Ściaga z socjologii

CZŁWIEK JAKO ISTOTA SPOŁECZNA- NA CZYM POLEGA KONIECZNOŚĆ ŻYCIA SPOŁECZNEGO.
Człowiek rodzi się ludzki, z cechami i mechanizmami, które pomagają mu dostosować się do środowiska, w którym żyje. Jednak cech ludzkich nabiera dopiero żyjąc w społeczeństwie. Człowiek jest reprodukcją środowiska, z którego sie wywodzi. Człowiek nie rozwinie swojego potencjału żyjąc poza społeczeństwem. Wg F. Engelsa cechy ludzkie wywodzą sie z biologicznych podstaw życia społecznego. A są nimi: wypr. postawa, chwytne ręce, przeciwstawne kciuki, wzrok skierowany do przodu, skomplikowany aparat mowy, wielki mózg, rozum, umysł, intelekt.
Umysł daje nam umiejętność abstrakcyjnego myślenia oraz tworzenia dziedzictwa kulturowego i przekazywania go pokoleniom.
Rozum ludzki natomiast jest ograniczony i podczas kooperacji z innymi ludźmi zaczyna uczestniczyć w tworzeniu rzeczywistości.
KONCEPCJE TEORETYCZNE CZŁOWIEKA JAKO ISTOTY SPOŁECZNEJ
-KONCEPCJA NATURALISTYCZNA-człowiek jest przedstawicielem gatunku. Jest on indywiduum biologicznie ukonstruowanym, który rozwija się dzięki reakcjom na bodźce zewnętrzne, które wywodzą się ze środowiska.
-KONC. REALISTYCZNA ARYSTOTELESA-w ontologii zajmuje bardzo ważne miejsce. Znaczenie no straciło na wartości u podstaw socjologii humanistycznej. Człowiek jest tu głównym obiektem zainteresowań. 1.jednostka ludzka nie jest czymś gotowym i statyczni8e określonym ale jest istotą, która urzeczywistnia się, zmienia w procesie rozwoju pod wpływem społeczeństwa i jego kultury. To społeczeństwo i kultura kształtują osobowość jednostki czyli postawy, dążenia, systemy wartości i wzory postępowania. 2.jednostka ludzka nie mogłaby rozwinąć swoich cech specyficznie ludzkich gdyby znajdowała się poza ludzkim środowiskiem społecznym. 3.jedn. ludzka tworzy różne rodzaje i formy życia zbiorowego. Człowiek jako byt substancjalny jest podmiotem życia społecznego. Społeczności ludzkie istnieją poprzez relacje jakimi są ze sobą powiązane.
-KONCEPCJA ABSTRAKCJONISTYCZNA-występuje w szkole socjologii formalnej. Zapoczątkował ją G. Simmel a rozwinął L. von Viese. Nie mówi się tutaj o tym czym jest jednostka ludzka. I jej własnościach biologicznych i psychicznych. Owszem jest podmiotem działań i zachowań lecz jest bytem abstrakcyjnym a nie substancjalnym jak u Arystotelesa. Analizuje się stosunki społeczne, relacje, więzi, grupy społeczne czy procesy. Odchodzi się od ludzkich postaw, motywów działania, wartości i warunków historycznych. P-tem wyjścia jest fikcyjna, abstrakcyjna jednostka. Człowiek nie jest ważny. Decyduje kontekst a nie ludzie.
SOCJ. JAKO DZIEDZIAN NAUK SPOŁECZNYCH.
PRZEDSOCJOLOGICZNA MYŚL SPOŁECZNA
pojawiła się wraz z rozwojem piśmiennictwa i rozwojem człowieka. Stanowi część filozofii. Charakteryzowały ją 3 cechy, które jednocześnie różniły ją od wiedzy społecznej-nauki.
-narmatywny i finalistyczny p-kt widzenia- mówiono o tym jak być powinno. Stwarzano koncepcje idealnego państwa. Rzeczywistośc, która otaczała myślicieli była pretekstem do tworzenia idealnego państwa (Platon, Arystoteles)
-wolontaryzm i 3 aspekty- dominowała wiara we wszechmoc władzy. Władca dysponuje środkami, które kształtują społeczeństwo. Posiadają władzę do tworzenia idealnego państwa. Niemoc i niedowład państwa spowodowany był przez nieumiejętność wykorzystania środków przez władze.
