warszawie.. Pochodził z rodziny zamożnego adwokata pochodzenia żydowskiego,. Całe życie Korczaka związane było Warszawą.

Gdy Henryk miał lat 18,umarł mu ojciec .Utrzymanie rodziny spadło na barki Henryka, studenta medycyny. Udzielał korepetycji . Już w tym czasie zaczynał interesować się psychiką i warunkami życiowymi dzieci biednych. Starał się pomóc najbiedniejszym. Chodził po domach, opowiadał baśnie, w wieczór wigilijny był św. Mikołajem roznoszącym groszowe podarki, pomagał w nauce. Wkrótce podjął działalność społeczną w Warszawskim Towarzystwie Dobroczynności. Uczył także ubogie dzieci.

W 1903r. Korczak po skończeniu medycyny na Uniwersytecie Warszawskim rozpoczął pracę jako lekarz-pediatra w szpitalu dziecięcym w Warszawie.. Miał około 30 lat, gdy ostatecznie zrezygnował z założenia własnej rodziny. Wiele trzeba było się wyrzec i wiele poświęcić, by w tak szczególny sposób odnaleźć powołanie w swoim życiu.

Korczak włączył się do działalności Towarzystwa "Pomoc dla Sierot". Korczak objął funkcję dyrektora Domu Sierot i stał się jego mieszkańcem, Gdy Miał 34 lata. Dom Sierot stał się warsztatem samodzielnej pracy i badań Korczaka. Tam wypracował swój system wychowawczy,
W okresie międzywojennym współpracował z Polskim Radiem, w którym pod pseudonimem Stary Doktor był jedną z najbardziej znanych osób w Polsce.

Wybuch wojny z hitlerowskimi Niemcami we wrześniu 1939r. dla Korczaka znów oznaczał służbę sanitarną w wojsku. Z dużą ofiarnością włączył się jednak do cywilnej obrony Warszawy. Opatrywał rannych, przygarniał zagubione w czasie działań wojennych dzieci, chronił Dom Sierot. Został aresztowany i uwięziony. Jego byli wychowankowie po kilku miesiącach wykupili go za uskładane pieniądze.
Przez 2 lata zył w Gettcie
. Swój Pamiętnik pisał nocami od maja do 4 sierpnia 1942r. Na dacie tej zapiski się urywają.
Wraz z dziećmi zginął straszliwą śmiercią.
Stał się symbolem męczeństwa tysięcy bezimiennych ofiar obozów zagłady.



Podstawowe założenia pedagogiki Korczaka

W pedagogice Korczaka można wyróznić następujące idee przewodnie:

@ Szacunek do dziecka jako człowieka rozwijającego się poprzez własną aktywnośc, jako podmiotu

@ Zasada partnerstwa dziecka w procesie wychowania

@ Prawo dziecka do opieki oraz odpowiedzialność społeczeństwa dorosłych za warunki zycia dziecka

@ Poszukiwanie syntezy wiedzy o dziecku

@ Techniki działania pedagogicznego jako konsekwencja przyjętych ogólnych zzłożeń systemu opiekuńczo- wychowawczego

@ Koncepcja wychowawcy, wynikająca z ogólnej postawy Korczaka wobec dziecka

Ze względu na treść pedagogiczną Nowego Wychowania podkresla się w dziełach Korczaka Jego 3 główne zasady

@ tresci ogólno ludzkie które powinny być udostępnione całemu społeczeństwu adresowane do rodziców i dzieci

@ treści ogólno pedagogiczne do wykorzystania w kształceniu i doskonaleniu kadry pedagogicznej

@ treści szczegółowe do wykorzystania szczególnie przez wychowawców zatrudnionych w placówkach opiekuńczo- wychowawczych


Korczak stał się prekursorem walki o prawa dziecka Zwracał szczególna uwage na naiporównywalna pozycje dziecka w społeczeństwie ich zaleznośc od dorosłych Domagał się by uznano że dziecko jest pełnowartościowym człowiekiem od chwili narodzin

W koncepcji systemu wychowawczego Korczaka odnajdujemy nie tylko techniki i środki oddziaływania pedagogicznego ale także wiele wskazań dotyczących mądrej opieki wychowawczej i rozumniej miłości do dziecka

Dzieła Korczaka są ogromnym kunsztem literackim i bez przesadniego dydaktyzmu skonstruowanym poradnikiem przyzwoitych zachowań dla rodziców, nauczycieli, wychowawców czy opiekunów dzieci i młodziezy.

