Prawo zwalczania nieuczciwej konkurencji w prawie międzynarodowym

• Konwencja paryska o ochronie własności przemysłowej(1883) – na konferencji rewizyjnej w Brukseli zamieszczono w niej postanowienia chroniące przed nieuczciwą konkurencją (1900)
• Porozumienie madryckie (1891) – dotyczy zwalczania fałszywych oznaczeń pochodzenia towarów
• Porozumienie lizbońskie o ochronie nazw pochodzenia i ich międzynarodowej rejestracji (1958) – Polska nie jest stroną tego porozumienia
• Porozumienie TRIPS (1996/2000) – Porozumienia w sprawach handlowych aspektów własności intelektualnej (załącznik do Konwencji ustanawiającej Światową Organizację Handlu – WTO

Prawo zwalczania nieuczciwej konkurencji w prawie wspólnotowym

Prawo pierwotne
• ogólne zasady,
• ustanowienie wspólnego rynku (art. 2 TWE)
• „zagwarantowanie uczciwości w konkurencji” (preambuła TWE),
• poszanowanie zasady gospodarki otwartego rynku, gdzie konkurencja jest swobodna (art. 4 ust. 1 TWE)

Prawo wtórne
• rozporządzenie Rady Nr 510/2006 w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych i środków spożywczych
• dyrektywa Nr 97/55 o reklamie wprowadzającej w błąd w celu uwzględnienia reklamy porównawczej
• dyrektywa Nr 2005/29/WE o nieuczciwych praktykach rynkowych
• dyrektywa Nr 89/552/EWG w sprawie koordynacji niektórych przepisów dotyczących wykonywania telewizyjnej działalności transmisyjnej
• Dyrektywa Nr 2003/33/WE w sprawie zbliżenia przepisów odnoszących się do reklamy i sponsorowania wyrobów tytoniowych

Prawo zwalczania nieuczciwej konkurencji – historia
• Koncepcja ochrony rynku przed nieuczciwymi działaniami datowana jest na połowę XIX w.
• Wykształcone zostały 3 zasadnicze modele:
➢ romański (ochrona oparta o przepisy kodeksów cywilnych)
➢ germański (ochrona oparta o ustawy szczególne, np. w Niemczech ustawa z 1873 r. o ochronie rynku)
➢ common law (ochrona oparta o analizę poszczególnych przypadków [case law], zasady słuszności bez wywodzenia reguł ogólnych, typowy delikt tzw. passing - off – przedsiębiorca przedstawia swoje towary jako towary konkurenta)

Prawo zwalczania nieuczciwej konkurencji – historia w Polsce 1918 - 1926
• ustawy państw zaborczych
• Przystąpienie do Międzynarodowej Konwencji Paryskiej (10.11.1919)
• Umowa handlowa z Francją (9.12.1924)

1926 – 1939
Ustawa z 2 sierpnia 1926 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji

1945 – 1989
Spór co do obowiązywania ustawy z 1926 r., formalnie nie uchylonej

Po 1989
• Traktat handlowy z USA (21.03.1990)
• Ustawa z 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
• Członkostwo w WTO
• Członkostwo w UE

Zgodnie z art. 17 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej przedsiębiorca wykonuje działalność gospodarczą na zasadach uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów
oraz słusznych interesów konsumentów

Cel ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji
• Zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji
• w działalności gospodarczej, w szczególności przemysłowej i rolnej, budownictwie, handlu i usługach
• w interesie publicznym, przedsiębiorców oraz klientów

Działalność gospodarcza a zakres znk
• Warunkiem wstępnym zastosowania ustawy jest ustalenie, że oceniane zachowanie podmiotu pozostaje w związku z działalnością gospodarczą.
• Poza zakresem ustawy pozostaje inna niż gospodarcza działalność, np. polityczna, naukowa.
• Działalność gospodarczą należy rozumieć tak jak określa ją art. 2 ustawy o s.dz.g. (zarobkowa działalność wytwórcza, budowlana, handlowa, usługowa oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze złóż, a także działalność zawodowa wykonywana w sposób zorganizowany i ciągły).
• Sprawcą czynu nieuczciwej konkurencji jest z zasady przedsiębiorca. Wyjątkowo, w przypadkach wyraźnie wskazanych w ustawie, inny podmiot (np. w wypadku art. 11 ust. 2, gdzie mowa o tym, że sprawcą czynu może być osoba, która świadczyła pracę).