Ludzie obdarzeni wolną wolą-każdy może robić to co chce, czyli społeczność składa się z różnych niespodzianek, rzeczywistość jest nieprzewidywalna. „Wolność zamyka się tam gdzie trzeba dokonać wyboru”(Tónnis). Wiara w opatrzność- nie ma sensu tworzyć praw , bo to opatrzność może zmieniać przyszłość i rzeczywistość jest nieprzewidywalna.
-koncentrowanie się na państwie i władzy- społeczeństwo to państwo a państwo to społeczeństwo. Oddzielenie porządku politycznego od społecznego jest drugą rewolucją.
WIEDZA POTOCZNA-geneza,funkcje,cechy
towarzyszyła człowiekowi od początku. Dysponuje nią każdy człowiek. Wiedza ta mówi o tym jak działa i funkcjonuje świat społeczny. Jest koniecznym warunkiem radzenia sobie z problemami jakie stwarza życie w zbiorowości, a w konsekwencji jest warunkiem osobniczego przetrwania jednostki. Wiedza pot. podporządkowana jest osiąganiu celów praktycznych. Ma ona jednak ograniczony zakres obserwacji- jest fragmentaryczna. Wynika również ze specyfiki ludzkiego umysłu czyli różnych możliwości percepcyjnych. Wiedza ta jest nasączona emocjami. Źródłem jej są doświadczenia nabyte w ciągu życia.
CECHY: czego unikać w wiedzy naukowej
-wartościowanie- Czy księża manipulują ludźmi?W tym pytaniu jest już zawarta sugestia odpow.
Ktoś stwierdza coś o kimś. Zakłada z góry.
-operowanie podziałami dychotomicznymi. Coś jest złe lub dobre. Rzadko jest tak, że np.fabryka jest funkcjonalna-daje prace, dysfunkcyjna- zanieczyszcza środowisko.
-traktowanie następstw w czasie jako związku przyczynowo-skutkowego. Jedno następuje po drugim. Awaria światła w latach 70 w USA.
-Dopatrywanie się przyczyn w celowych działaniach ludzi. Nie ma skutku bez przyczyny. Wyszła za niego za maż dla pieniędzy.
-Skłonność do pochopnych uogólnień. Młodzież z osiedla jest zła i przekonanie że cała jest zła.
-Kierowanie się stereotypami. STEREOS=grec. Stężały. Lippman użył.-obrazki w ludzkich głowach. Wizja świata, która jest fałszywa i nie łatwo poddaje się zmianom.
Dzisiaj stereotyp CECHY: uproszczony, nadmiernie generalizujący, odporny na zmiany, zabarwiony emocjonalnie, zafałszowany obraz rzeczywistości.
S. jest konsekwencją wiedzy ułomnej. Im mniej jednostka jest rozwinięta intelektualnie tym więcej będzie posługiwała się stereotypami. S. Pełni ważną funkcję w życiu społ. I polega ona na: porządkowaniu rzeczywistości społecznej, dzieli na dobrych i złych, stereotyp również uzasadnia ludzkie postępowanie, usprawiedliwia, i ułatwia podejmowanie decyzji.
WIEDZA NAUKOWA I JEJ PODST. CECHY:
W. naukowa-socjologiczna-co różni naukowe podejście do zjawisk od wiedzy/myślenia potocznego. 1.Wiedza N. Nie tylko opisuje dane zjawisko ale również wzbogaca je teorią, oznacza to, że podejmujemy się tutaj próby wyjaśnienia danego stanu rzeczy poprzez wykorzystanie teorii. Na pytanie dlaczego odpowiadamy opisowo odwołując się do teorii. 2. Przestrzeganie reguł postępowania badawczego:a) określając problem badawczy musimy mieć- postać pytania (wiedzę faktograficzną)- wiedzę teoretyczną (opartą na istniejących juz teoriach), b) staranne zbieranie danych i umożliwienie innym badaczom kontroli ich rzetelności, c) trzeba wyraźnie odróżnić twierdzenia oparte na faktach od domysłów (metody twarde- ankiety-wykorzystują statystykę, metody miękkie-jakościowe-wywiady. 3. Neutralność i powstrzymywanie sie od sądów wartościujących. Socjolog ma opisać sytuację a nie ja oceniać.