Najczęściej wydobywanymi poglądami Korczaka są
- indywidualne podejście wychowawców do każdego dziecka
- jego wyjatkowa rola w życiu społecznym
- mocno akcentowana kategoria praw dziecka

Dziecko nie może być dodatkiem do życia dorosłych ani przedmiotem ich manipulacji ale samoistna siła i wartością z która należy się liczyć. Korczak przeciwny jest generalizowaniu , absolutyzowaniu dzieci w ogólen

Był kreatorem takich wartości jak

- miłośc do bliźnich
- sprawiedliwość
- godność
- szacunek
- piękno i prawda

Twierdził że dorośli często nie dopuszczają dzieci do ich spraw codziennych, uznając je za małe i niedoświadczone

Korczak apeluje do wychowawców by zatroszczyli się o takie prawa dziecka jak:

@ prawo do szacunku
@ prawo do miłości
@ prawo do tajemnicy
@ prawo do samostanowienia
@ prawo do własności
@ prawo do własnego rozwoju i dojrzewania
@ prawo do ruchu zabawy, do pracy i badania
@ prawo do sprawiedliwości w życiu


Kolejną aktualna ideą pedagogiczna Korczaka jest partnerstwo w relacji wychowawca- wychowanek które powinno odznaczać się wzajemnym porozumieniem wspólnym działaniem wspólnym uzgadnianiem żywotnych dla obu stron spraw, zaufania do dziecka do jego rozsądku i umiejetności w stosunkach inter personalnych międzi dzieckiem a wychowawca

Teoria wychowania nie powinna zatem królować nad praktyka wychowawczą ale skrywać się w jej wnętrzu
Mówiąc o podmiotowości, poszanowaniu praw każdego podmiotu edukacji do godności i do własnego rozwoju nie dostrzegamy jak szybko nasze intencjonalne oddziaływania zostaja zniszczone przez spektakularne efekty. Dobrze się wprawdzie stało że dzieci nie są już wychowywane bezmyślnie i i w permanentnej tersurze ale wraz z upadkiem starych metod wychowywania nie zaistniały powszechne jego nowe odmiany nadal więc aktualna jest teza Korczaka o potrzebie rozbudzania wśród wychowanków postaw oporu na wszelkie próby zdominowania ich przez dorosłych bez stosownej akceptacji ze strony dzieci

Korczak upomina się o etyke dnia codziennego, stawiając obu dopełniającym się stronom procesu wychowania zadania mniej radykalne, realistyczne po to , by mogły być spełnione
Korczak ostrzega przed bezsensownym trwaniem pedagogów w kręgu społecznie wytworzonego pozoru skutecznego wychowania z pozorami jego naukowości wyłącznie Zdaniem Korczaka pseudowychowawcy nie powinni być dopuszczni do pracy z dziećmi zaś troską osób odpowiedzialnych za jakość kadr pedagogicznych powinno być pozyskiwanie przez nie jaknajlepszych kandydatów
To Korczak dostrzegł jako jeden z pierwszych że pedagog jest zawsze niejako na mocy definicji podmiotem w stosunku do wychowanka a ten przedmiotem jego oddziaływań
Pedagogika Korczaka jest najbliższa społeczeństwu w którym wychowawcy uznają prawo do wolności nie tylko swoich wychowanków ale i sami odnosza je do siebie
Korczak upomina się o przestrzeganie w szkole zasady solidarności w toku szkolnej edukacji
Dobry wychowawca różni się od złego wychowawcy zdaniem Korczaka liczba popełnianych błędów, wyrządzanych krzywd
W 1946 roku powstał Komitet Korczakowski Do kalendarza pamiętnych dat została wpisana przez UNESCO setna rocznica urodzin Korczaka










Sylwetka Marii Montessori


Maria Montessori urodziła się 31 sierpnia 1870 r. we Włoszech. Naukę rozpoczęła w rzymskiej szkole publicznej w wieku sześciu lat.
Po ukończeniu średniej szkoły technicznej, podjęła studia medyczne, które ukończyła z wyróżnieniem.