Triada interesów
• Interes publiczny (polega na zachowaniu konkurencji jako istotnego elementu gospodarki rynkowej, przy jednoczesnej dbałości o uczciwość konkurowania. Przykładowo naruszenie interesu publicznego może mieć miejsce, gdy niedozwolonymi działaniami dotknięty jest szerszy krąg uczestników lub gdy wywołują one na rynku inne niekorzystne zjawiska. W razie naruszenia interesu publicznego działać w jego ochronie może prokurator)
• Interes przedsiębiorców (należy przez to rozumieć ukształtowany korzystny dla przedsiębiorcy stan, który został naruszony lub zagrożony. Może to być też stan, który zaistnieć ma w przyszłości, ale jego zaistnienie zostaje zagrożone przez czyn nieuczciwej konkurencji)
• Interes klientów (chodzi generalnie o interesy zbiorowe)

Pojęcie przedsiębiorcy
(art. 2 uzk)
• Osoby fizyczne, osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, które prowadząc chociażby ubocznie działalność zarobkową uczestniczą w działalności gospodarczej
• Podmioty korzystające z ustawowego upoważnienia do prowadzenia działalności gospodarczej, chociażby ubocznie, mieszczą się w tak rozumianym pojęciu przedsiębiorcy (np.jst)

Pojęcie klienta
• Brak definicji legalnej
• Nie jest tożsame z pojęciem konsumenta
• Rozumiane powinno być szerzej niż pojęcie „konsument”, obejmując obok konsumentów podmioty niebędące konsumentami w rozumieniu art. 221 kc, np. przedsiębiorców
• Według art. 221 kc konsument to osoba fizyczna dokonująca czynności niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową
• Pojęcie „klient” obejmuje 3 grupy podmiotów:
➢ Konsumentów
➢ Przedsiębiorców, którzy są kontrahentami innych przedsiębiorców (zarówno odbiorcy finalni, jak i dystrybutorzy nabywający środki produkcji lub towary w celu ich dalszej odsprzedaży)
➢ Klienci będący odbiorcami, ale nie będący ani konsumentami ani przedsiębiorcami (np. stowarzyszenia, szkoły)

Pojęcie czynu nieuczciwej konkurencji
• Klauzula generalna zawarta w art. 3 ust. 1
• Egzemplifikacja czynów nieuczciwej konkurencji w art. 3 ust. 2

Klauzula generalna - pojęcie
• Zwrot niedookreślony, zawarty w przepisie prawa, odsyłający do elementów wartościowania odwołujących się do ocen i kryteriów leżących poza prawem pozytywnym i nakazujący ich uwzględnienie przy ustalaniu stanu faktycznego
• „dobre obyczaje” , „zasady współżycia społecznego”, „dobra wiara” jako przykłady

Pojęcie czynu nieuczciwej konkurencji wg. art. 3 ust 1 znk
Czynem nieuczciwej konkurencji jest działanie sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami, jeżeli zagraża lub narusza interes innego przedsiębiorcy lub klienta
Pojęcie czynu nieuczciwej konkurencji wg. art. 3 ust 1 znk
Aby doszło do popełnienia czynu nieuczciwej konkurencji spełnione muszą być kumulatywnie następujące przesłanki:
➢ Chodzi o działanie podjęte w związku z działalnością gospodarczą
➢ Działanie musi być sprzeczne z prawem lub dobrymi obyczajami
➢ Działanie musi zagrażać interesowi lub naruszać interes innego przedsiębiorcy lub klienta

Czyn nieuczciwej konkurencji
• Typ czynu niedozwolonego (delikt) w rozumieniu przepisów KC
• Obejmuje „czyny konkurencji”, tj. wyłącznie działania podejmowane w ramach działalności gospodarczej (element gry rynkowej)
• Sporne jest czy chodzi o czyny dokonywane tylko
„w stosunkach konkurencji” (między konkurującymi ze sobą przedsiębiorcami. Twierdzi się, że ustawa nie wymaga istnienia stosunku konkurencji, chociaż niektóre czyny nieuczciwej konkurencji mogą być popełnione tylko w takich warunkach,
np. naśladownictwo gotowych produktów
Składniki pojęcia „czyn nieuczciwej konkurencji” - „działanie”
• W istocie czyn powinien być rozumiany jako działanie lub zaniechanie
• Chodzi zarówno o czynności faktyczne,
jak i prawne