PERSPEKTYWA I WYOBRAŹNIA SOSJOLOGICZNA JAKO PODSTAWA NAUKOWEJ INTERPRETACJI ZJAWISK SPOŁECZNYCH W.Mills, E. Durkheim
PERSPEKTYWA to sposób widzenia pewnych rzeczy.
PERSP. SOCJOLOGICZNA- jest jednym ze sposobów widzenia, wyjaśniania, które opiera się na założeniu, że grupa społeczna ma odmienną charakterystykę aniżeli jednostki, które się nań składają. Zachowanie grupy nie jest prostą sumą indywidualnych zachowań.
To co jednostki generują (stos. społ., więzi, pozycje, role) tworzy grupę i mechanizmy grupowe. Np. w autobusie nie są ludzie grupa ale gdy wejdą w interakcję i zaczną wyrażać opinie.
Indywidualne opinie są czym innym niż opinia grupy ( rodzina-każdy z osobna- jest przeciwna eutanazji ale gdy muszą podjąć decyzje o członku rodziny to opinia grupy jest inna niż opinia jednostek i decydują o wykonaniu eutanazji).
Persp. socjolog. pozwala uzyskać obraz dzięki, któremu możemy zrozumieć siły społeczne oddziałujące na życie jednostek. Pozwala ona zrozumieć źródła, geneze danego zjawiska.
WYOBRAŹNIA SOCJOLOGICZNA (Wills) Jednostka patrzy na rzeczywistość z własnego, ograniczonego punktu widzenia- wyznaczonego przez najbliższy krąg społeczny. Tymczasem dzięki wyobraźni socj. możemy przekroczyć próg własnego doświadczenia i dojrzeć zjawisko w szerszym kontekście jako problem społeczny a nie indywidualny, to z kolei pozwala na przewidywanie skutków społecznych danego zjawiska.
SOCJOLOGIA I JEJ PODSTAWOWE FUNKCJE
Jest dziedziną nauki badającą ludzkie zachowania społeczne, związki między jednostkami i efekty działalności społecznej. Jest nauką o egzystencji ludzkiej. My oddziałujemy na innych i inni na nas. W efekcie pojawia się tożsamość jednostki. Otoczenie społeczne jest tzw zwierciadłem. Socjologia jest nauka społeczną. Zajmuje się badaniem społeczeństwa.
Funkcje:
1.Opisowa- empiryczna, diagnostyczna, socjograficzna, deskryptywna. Socjolog stawia sobie pytanie jak jest, jaka jest rzeczywistość społ. bądź jej określony aspekt.
2.F. wyjaśniająca zwana również teoretyczną lub eksplanacyjną. Ta f. jest wypełniana wtedy gdy badacz stawie sobie pytanie dlaczego jest tak jak zostało opisane wcześniej.
3.F. praktyczna, czasami określana jako socjotechniczna- możliwość formułowania pewnych dyrektyw dotyczących tego w jaki sposób świadomie dokonywać przekształceń by osiągnąć zamierzony cel.
4.F. apologetyczna lub przesłaniająca. Realizowana jest gdy przy opisie danego stanu rzeczy pewne dane się pomija uwypuklając inne lub gdy materiał empiryczny zestawia sie w taki sposób by dla celów pozanaukowych chwalić pewne sytuacje.
5.F. demaskatorska-odsłaniająca- z jednej strony odsłania to co z pozoru nie jest łatwo uchwytne a co jest prawdziwą rzeczywistą przyczyną zjawisk społecznych. Drugi typ to wskazywanie na pewne rzeczywiste postawy, intencje czy motywy działania, które są przez ludzi mniej lub bardziej ukrywane.
PROCES SOCJALIZACJI I JEGO PODSTAWOWE FUNKCJE.