W roku 1897 M. Montessori podjęła pracę w Klinice Psychiatrycznej Uniwersytetu Rzymskiego.
Wiosną 1890 roku, Narodowa Liga Wychowania Dzieci Upośledzonych Umysłowo, której aktywnym członkiem była M. Montessori, otworzyła w Rzymie Instytut Medyczno-Pedagogiczny Kształcenia Nauczycieli dla Opieki i Wychowania Dzieci Umysłowo Upośledzonych, połączony ze szkołą ćwiczeń. Kierowanie placówką powierzono właśnie M. Montessori. Niebawem się okazało, że nauczane przez nią dzieci upośledzone umysłowo, osiągały lepsze wyniki w nauce niż dzieci normalne.. Pierwsze przedszkole pod tą nazwą Domy Dziecięce zostało otwarte w 1907 roku. M. Montessori spędzała w nim każdą chwilę wolną od pracy na Uniwersytecie Rzymskim i praktyki lekarskiej. Wyposażała placówkę w materiały własnego projektu. Wprowadziła też, jako zasadę pedagogiczną obowiązującą w stosunku do dzieci, swobodny wybór materiałów dydaktycznych, dowolność miejsca i czasu pracy. Zniosła nagrody i kary. Ograniczyła czynności nauczyciela na rzecz samodzielności dzieci. Wprowadziła naukę czytania i pisania oraz podstawy matematyki. jej metodę zaczęto stosować w szkołach w całych Włoszech, a także w Szwajcarii. Zaczęły powstawać (m. in. w Anglii i USA) komitety popierające jej pedagogikę.

W roku 1929 powstaje) - Międzynarodowe Stwarzyszenie Montessori,. II wojna światowa i rządy faszystowskie w kilku krajach europejskich nie sprzyjały rozwojowi metody (książki M. Montessori były np. palone w Niemczech).

Po zakończeniu działań wojennych, M. Montessori ponownie podjęła wysiłki w celu odrodzenia ruchu społecznego na rzecz swojej metody. Zaowocowały one reaktywowaniem starych i powoływaniem nowych stowarzyszeń, ośrodków szkoleniowych, przedszkoli i szkół montessoriańskich.

Maria Montessori zmarła 6 maja 1952 roku w Holandii.




Pedagogika Marii Montessori.

Pedagogika Marii Montessori daje dziecku szansę wszechstronnego rozwoju: fizycznego, duchowego, kulturowego i społecznego; wspiera jego spontaniczną i twórczą aktywność.

--------------------------------------------------------------------------------
Cele pedagogiki Montessori
Pedagogika Montessori pomaga w rozwijaniu indywidualnych cech osobowości, w formowaniu prawidłowego charakteru, zdobywaniu wiedzy, umiejętności szkolnych i współdziałania.
Cele te realizowane są poprzez pomoc dziecku w:

@ rozwijaniu samodzielności i wiary we własne siły,

@ wypracowaniu szacunku do porządku i do pracy,

@ wypracowaniu zamiłowania do ciszy i w tej atmosferze do pracy indywidualnej i zbiorowej,

@ osiąganiu długotrwałej koncentracji nad wykonywanym zadaniem,

@ wypracowaniu postaw posłuszeństwa opartego na samokontroli, a nie na zewnętrznym przymusie,

@ uniezależnieniu od nagrody,

@ formowaniu postaw wzajemnej pomocy bez rywalizacji,

@ szacunku dla pracy innych,

@ rozwijaniu indywidualnych uzdolnień i umiejętności współpracy,

@ osiąganiu spontanicznej samodyscypliny wynikającej z dziecięcego posłuszeństwa.

--------------------------------------------------------------------------------
Zadania pedagogiki Montessori:

@ uczenie przez działanie: dzieci zdobywają wiedzę i praktyczne umiejętności poprzez własną aktywność, w przemyślanym środowisku pedagogicznym, przy współpracy z nauczycielami

@ samodzielność: dzieci swobodnie wybierają rodzaj, miejsce, czas i formę pracy (indywidualną lub z partnerem) przy zachowaniu reguł społecznych. Rozwijają indywidualne uzdolnienia i uczą się realnej oceny swoich umiejętności.

@ koncentracja: dzieci ćwiczą dokładność i wytrwałość przy wykonywaniu konkretnych zadań.

@ lekcje ciszy: dzieci uczą się współpracować w cichych zajęciach indywidualnych i grupowych.

@ porządek: dzieci zdobywają umiejętność przestrzegania zasad porządku w otoczeniu i swoim działaniu.

@ społeczne reguły: dzieci zróżnicowane wiekowo (trzy roczniki) są łączone w grupy, sprzyja to wymianie wzajemnych zdolności i umiejętności. Dzieci uczą się przestrzegać reguł: nie rań, nie niszcz, nie przeszkadzaj.