Składniki pojęcia „czyn nieuczciwej konkurencji” - „sprzeczność z prawem”
• sprzeczność z prawem” inaczej „bezprawność” to stan będący rezultatem nieprzestrzegania przez przedsiębiorcę nałożonych na niego przez porządek prawny obowiązków
• Nieprzestrzeganie obowiązków wynikających z aktów normatywnych:
➢ Związanych z konkurencją
➢ Neutralnych (tylko wtedy, gdy naruszenie jest środkiem umocnienia własnej pozycji rynkowej, np. naruszenie obowiązku ujawnienia w rejestrze pewnych danych – nie musi prowadzić do wzmocnienia pozycji rynkowej, ale np. niezapłacenie cła może dać podstawę do obniżenia ceny, a to przekłada się na pozycję rynkową)
• Naruszanie obowiązków wynikających z zawartych umów (tylko wtedy, gdy łamanie stosunków umownych wiąże się z systematycznym wykorzystywaniem niedoświadczenia innych osób)
• Bezprawność nie może być rozumiana jako wina w sensie umyślnego działania lub niedbalstwa. „Dla zaistnienia czynu nieuczciwej konkurencji nie jest konieczny zamiar konkurenta, np. wprowadzenia w błąd lub wdarcia się w cudzą klientelę. Wystarczy bezprawność działania. Nie jest konieczne wykazanie winy” (orzecz. SN. Z 1.12.2004, III CK/15/04).
• Nie każde naruszenie prawa przez przedsiębiorcę jest tożsame z czynem nieuczciwej konkurencji. Ustawa ma zastosowanie, gdy naruszenie przepisów daje naruszającemu przewagę konkurencyjną nad innymi podmiotami.

Składniki pojęcia „czyn nieuczciwej konkurencji” - „dobre obyczaje”
• Rozumieć należy jako normy moralne i zwyczajowe stosowane w działalności gospodarczej,
• Mogą być naruszone nawet przez tego, kto ich nie zna (świadomość naruszenia nie ma znaczenia)
• „poczucie godziwości ogółu ludzi sprawiedliwie i słusznie myślących”,
• „przeciętny poziom moralny, właściwy godziwemu życiu zarobkowemu i zawodowemu”

Składniki pojęcia „czyn nieuczciwej konkurencji”
• Chodzi zarówno o sytuację, gdy czyn naruszył interes przedsiębiorcy lub klienta, jak i takie, gdy istnieje tylko zagrożenie naruszenia interesu przedsiębiorcy lub klienta (prewencja)
• Zagrożenie musi być realne, nie tylko hipotetyczne
• Ochrona dotyczy interesów mających pewną doniosłość (wyklucza się przypadki bagatelne

Funkcje klauzuli generalnej z art. 3 ust. 1 znk
• Definiująca (określenie przesłanek koniecznych do uznania określonego działania za czyn nieuczciwej konkurencji)
• Uzupełniająca (katalog czynów nieuczciwej konkurencji określony w art. 3 ust. 2 nie jest zamknięty, zatem jeżeli spełnione będą przesłanki z art. 3 ust. 1, mimo iż będą to działania nie stypizowane jako czyny nieuczciwej konkurencji w ust. 2, będą mogły być jako takie czyny zakwalifikowane)
• Korygująca (odstąpienie od negatywnej oceny danego czynu z uwagi na brak nieuczciwości lub bagatelny charakter)

Niestypizowane czyny nieuczciwej konkurencji
• Nie da się wyczerpująco określić działań, które są
• sprzeczne z uczciwą rywalizacją rynkową, dlatego w art. 2 ust. 1 jedynie przykładowo wskazano czyny nieuczciwej konkurencji. Jest to katalog otwarty, uzupełniany przez judykaturę.
• Przykładem czynu niestypizowanego jest wykorzystywanie lub naruszenie cudzej renomy (np. umieszczanie na opakowaniu odwołań do uznanych nazw – „perfumy typu Chanel No 5”).
• Szczególnym przypadkiem korzystania z cudzej renomy jest zbliżanie wyglądu opakowań czy charakterystycznego wyglądu samych produktów konkurenta (tzw. pasożytnictwo).