W PROCESIE SOCJALIZACJI BIORĄ UDZIAŁ DWA OBIEKTY: jednostka i otoczenie. Jako jednostki jestesmy niepowtarzalnym indywiduum z naszymi cechami biologicznymi i psychicznymi. Jednostka wchodzi w interakcję z otoczeniem czyli jego warunkami ekologicznymi i warunkami społecznymi. Kim jestem i jakie są moje potrzeby? Najpierw wchodzimy w interakcje z samym sobą dopiero później z otoczeniem. Proces ten trwa całe życie, jest procesem codziennym.
SOCJALIZACJA to proces dzięki któremu stajemy sie istotami społecznymi. Uspołecznianie, wszelkie wpływy, które sprawiają, ze stajemy się członkami społeczeństwa. Normy i wartości poznane sprawiają, że będziemy się do nich stosować. Czym skorupka za młodu nasiąknie.....
Ludzie czerpią normy i wartości, schematy postępowań, wiedzę, przekonania i umiejętności z aspektu biologicznego i kulturowego.
Pojęcie kontekstualne socj.- jest procesem wyłaniania sie, kształtowania i rozwoju osobowości ludzkiej. Proces ten aktualizuje się w zależności od organizmu jednostki i w interakcjach z nim z jednej strony, z drugiej zaś w zależności od i w interakcjach ze społecznymi i ekologicznymi warunkami życiowymi istniejącymi w konkretnym historycznie określonym społeczeństwie. Oznacza proces w toku którego istota ludzka ze swoimi biologicznymi i psychicznymi specyficznymi dyspozycjami staje się dojrzałą społecznie jednostką wyposażoną w dynamicznie podtrzymywane w okresie całego życia zdolności i umiejętności skutecznego działania w obrębie tak całego społeczeństwa jak i jego poszczególnych elementów. Efektem końcowym jest osobowość społeczna.
SOCJALIZACJA A WYCHOWANIE
SOCJALIZACJA- jak wyżej,
WYCHOWANIE- jest pojęciem zakresowo węższym w stosunku do socjalizacji i oznacza ono działania i czynności poprzez, które pewne jednostki usiłują wpłynąć na rozwój osobowości innych jednostek kształtując je zgodnie z określonymi wartościami. Sposób wychowania jest refleksyjny i zaplanowany. (media, kościół, szkoła, domy dziecka)
PODSTAWOWE MECHANIZMY PSYCHOSPOŁECZNE BIORĄCE UDZIAŁ W PROCESIE SOCJALIZACJI.
NAŚLADOWNICTWO- uczenie się czynności poprzez naśladowanie
INTERNALIZACJA- to przyjmowanie przez jednostkę i wdrukowywanie w swoją osobowość postaw, poglądów, wartości itd. W taki sposób, że jedn. posługuje się nimi bezrefleksyjnie co oznacza, że stają się one stałym, odpornym na zmiane elementem osobowości. (ziewając zasłaniamy ręką buzię)
IDENTYFIKACJA-świadome, refleksyjne przyjmowanie systemu wartości wynikające z woli jednostki a w związku z tym może je odrzucić. Ruchoma część osobowości.
MODELE ZWIĄZKÓW I RELACJI MIĘDZY JEDNOSTKĄ A SPOŁECZEŃSTWEM
Modele te pozwalaja nam zrozumieć mechanizmy przebiegu relacji między jednostką a środowiskiem a co za tym idzie możemy wyjaśnić proces socjalizacji w aspekcie różnych koncepcji teoretycznych.
1.MODEL MECHANISTYCZNY-(teoria uczenia)- woreczek z mąką to jednostka- jak się ją ugniecie tak zostanie. Środowisko jest jednostce, narzucone z góry i to ono jest źródłem zachowań jednostek. Impulsy do działań tkwią na zewnątrz jednostki. Rozwój jednostki jest sumą odpowiedzi na wymogi środowiska bądź adaptacją do niego. Jedn. traktowana jest przedmiotowo.
2.MODEL ORGANICYSTYCZNY- organizm biologiczny- Impulsy rozwoju człowieka tkwią wewnątrz organizmu. Taak wiec rozwój jest naturalnym procesem rozwoju zgodnym z pewnymi regułami czy etapami rozwojowymi jednostki. Typowe dla jednostki jest rozwijanie pewnych schematów organizacyjnych, które przetwarzają informacje i bodźce idące z zewnątrz. Proces rozwoju przechodzi jakieś sekwencje różne jakościowo a środowisko działa stymulująco lub hamująco na owe sekwencje czyli na rozwój.
