Stanisław Wokulski , bohater powieści Bolesława Prusa „Lalka" posiada cechy zarówno romantyka jak i pozytywisty. Słusznie zauważył jego przyjaciel Szuman, że: „Stopiło się w nim dwu ludzi: romantyk sprzed roku sześćdziesiątego i pozytywista z siedemdziesiątego. To, co dla patrzących jest sprzeczne, w nim samym jest najzupełniej konsekwentne.“ Jako pozytywista Wokulski realizuje hasła pracy organicznej przez otwarcie nowego sklepu czy założenie spółki handlowej, a także hasła pracy u podstaw. Udziela się charytatywnie a także pomaga ubogim. Dobroć Wokulskiego docenia,np. Wysocki, któremu załatwił pracę dróżnika w Skierniewicach, by był bliżej rodziny czy Marianna, była prostytutka, której pomógł wyjść na prostą. Wokulski nie stroni tez od krytyki polskiej arystokracji, która jest grupą społeczną oderwaną od reszty społeczeństwa. Arystokraci uważają się za ludzi lepszych, są to próżniacy, utrzymują się z procentów od swoich wielkich majątków. Są zepsuci moralnie, żyją w obłudzie, czego dowodem są kwesty na rzecz biednych, organizowane nie ze współczucia dla ich losu, ale po to, aby pokazać się w towarzystwie. Był także zwolennikiem asymilacji Żydów i innych narodowości. Wokulski wspierał naukowców, gdyż sam w przeszłości interesował się praca naukową. Jako młody chłopak pracował u Hopfera i uczył się , najpierw w Szkole Przygotowawczej a później studiując w Szkole Głównej. Naukę przerwał jego udział w powstaniu styczniowym, a następnie zesłanie na Syberię, skąd wrócił wykształcony. Teraz wspierał Ochockiego , młodego naukowca, bardzo zdolnego absolwenta dwóch wyższych uczelni. Wspiera finansowo także profesora Geista, wynalazcę metalu lżejszego od powietrza. Wspomniany udział bohatera w powstaniu świadczy o jego patriotyźmie, co jest cechą romantyka. Jednak najdobitniej o jego romantycznej duszy świadczy jego wielka, od pierwszego wejrzenia, nieszczęśliwa miłość do Izabeli Łęckiej. Dla niej jedzie do Bułgarii na wojnę, by na handlu pomnożyć swój majątek, a po powrocie szuka wszelkich okazji by zobaczyć Łęcką, „mało pamiętał o sklepie i o swoich książkach, lecz ciągle szukał okazji do widywania panny Izabeli w teatrze, na koncertach lub na odczytach. " Wszystko robił, by się jej przypodobać, nawet opłacił oklaski na występach Rossiniego, którego była wielbicielką. Ponadto ma romantyczne wyobrażenie miłości, idealizując Izabelę, piękną, ale wyniosłą. Takie podejście ukierunkowały w nim książki jakie czytywał. Jednak Łęcka bawi się nim, jest on dla niej jedynie kupcem.Przyjmuje jego oświadczyny jedynie ze względów finansowych. Przypieczętowaniem nieszczęśliwej miłości Wokulskiego była zdrada Izabeli, podczas podróży pociągiem, której był świadkiem. Spontaniczną i emocjonalną reakcją na cierpienie związane z nieszczęśliwą miłością jest jego samobójcza próba, na szczęście nie udana. Po tym zdarzeniu ogarnęła go apatia i popadł w stan depresji. Stroni od ludzi, jest człowiekiem osamotnionym i jak romantyczny bohater ma tajemniczy los, znika, udaje się w nikomu nieznanym kierunku i nikt nie wie co się dzieje ze Stachem. Na podstawie podanych przykładów widać, że nie można jednoznacznie określić czy Stanisław Wokulski jest romantykiem czy pozytywista, gdyż zaobserwować można w nim cechy typowe dla nieszczęśliwie zakochanego romantyka ale także postawę charakterystyczną dla pozytywisty. Słusznym jest więc stwierdzenie, że „ stopiło się w nim dwu ludzi“. (475 słów)