Systematyka czynów nieuczciwej konkurencji
Czyny nieuczciwej konkurencji: stypizowane-ustawowe-pozaustawowe
Niestypizowane: renomy lokowanie produktu

Stypizowane czyny nieuczciwej konkurencji
• Kolizje oznaczeń odróżniających (art.5-10)
• Bezprawne uszczuplanie osiągnięć rynkowych (art. 11 – 13)
• Nieuczciwa reklama (art. 14, 16, 17)
• Dezorganizacja rynku (art. 15, 17a,17d, 22)
• Oszukańcze praktyki handlowe (art. 17c)
• Pozostałe (art.15a, 15b)

Oznaczenia odróżniające
• Indywidualizujące oznaczenia przedsiębiorstwa (art. 5-7)
– Wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa (art. 5)
– Ochrona nazwiska jako oznaczenia przedsiębiorstwa (art. 6)
– Oznaczenie przedsiębiorstwa przy likwidacji, podziale lub przekształceniu (art. 7)
• Indywidualizujące oznaczenia towarów i usług (art. 8-10)
– Oznaczenia geograficzne (art. 8)
– Chronione oznaczenia geograficzne oraz chronione nazwy pochodzenia (art. 9)
– Wprowadzające w błąd oznaczenia towarów i usług (art. 10, 25 ust. 1)

Bezprawne uszczuplanie osiągnięć rynkowych
• Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa (art. 11, 23)
• Nakłanianie do rozwiązania lub niewykonania umowy (art. 12)
• Naśladownictwo produktów (art. 13, 24)

Czyny nieuczciwej konkurencji związane z reklamą
• Pomawianie lub nieuczciwe zachwalanie (art. 14, 26)
• Nieuczciwa lub zakazana reklama (art. 16-17)

Dezorganizacja rynku
• Utrudnianie dostępu do rynku (art. 15)
• Wnoszenie oczywiście bezzasadnych powództw z tytułu nieuczciwej konkurencji (art. 22)
• Ochrona małych i średnich przedsiębiorców (art. 15 ust. 3-5, 17a, 17d)
Oszukańcze praktyki handlowe

• Sprzedaż lawinowa (art. 17c, 24a)
Pozostałe stypizowane czyny nieuczciwej konkurencji