3.MODEL SYSTEMOWY- Rozwój jednostki polega na wzajemnym przystosowaniu i oddziaływaniu jednostki na środowisko. Środowisko przekazuje wiedze, system wartości jednostce zgodnie z jego oczekiwaniami, zasadami, normami i regułami. Jednostka te wartości przyjmuje i internalizuje je po czym ma swoje zdanie i koncepcje. W ten sposób zostaje zachowana równowaga między systemem psychologicznym a społecznym czyli oczekiwaniami środowiska a reakcją jednostki i odwrotnie.
4.MODEL KONTEKSTUALNY- zakłada się partnerstwo i priorytet jednostki. Jednostka jest kreatywna. Rozwój jej osobowości trwa przez całe życie. Rozwój ten to interakcja między jednostką a środowiskiem społecznym i materialnym. Nie ma jednego srodowiska dla wszystkich osób. Jednostka próbuje zapanować nad tym środowiskiem, dokonuje świadomych wyborów sytuacji, przy czym niektóre z nich odrzuca. Efektem działań jednostek jest ukształtowana tożsamość jednostki oraz zachowanie autonomii.
STRUKTURA SPOŁECZNA I JEJ ROLA W FUNKCJONOWANIU SPOŁECZEŃSTWA
Rzeczywistość społeczna wbrew pierwszemu wrażeniu tworzy uporządkowaną całość czyli model tzw strukturę. Każda jednostka więc ma określone miejsce w tej strukturze oraz związane z nim określone oczekiwania co do sposobu zachowania. Niepodporządkowanie się tym oczekiwaniom grozi różnorodnymi sankcjami ze strony otoczenia.
STRUKTURA sa to elementy we wzajemnym powiązaniu u podstaw których leżą stosunki zależności, podrzędności, nadrzędności czy równorzędności. Str. tworzy układ zhierarchizowany. Jeśli str. jest zbyt sztywna wtedy przeszkadza nam i uznajemy ją za nudę, uciskanie. Jesteśmy uwikłani w strukturę i ona nas naznacza. Nie można żyć poza strukturą.
POZYCJA SPOŁECZNA I JEJ WSKAŹNIKI
miejsce jakie zajmuje jedn. w hierarchii społecznej. Z pozycją społeczną wiąże się pewien zespół oczekiwań co do tego, w jaki sposób jednostka powinna sie zachowywać. Np. Oczekiwania wobec wykładowcy.
Wyznaczana jest przez pewne obiektywne wskaźniki- pochodzenie społ., wykształcenie, zawód, dochód, stosunek do własności, sposób konsumowania dóbr (styl życia), zachowania symboliczne (refleksyjna manifestacja przynależności). Pozycja zaczyna żyć, kiedy znajdzie się jednostka, która będzie działać zgodnie z oczekiwaniami. Dynamicznym aspektem pozycji jest rola społeczna. Oznacza to, że pozycja społ. z czysto abstrakcyjnego pozbawionego wątku, jednostkowego bytu staje sie dynamicznym elementem. Oznacza to, że pojawia sie jednostka, która w ramach pozycji i związanych z nią oczekiwań zaczyna podejmować działania.
ROLA SPOŁECZNA I JEJ DETERMINANTY
Zespół obowiązków, czynności i zachowań wynikających z zajmowanej pozycji. Jednostka ma obowiązek zachowywać się zgodnie z tymi oczekiwaniami. Jeśli role są w odmienny sposób postrzegane to mieści się to w normach normatywnych . Mimo ogólnych, uniwersalnych oczekiwań co do pełnienia roli sposób realizacji tejże roli w ramach tej samej pozycji społ. jest odmienny. Różnice wynikają z różnych powodów: istnienie różnicy między rolą oczekiwaną a zachowaniem tej roli, np. Rola nauczyciela.
a) po pierwsze ludzie przypisują różny priorytet poszczególnym cechom. Tzn dala każdej z tych osób zespół podstawowych cech określających daną rolę będzie odmienny. Po drugie jednostki mogą kształtować odmienne hierarchie cech od najistotniejszej do najmniej istotnej.,
b) percepcja roli- nie wszystkie osoby widzą tą rolę w taki sam sposób, np. Dla jednej matki opieka nad dzieckiem oznacza usuwanie mu wszystkich przeszkód a dla drugiej jest to danie dziecku wolności.
c)cechy osobowościowe.-choleryk, melancholik, sangwinik, flegmatyk.