@ obserwacja: jest kluczem dorosłych do poznania świata dziecka. Nauczyciel z szacunkiem i uwagą obserwuje postępy i trudności dziecka, jest jego przewodnikiem.


@ indywidualny tok rozwoju każdego dziecka: dziecko jest serdecznie przyjęte, znajduje uwagę i indywidualną opiekę nauczyciela. Pracuje według własnego tempa i możliwości, podejmując zadania, do których jest już gotowe.

-------------------------------------------------------------------------------
Materiały Montessori

Ważną częścią Pedagogiki Montessori jest oryginalny zestaw pomocy dydaktycznych zwany Materiałem Montessori. Jego cechy to:

@ prostota, precyzja i estetyka wykonania,

@ uwzględnienie zasady stopniowania trudności,

@ dostosowany do potrzeb rozwojowych dziecka,

@ logiczna spójność ogniw ciągów tematycznych,

@ konstrukcja umożliwiająca samodzielną kontrolę błędów,

@ ograniczenie - dany rodzaj występuje tylko raz, w jednym egzemplarzu.

Można go podzielić na pięć kategorii:

@ Materiał do ćwiczeń z praktycznego życia - związany z samoobsługą, troską o środowisko, zwyczajami i normami społecznymi.

@ Materiał sensoryczny - rozwijający poznanie zmysłowe, służy pobudzaniu aktywności umysłowej.

@ Materiały do nauki języka, matematyki, kultury i innych dziedzin wiedzy.

@ Materiały artystyczne związane z ekspresją muzyczną, plastyczną i zręcznościową dziecka.

@ Materiały religijne, np. przedstawiające przypowieści biblijne.


Otoczenie dziecka

Bardzo ważne w metodzie Montessori jest otoczenie, w którym przebywa dziecko. Może ono wspomagać w pełni harmonijny rozwój osobowości dziecka - sprawia, że czuje się ono szczęśliwe i radosne; szybko i chętnie się uczy. Respektuje kolejne fazy zainteresowań, związane z rozwojem dziecka. Wszystkie materiały są uporządkowane tematycznie i łatwo dostępne - umieszczone w zasięgu ręki dziecka. Nauczyciel jest pośrednikiem pomiędzy otoczeniem i dzieckiem, pomaga dziecku samodzielnie odkrywać rzeczywistość.
Zasady obowiązujące w szkole Montesori
• w stosunku do każdego dziecka jest ustalany indywidualny poziom wymagań, w/g którego realizujemy program nauczania wyznaczony przez zainteresowania i możliwości każdego ucznia.
• nie wprowadza się konkurencji i współzawodnictwa.
• nie stosuje się ocen, nagradzania i karania.
• obowiązuje zasada samokontroli.
• nie ma promocji z klasy do klasy na podstawie oceny uzyskanej przez dziecko z zakresu wiedzy z danego przedmiotu.
• uczeń ma prowadzoną kartę obserwacji, w której jest odnotowywane m.in. czym w danym dniu się zajmował.