• Przekupstwo osoby pełniącej funkcję publiczną – łapownictwo gospodarcze (art. 15a)
• Urządzenia niedozwolone (art. 15 b)
Wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa (art. 5)
Czynem nieuczciwej konkurencji jest oznaczenie przedsiębiorstwa wprowadzające w błąd klientów co do jego tożsamości przez używanie firmy, nazwy, godła, innego charakterystycznego symbolu używanego wcześniej zgodnie z prawem do oznaczenia innego przedsiębiorstwa
Przykład: użycie przez Przedsiębiorstwo Handlowo – usługowe ”Polmozbyt” sp. z o.o. słowa „Polmozbyt” jest czynem nieuczciwej konkurencji w stosunku do działającego od ponad 20 lat Przedsiębiorstwa Państwowego „Polmozbyt” (wyrok SA w Białymstoku I ACr 114/95)
Wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa (art. 5)
• Z ochrony korzystają oznaczenia, które są faktycznie używane, a nie tylko formalnie zarejestrowane
• Ochrona udzielana jest przedsiębiorcy, który pierwszy rozpoczął używania (na danym rynku) oznaczenia indywidualizującego przedsiębiorstwo
Wprowadzające w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa (art. 5)
• Ochrona jest potrzebna, gdy oznaczenie może wprowadzać w błąd (istnieje taka możliwość, niekoniecznie istotnie to nastąpiło)
• Z zasady nie zachodzi możliwość wprowadzenia klientów w błąd, jeżeli przedsiębiorcy:
– Działają na różnych rynkach asortymentowych
– Działają na innych rynkach geograficznych
Ochrona nazwiska jako oznaczenia przedsiębiorstwa (art. 6)
Jeżeli oznaczenie przedsiębiorstwa nazwiskiem przedsiębiorcy może wprowadzić klientów
w błąd co do tożsamości z innym przedsiębiorstwem, które wcześniej używało podobnego oznaczenia przedsiębiorca ten powinien podjąć środki mające na celu usunięcie niebezpieczeństwa wprowadzenia w błąd osób trzecich
Ochrona nazwiska jako oznaczenia przedsiębiorstwa (art. 6)
• Ustawodawca nie zakazał przedsiębiorcy wchodzącemu na rynek używania swojego nazwiska, nawet gdy może ono wprowadzić w błą co do tożsamości z innym przedsiębiorcą. Przewidział jedynie procedurę skorygowania zakresu korzystania z niego.
• Przepis nie służy ochronie nazwisk historycznych
Środki zapobiegające wprowadzeniu w błąd (art. 6 ust. 2)
• Dokonanie odpowiednich zmian w oznaczeniu przedsiębiorstwa (np. dodanie pełnego brzmienia imienia, dodanie roku założenia
• Ograniczenie zakresu terytorialnego używania oznaczenia
• Używania w określony sposób (np. zmiana układu graficznego, odpowiednia stylizacja)
Reklama
jako czyn nieuczciwej konkurencji
Pojęcie reklamy
Świadome działanie przedsiębiorcy zmierzające do promowania towarów lub usług przez wskazanie na ich cechy w taki sposób, aby u klientów wywołać lub wzmocnić określone potrzeby
-Każda wypowiedź skierowana do potencjalnych konsumentów, odnosząca się do towarów, usług, a także przedsiębiorcy oferującego towary lub usługę, mająca na celu zachęcenie i skłonienie adresatów do nabywania towarów lub korzystania z usług
-Każda wypowiedź zmierzająca do stymulowania zbytu towarów i usług
Rodzaje reklamy
• Wg. kryterium przesłania:
➢ gospodarcza
➢ polityczna
➢ społeczna
➢ charytatywna
• Wg. kryterium środka przekazu:
➢ prasowa
➢ telewizyjna
➢ radiowa
➢ kinowa
➢ internetowa
➢ uliczna
➢ pocztowa
• Wg. kryterium adresata:
➢ konsumencka
➢ przemysłowa
➢ detalistów
➢ profesjonalna
➢ instytucjonalna
• Sponsoring
• Promocja
• Informacja handlowa
• Telesprzedaż
• Public relations
Funkcje reklamy gospodarczej
Celem reklamy nie jest przedstawianie faktów o produkcie, lecz sprzedawanie rozwiązania lub marzenia”
Funkcje reklamy gospodarczej
• agitacyjna
• informacyjna
• utrwalająca
• Ogólne prawo reklamy (np. kc, ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, ustawa o swobodzie działalności gospodarczej, ustawa o języku polskim)
• Szczególne prawo reklamy (np. ustawa z 1982 r. o wych. w trzeźwości i przeciwdział. alkoholizmowi, ustawa z 1992 r. o radiofonii i telewizji, ustawa z 2001 Prawo farmaceutyczne)
Samoregulacja
Akty krajowe (przykłady):
• Kodeks Etyki Reklamy (Rada Reklamy – 2004)
• Kodeks Etyczny (Stowarzyszenie Marketingu Bezpośredniego – 1996)
• Dobrowolny Kodeks Postępowania w Zakresie Reklamy i Promocji Piwa (Browary polskie – 1998)
• Kodeks Etyki w Rachunkowości (Stowarzyszenie Księgowych w Polsce – 2007)
• Zasady Etyki Radcy Prawnego
• Zbiór Zasad Etyki Adwokackiej