UKŁAD POZYCJI I RÓL SPOŁECZNYCH
UKŁAD POZYCJI- wielość, kompleks pozycji. Dzięki wiedzy o czyimś układzie pozycji możemy sie wiele o danej osobie dowiedzieć. Dzieje się tak dlatego, że znamy konteksty kulturowe, a więc
spodziewamy się czego mozemy oczekiwać. Jeśli zdiagnozujemy i określimy cały kontekst pozycji jakie dana jednostka zajmuje możemy powiedzieć wówczas kim dana osoba jest i co sobą reprezentuje.
Powyższemu układowi pozycji odpowiada ustalony zbiór zachowań. Taka suma zachowań będących wynikiem zajmowanych przez jednostkę pozycji określona jest mianem UKŁADU RÓL. Układ ról charakterystyczny jest dla społeczeństw współczesnych. Ukł. Ról towarzyszą dwa negatywne zjawiska: ciśnienie roli- pojawia się gdy ta sama pozycja wymaga zbyt wielu czasami wykluczających się wzajemnie zachowań, np. Student dzienny
konflikt ról.- pojawia się gdy dana osoba zajmuje różne pozycje, które są ze sobą w konflikcie, które się wzajemnie wykluczają, np. Kobieta-dobra matka, studentka zaoczna.
Te negatywne zjawiska są nie do uniknięcia w społeczeństwach złożonych. W których każdy zajmuje różne pozycje w rozmaitych strukturach, a każda z nich ma własne wymagania.
STATUS SPOŁECZNY I JEGO RODZAJE- STATUS SPOŁ. A SPOŁECZEŃSTWO OTWARTE I ZAMKNIĘTE
Status społ. mimo, że jest bardzo związany z pozycją, jest od niej uzależniony to nie jest tym samym. STATUS SPOŁ. Jest zespołem praw jakie posiada jednostka w związku z zajmowaną pozycja społ. Zespół praw wg M. Webera: dostęp do pewnych dóbr- bogactwo, władza, prestiż.
RODZAJE STATUSÓW wg. Lintona
s. Przypisany- nadany nam przez otoczenie, nie jest on sciśle związany z cechami czy wysiłkiem danej osoby, oznacza to, ze jednostka nie ma na niego wpływu, np. Płeć lub gdzie sie urodziliśmy.
s. osiągany- jednostka uzyskuje go dzięki własnym konsekwentnym działaniomczyli jest efektem wysiłku jednostki, charakterystyczny dla społeczeństw nowoczesnych demokratycznych
Status osiągany jest zdeterminowany przez status przypisany.
W społ. OTWARTYCH można osiągnąć pewne przywileje ale płaci się za to brakiem zabezpieczenia tych jednostek, które nie potrafia się odnaleźć bądź dopasować do adekwatnych ról. Ta cena za przywileje to marginalizacja.
Status przypisany wymusza konieczność dokonywania wyborów. Im bardziej stajemy do rywalizacji tym większa konieczność wyborów. Ceną jest wykorzenienie ze srodowiska sąsiedzkiego, rodzinnego. Cały czas nas przerzucają.
ST. PRZYP. W społ. ZAMKNIĘTYCH np. społ. kastowe, feudalne. Te społeczeństwa nie dają sznsy rozwoju, dziedziczenie z pokolenia na pokolenie, ale za to żyło sie bezpiecznie bo jak ktoś się urodził chłopem to był nim i nie marzyło mu sie być ksieciem.
ST. OSIĄGANY w SP. OTWARTYCH- międzygeneracyjna transmisja wzorcowych zachowań, wszystko sie relatywizuje.