Celestyn Freint – Inrormacje

Celestyn Freinet był jednym z największych pedagogów –nowatorów XX we. Urodził się 15.x.1896 roku w biednej rodzinie. Nie ukończył szkoły nauczycielskiej .Uczestniczył w I Wojnie Światowej. Stracił na niej zdrowie; zachorował na płuca. Wiedząc o swojej chorobie podejmuje decyzje, że będzie żył krótko, a pożytecznie.
Obejmuje pracę nauczyciela w małej wiosce , która miała stać się kolebką wielkiego Ruchu Pedagogicznego Nowoczesnej Szkoły. Nie był przygotowany do zawodu nauczycielskiego ,dlatego też postanawia opierać się na obserwacji swych uczniów ,na poznawanie ich zainteresowań, na ich reakcjach i wypowiedziach. Codziennie wyprowadza dzieci, na krótkie wycieczki, umożliwiając im obserwowanie przyrody i zbieranie informacji o otaczającym ich świecie. Po powrocie do klasy trwa dyskusja na temat spostrzeżeń, na tablicy zapisywane są zdaniami ich relacje
Wprowadził różnorodne ,,techniki szkolne,, .Wśród znanych technik Freinet’a znajdujemy różnorodne formy swobodnej ekspresji, swobodne teksty dzieci, doświadczenie poszukujące.
Pierwsze zajęcia związane z ekspresja słowną odbywają się już w przedszkolach. Dziecko poznawało przedmioty, zjawiska, zachodzące zwiazki. Spontaniczne wypowiedzi dzieci przedszkolnych są pierwszym swobodnym tekstem, który zapisuje się na tablicy.
W klasach freinetowskich dużo miejsca zajmuje ekspresja plastyczna w formie :malarstwa, grafiki, rzeźby.
Ekspresja we wszystkich postaciach dziecka stosowana na co dzień jest najlepszym środkiem nawiązania kontaktu z uczniem.
Freinet wprowadza techniki swobodnych tekstów, opiera się na swobodnej ekspresji słownej dziecka, którą Freinet wysunął na pierwsze miejsce. Przywiązywał ogromną rolę do twórczego myślenia i kształcenia dziecka. Język jego zdaniem wyraża nie tylko wewnętrzne przeżycia ,ale jest przede wszystkim narzędziem komunikacji społecznej oraz narzędziem poznawczym świata
Doświadczenie poszukujące-to rozwiązywanie róźnorodnych problemów w zakresie wszystkich przedmiotów nauczania, ćwiczeń, umiejętności szkolnych za pomocą fiszek, referatów, opracowań tematycznych na podstawie informacji z róźnych żródeł.
W technice swobodnych tekstów dzieci znajdujemy zródło do nauki języka ojczystego, jako źródła poznania dziecka a także punkt wyjścia do zainteresowań.(drukarnia ,gazetka szkolna)
Podstawowe założenia koncepcji pedagogicznej
Twierdził on, że celem wychowania jest maksymalny rozwój osobowości dziecka w łonie rozumnie pojętej wspólnoty, której służy i która jemu służy.
Wynikiem wychowania ma być doprowadzenie dziecka przyszłego obywatela, do pełnego rozumienia swej odpowiedzialności za kształtowanie własnej przyszłości i przyszłości społeczeństwa w którym przyjdzie mu żyć. Dla spełnienia nadrzędnego celu niezbędne są według Freineta warunki .Po pierwsze ważne jest współdziałanie nauczyciela z uczniami i uczniów miedzy sobą w obrębie kolektywu, któremu każdy służy i z którego usług korzysta
Po drugie prawidłowe układanie stosunków w klasie opartych na szacunku do dziecka, dla jego swobodnej ekspresji i osobowości. Po trzecie bliska współpraca z najbliższym środowiskiem przyrodniczym i społecznymi innymi szkołami. Nie mniej ważne jest uzasadnione umotywowanie wysiłków ,jakie dziecko podejmuje i stwarzanie mu poczucia bezpieczeństwa oraz posługiwanie się nowoczesnymi narzędziami i technikami. Trzeba powiedzieć, że w pedagogice Freineta kluczową role odgrywają:
Swobodna twórczość uczniów(formy artystyczne i praktyczne)
Wykorzystywanie ekspresji dziecka(wyzwalanie postaw twórczych w różnych dziedzinach życia).
Freinet jest zdecydowanym przeciwnikiem ,,szkoły tradycyjnej,, .Chciał aby kształcenie było swobodne, naturalne, ekspresyjne.
Chodzi o takie kształcenie, które zapewnia dziecku oderwanie od leków i napięć związanych z nauką.
Freinet postawił cele wychowania i nauczania. Są to:
Ukształtowanie z dziecka człowieka jutra moralnego, uspołecznienie jako człowieka świadomego swych praw i obowiązków
Wychowanie dziecka na człowieka inteligentnego badacza, twórcę, matematyka, muzyka, artystę
Moralną drogą uczenia się wcale nie jest przyswajanie przez wykład i pokaz, ale ,,doświadczenia poszukujące,, -swobodna ekspresja
Nauka powinna być żywa,w której pamięć odgrywa rolę pomocniczą, przyswojenie wiedzy odbywa się wbrew temu, co nieraz sądzi się poprzez wyuczenie reguł i prawideł
Zgodnie z powyższymi założeniami Freinet wprowadził różnorodne interesujące zajęcia pozwalające na uaktywnianie uczniów. Dawna klasa została przekształcona w wielokierunkową i ruchliwą pracownie.
W koncepcji swej Freinet uwzględniał rozwój dziecka autentyczny, naturalny sposób bycia. Wielki nacisk położył na obserwację i poznanie dziecka na tle jego warunków środowiskowych. Odrzucił skrajny biologizm, zachowując jednak zasadę rozwijania uzdolnień ,zainteresowań i zamiłowań, przy jednoczesnym korygowaniu niepożądanych postaw.