Akty międzynarodowe (przykłady):
• Kodeks Praktyk Reklamowych Międzynarodowej Izby Handlowej – 1997
• Wytyczne OECD w sprawie ochrony konsumentów w kontekście handlu elektronicznego - 1999
• Etyka w reklamie – Dokument Papieskiej Rady do spraw Środków Społecznego Przekazu - 1997
Reklama niedozwolona (nieuczciwa art. 16 uznk
-niedozwolona –(art. 16 ust 1)
➢ sprzeczna z prawem, dobrymi obyczajami lub uchybiająca godności człowieka
➢ wprowadzająca w błąd
➢ nierzeczowa
➢ ukryta
➢ uciążliwa
=porównawcza art. 16 ust 3.
Reklama sprzeczna z prawem (zakazana)
• Zakaz bezwzględny
➢ Reklama alkoholu (oprócz piwa) – ustawa z 1982 r. o wtipa
➢ Wyrobów tytoniowych – ustawa z 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych
➢ Niektórych gier losowych i zakładów wzajemnych (m.in. gry w karty, w kości, zakłady wzajemne, gry na automatach, gry cylindryczne, wideoloterie) – ustawa z 1992 r. o grach i zakładach wzajemnych
➢ Pobierania i przeszczepiania komórek, tkanek i narządów – ustawa z 2005 r. o pobieraniu i przeszczepianiu komórek, tkanek i narządów
• Zakaz względny:
➢ Produktów leczniczych .
– Prawo farmaceutyczne z 2005 r
• Reklama prowadzona niezgodnie z zasadami zawartymi w przepisach ustaw regulujących działalność prasy drukowanej (Prawo prasowe z 1984 r.)
oraz radia i telewizji (ustawa o radiofonii i telewizji z 1992 r.)
• Spamming (przesyłanie niezamówionej informacji handlowej skierowanej do oznaczonego odbiorcy za pomocą środków komunikacji elektronicznej, w szczególności poczty elektronicznej – ustawa z 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną)
• Tzw. reklama przynęta (np. propozycja nabycia produktu po cenie, która prawdopodobnie nie będzie mogła mieć zastosowania – ustawa z 2007 r.
o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym)
• Reklama zmierzająca do obejścia zakazu reklamy określonych towarów poprzez ukrycie jej pod formą reklamy dozwolonej.
Np. reklama napoju bezalkoholowego, jeżeli powoduje ona u odbiorców (w sposób zamierzony przez reklamodawcę) wrażenie, że reklamowany jest napój alkoholowy
(orz. SN z 26.09.2002 r.)
Reklama sprzeczna z dobrymi obyczajami
• Reklama negatywna, dyskredytująca (reklama powinna być pozytywna, tzn. zachęcać do nabycia towaru, a nie zniechęcać do nabywania towarów konkurenta (orz. SA w Warszawie z 15.05 1998)
• Narusza dobre obyczaje reklama wywołująca u przeciętnego odbiorcy przeświadczenie o istnieniu faktów, które w rzeczywistości nie istnieją i przez to wywołuje odczucie zawodu, zlekceważenia czy wręcz oszukania (orz. SA w Gdańsku
z 6 .11. 1996)
• Nadużywanie elementów seksualnych
• Przekaz obsceniczny lub wulgarny
• Odwoływanie się do symboliki religijnej
Reklama uchybiająca godności człowieka
• Eksponująca cierpienie, nędzę lub poniżenie człowieka
• Nadużywająca symboli religijnych
• Nadużywanie elementów seksualnych
• Tzw. reklama osobista, która odwołuje się do indywidualnych przymiotów oferenta lub potencjalnego nabywcy, nie zaś do rzeczowych cech oferowanego towaru
Reklama wprowadzająca w błąd
• Z taka reklamą mamy do czynienia, jeżeli powstałe na jej podstawie wyobrażenia nie są zgodne ze stanem rzeczywistym
• Może to być reklama zawierająca:
➢ twierdzenia obiektywnie nieprawdziwe
➢ treści niejasne i zbyt ogólne
➢ treści niekompletne
➢ treści wieloznaczne
➢ treści przesadne
• Może to być także reklama przemilczająca istotne cechy towaru lub usługi
Do uznania, że konkretna reklama wprowadza w błąd, spełniona powinna być dodatkowa przesłanka – reklama musi mieć wpływ na decyzję konsumenta co do nabycia towaru.
Wprowadzenie w błąd musi być istotne dla adresata reklamy. Jeżeli nie było w stanie wpłynąć na jego decyzję, reklama nie stanowi czynu nieuczciwej konkurencji. Bierze się pod uwagę przeciętnego konsumenta (wzorzec adresata nieuważnego i łatwo poddającego się sugestiom).
Stosownie do art. 16 ust.2, przy ocenie reklamy wprowadzającej w błąd należy uwzględnić wszystkie elementy, a zwłaszcza dotyczące:
➢ ilości
➢ jakości
➢ składników
➢ sposobu wykonania
➢ przydatności
➢ możliwości zastosowania
➢ naprawy lub konserwacji
➢ zachowania się klienta
Reklama nierzeczowa
• Jest to reklama odwołująca się do uczuć klientów przez:
➢ wywoływanie lęku
➢ wykorzystywanie przesądów
➢ wykorzystywanie łatwowierności dzieci.