RUCHLIWOŚĆ SPOŁECZNA – mobilność I JEJ RODZAJE
To przemieszczanie się ludności w pewnej przestrzeni, która ma charakter abstrakcyjny. Tzn , że jest to pewien konstrukt teoretyczny. Pozwala przepływać z klas do klas, dokonuje sie z sąsiadującymi klasami.
Jest ona silnie związana ze statusem osiąganym.
Jest to proces, dzięki któremu jednostki zmieniają swoją pozycję klasową bądź statusową przemieszczając się ku górze bądź w dół w hierarchii społecznej.
PRZESTRZEŃ SPOŁECZNA-jest bytem abstrakcyjnym a jej istnienie ma charakter świadomościowy. Dowiadujemy się o niej wtedy gdy zdajemy sobie sprawę z różnic, dystansów, które dzielą jednostki.
DYSTANS jest tą miarą ruchliwości przestrzennej. Wynikają z pewnych cech społecznych jednostki wyznaczające: cechy społeczne decydujące o rodzaju dystansu (wiek, płeć, poziom wykszt., wykonywany zawód, status mat., środowisko pochodzenia jednostki.). Przestrzeń społ. ma dwa wymiary-dystanse: przestrzeń i dystans poziomy i pionowy.
PRZESTRZEŃ i DYSTANS POZIOMY polega na dostrzeganiu różnic między jednostkami lub grupami a osobami przynależącymi do innych grup bądź zbiorowości, które znajdują się na tym samym poziomie ale różnią się: warunkami w jakich zyje, celami jakie chcą osiągnąć, przekonaniami jakie posiadają. Jednostki charakteryzuje podobny status społ. ale funkcjonuja w różnych pozycjach społecznych (PO, PiS), (chłop, robotnik)
RUCHLIWOŚĆ POZIOMA (horyzontalna)- Przemieszczanie sie w przestrzeni poziomej, między kategoriami np. Zawodowymi, znajdującymi się na tym samym poziomie hierarchii.. Jest silnie skorylowana z pionową. Pionowa pociąga za sobą poziomą bo zawsze wiąże się ze zmianą środowiska.
PRZESTRZEŃ i DYSTANS PIONOWY- jednostka uświadamia sobie wyższe lub niższe położenie wobec innych osób, grup społ. wtedy ludzie uświadamiają sobie, że społeczeństwo jest zhierarchizowane.
Przemieszczanie się w przestrzeni pionowej wiąże sie z ruchliwością pionową. Jeśli wędrujemy w górę to mamy awans a jeśli w dół to degradacja.
RUCHLIWOŚĆ PIONOWA (wertykalna)- Źródłem są przemiany makrostrukturalne. Przemieszczanie się jednostek między poziomami hierarchii społecznej. Pełni ona szczególną rolę w socjologii ponieważ odgrywa istotną rolę w systemie stratyfikacji. Jest ona swojego rodzaju zaworem bezpieczeństwa. Jest czynnikiem, który zapewnia stabilność systemu społecznego. Ten zawór to jak szybkowar. Pod dużym naciskiem nastąpiło by rozsadzenie gdyby nie zawór bezp.
Klasa wyższa Jeśli pojawi się pewna liczba jednostek o nadprzeciętnych talentach to wówczas mają one
Kl. średnia szanse na awans do pobliskich kategorii społecznych w związku z tym system społ. jako
Kl. niższa całość pozostaje w nienaruszonej postaci.
RUCHL. SPOŁ. A SPOŁ. ZAMKNIĘTE I OTWARTE
W społ. zamkniętych ruchliwość społ. jest słaba lub nawet nie istnieje.
W społ. otwartych r. Społ. ma bardzo istotne znaczenie przede wszystkim dlatego, że oparte jest ono na ideach merytokratycznych.
MERYTOKRACJA- system społeczny, w którym kluczowe stanowiska obsadzone przez kompetentne jednostki.
RUCHLIWOŚĆ PRZESTRZENNA I MIGRACJE
RUCHLIWŚĆ PRZESTRZENNA-Wykonywany jest ruch w przestrzeni fizycznej. My się fizycznie przemieszczamy.
WG PANI DR ŻYWII- ruchl. przestrzenna jest kategorią szerszą, ogólną i wiąże sie z przemieszczaniem w przestrzeni fizycznej bez konsekwencji i identyfikacji.