W ustawie o radiofonii i telewizji:
• stwierdzono, że reklama nie może zagrażać fizycznemu, psychicznemu lub moralnemu rozwojowi małoletnich
• zakazano nadawania reklam:
➢ Nawołujących bezpośrednio małoletnich do nabywania produktów lub usług
➢ Zachęcających małoletnich do wywierania presji na rodziców lub inne osoby w celu skłonienia ich do zakupu reklamowanych produktów
➢ Wykorzystujących zaufanie małoletnich, jakie pokładają oni w rodzicach, nauczycielach i innych osobach
➢ W nieuzasadniony sposób ukazujących małoletnich w niebezpiecznych sytuacjach

Reklama ukryta
• Jest to zachęcanie do nabywania towarów lub usług w taki sposób, że odbiorca reklamy ma wrażenie, iż jest ona neutralną, obiektywną informacją o tych towarach czy usługach
• Art. 16 ust. 1 pkt 4 stanowi, że czynem nieuczciwej konkurencji jest wypowiedź, która zachęcając do nabywania towarów lub usług, sprawia wrażenie neutralnej informacji.
• Skoro zachęca do nabywania towarów lub usług, to jest w niej element charakterystyczny dla każdej reklamy (bardziej lub mniej zakamuflowany)
• Skoro sprawia wrażenie neutralnej informacji to jest to nieuczciwe.
• Przykładowe postacie reklamy ukrytej:

➢ Reklama odredakcyjna (kryptoreklama)
➢ Reklama w opiniach, testach i ekspertyzach naukowych
➢ Lokowanie produktu (product placement)
➢ Reklama w przewodnikach, encyklopediach, słownikach
➢ Reklama wykorzystująca głos lub wizerunek osób występujących w programach informacyjnych,
➢ Reklama podprogowa (subliminalna)
Kryptoreklama
• Reklama, która wpleciona jest w treść audycji (artykułu) w taki sposób, że przeciętny odbiorca nie odróżnia reklamy od reszty przekazu,
• np. w audycji ukazującej walory krajobrazowe jakiegoś regionu wspomina się o uroczym pensjonacie, w którym zwiedzając ów region można przenocować.
Lokowanie produktu
• Pokazywanie reklamowanych towarów w filmach, serialach telewizyjnych a nawet programach publicystycznych czy nawet zdjęciach prasowych
• Np. bohater filmu jeździ samochodem określonej marki, pije wodę mineralną określonego producenta, czyta określony tygodnik, na ręku ma zegarek określonej marki – obecność tych produktów z zasady nie bywa przypadkowa. Producent za to zapłacił.
Reklama w przewodnikach, encyklopediach, słownikach
• Np. w tekście przewodnika wymienia się konkretne hotele czy restauracje, które warto odwiedzić
• W encyklopediach reklamuje się np. określone wydawnictwa
Reklama w opiniach, testach
i ekspertyzach naukowych
• Jest to reklama ukryta w pozornie obiektywnych tekstach naukowych
• Np. instytut naukowy podaje wyniki badań wskazujące na szczególne walory towaru konkretnej marki
Reklama wykorzystująca głos lub wizerunek osób występujących w programach informacyjnych
Ma to na celu zasugerowanie, że chodzi o neutralną informację
Reklama podprogowa
• Przekazywanie treści reklamowych następuje poniżej progu świadomości człowieka
• Np. obraz pojawia się między klatkami filmu na ułamek sekundy, tak by widzowie świadomie nie zdążyli niczego zobaczyć, ale w ich podświadomości obraz został zarejestrowany
• Zakaz takiej reklamy wynika z art. 16b ust. 2 pkt 5 ustawy o radiofonii i telewizji. Zakaz ustanawia też Europejska Konwencja o Telewizji Ponadgranicznej z 1989 r.
Reklama ukryta a regulacje ustawy o radiofonii i telewizji
➢ Reklamy powinny być wyraźnie wyodrębnione w programie i oznaczone w sposób nie budzący wątpliwości, że są reklamami i nie pochodzą od nadawcy
➢ Reklama i telesprzedaż powinny być wyodrębnione od innych części programu i oznaczone w sposób wizualny lub dźwiękowy na początku i końcu bloku
➢ Oznaczenie reklamy powinno zawierać słowo „reklama” lub „ogłoszenie”
Reklama ukryta a regulacje ustawy Prawo prasowe
• Dziennikarzowi nie wolno prowadzić ukrytej działalności reklamowej wiążącej się z uzyskaniem korzyści majątkowej bądź osobistej od osoby lub jednostki zainteresowanej reklamą
• Ogłoszenia i reklamy muszą być oznaczone w sposób nie budzący wątpliwości, iż nie stanowią one materiału redakcyjnego
Reklama uciążliwa
• Jest to reklama istotnie naruszająca sferę prywatności jej odbiorców, w szczególności poprzez:
➢ uciążliwe nagabywanie klientów w miejscach publicznych,
➢ przesyłanie klientom nie zamówionych towarów na ich koszt
➢ nadużywanie technicznych środków przekazu informacji (np. spamming)
Reklama porównawcza
• Jest to reklama, która umożliwia bezpośrednio lub pośrednio rozpoznanie konkurenta albo towarów lub usług oferowanych przez konkurenta
• Jest czynem nieuczciwej konkurencji, gdy jest sprzeczna z dobrymi obyczajami
• Jest dozwolona (nie uznawana za sprzeczną z dobrymi obyczajami, jeżeli spełnia łącznie następujące przesłanki:
• Nie jest reklamą wprowadzającą w błąd
• W sposób rzetelny i dający się zweryfikować na podstawie obiektywnych kryteriów porównuje towary lub usługi o substytucyjnym charakterze
• W sposób obiektywny porównuje jedną lub kilka istotnych, charakterystycznych, sprawdzalnych i typowych cech towarów i usług, do których może należeć także cena
• Nie powoduje na rynku pomyłek w rozróżnieniu między reklamującym a jego konkurentem, ani między ich towarami, znakami towarowymi, oznaczeniami przedsiębiorstwa lub innymi oznaczeniami odróżniającymi
• Nie dyskredytuje towarów, usług, działalności, znaków towarowych, oznaczeń przedsiębiorstwa, a także okoliczności dotyczących konkurenta
• W odniesieniu do towarów chronionych oznaczeniem geograficznym lub chronioną nazwą pochodzenia odnosi się zawsze do towarów z takim samym oznaczeniem
• Nie wykorzystuje w nieuczciwy sposób renomy znaku towarowego, oznaczenia przedsiębiorstwa lub innego oznaczenia odróżniającego konkurenta ani też chronionego oznaczenia geograficznego lub chronionej nazwy pochodzenia produktów konkurencyjnych
• Nie przedstawia towaru lub usługi jako imitacji czy naśladownictwa towarów lub usługi opatrzonych chronionym znakiem towarowym, chronionym oznaczeniem geograficznym lub chronioną nazwą pochodzenia
Reklama porównawcza związana
z ofertą specjalną
• Oferta specjalna to np. :
➢ sezonowa obniżka cen (wyprzedaż posezonowa, letnia, zimowa)
➢ Jubileuszowa obniżka cen (np. 10. rocznica rozpoczęcia działalności)
➢ Okazyjna obniżka cen (wyprzedaż związana z likwidacją)
• Jest dozwolona, jeżeli:
➢ Jasno i jednoznacznie wskazuje datę wygaśnięcia oferty specjalnej lub
➢ Zawiera informację, że oferta jest ważna do czasu wyczerpania zapasu towarów bądź zaprzestania wykonywania usług
➢ Wskazuje datę, od której specjalna cena lub inne szczególne warunki oferty będą obowiązywały (gdy oferta specjalna jeszcze nie obowiązuje


Odpowiedzialność za czyn nieuczciwej konkurencji w reklamie
• Czynu nieuczciwej konkurencji w zakresie reklamy dopuszcza się:
➢ Reklamodawca
➢ Agencja reklamowa, która reklamę przygotowała
➢ Inny przedsiębiorca, który reklamę przygotował