Nie każda ruchl. przestrz. będzie migracją, ale każda migracja jest r. Przestrzenną.
R. PRZESTRZ. to wyjazdy do pracy, wyjazdy na studia dzienne.
MIGRACJA wg R. DYONIZIAK- zjawisko przesiedlania sie z jednego miejsca na inne zbiorowości, grup, lub jednostek.
O migracji mówimy jednak wówczas gdy przesiedlanie takie ma przynajmniej okresową trwałość i łączy sie ze zmianą miejsca, zaspokajania przez migrantów ich podstawowych potrzeb.
Procesowi migracji mogą podlegać jednostki- wyjazdy za granice, grupy, rodzina, wyjazdy na wczasy, całe zbiorowości- repatrianci przenoszeni z terenów wschodnich.
Okresowa trwałość- nie można określić ile to jest. To nie może być wskaźnik migracji bo jest nieprecyzyjny.
Ludzie wyjeżdżają na miesiąc na wczasy- spełnia warunki migracji wg Dyoniziaka ale migracją nie jest.
Prace sezonowe, studenci dzienni mieszkający w akademikach z rodzinami.
Dlatego potrzeba jest uzupełnienia definicji MIGRACJI. Nie jest ona do końca precyzyjna ponieważ nie jest w stanie w sposób bezsporny określić takie sytuacje jak wyżej wymienione. Należałoby uzupełnić ją jeszcze w dwa warunki:
I.jednostka musi przenosić się z całym swoim gospodarstwem domowym. W przekonaniu jednostki to wszystko co jest jej niezbędne.
II.Jedn. musi mieć poczucie, że tutaj gdzie w danej chwili się znalazła, jest jej dom (identyfikacja z miejscem fizycznym)
Wątek świadomościowego postrzegania miejsca. Każdy inaczej postrzega to co jest jego domem.
RODZAJE MIGRACJI
ZE WZGLEDU NA:
1.okres pobytu.
- migracje stałe(wyjazd na zawsze bezpowrotnie)
- m. Okresowe ( przeniesienie się i powrót po jakimś czasie, z miejsca do miejsca- z A do B do C)Nie wraca do pierwszego miejsca.
- m. Wahadłowe (wielokrotne przemieszczanie sie między tymi samymi miejscami- z A do B i po paru latach powrót do A. I potem znowu do B.)
Ruchliwość przestrzenna o charakt. Wahadłowym.
Można powiedzieć, że zarówno migracja jak i r. przestrzenna są równie obecne w aktualnych czasach lecz ich udział w życiu jednostki uzalezniony jest od miejsca jakie zajmuje ona w strukturze społecznej. Można zaryzykować także, że im niższe usytuowanie w strukturze tym częściej mamy do czynienia z migracjami. Im wyższa pozycja w strukturze tym częściej jest to ruchl. przestrzenna.
2. zasięg geograficzny
migracje wewnetrzne(wewnątrz własnego kraju)
m. zewnętrzne ( kontynentalne- w ramach kontynentu)
m. międzykontynentalne (zamorskie)
3.ze względu na przyczyny
ekonomiczne ( za pracą- lata 70-80)
ASYMILACJA JAKO PODSTAWOWY PROCES PSYCHOSPOŁECZNY LEŻĄCY U PODSTAW PROCESÓW MIGRACYJNYCH.
Migracjom towarzyszy proces psychospołeczny w postaci asymilacji.
ASYMILACJA pełna polega na włączaniu się w skład osobowości, społeczności przyjmującej migranta.
TRZY STADIA PROCESU ASYMILACJI:
1.AKULTURACJA- przyjmowanie wzorów zachowania społeczności przyjmującej.
2.ASYM. STRUKTURALNA- polega na wejściu migrantów do grup i instytucji społ. przyjmującego.
3.ASYM. IDENTYFIKACYJNA- poczucie solidarności z grupą. Nie tyle z miejscem fizycznym ( jak anglik, ja polak-wzory kulturowe, poczucie, że jestem członkiem społeczeństwa)
Im ludzie młodsi tym większe szanse na asymilację pełną.