Gospodarka wodna na Bliskim Wschodzie, problemy polityczne i gospodarcze.

Region Bliskiego Wschodu nazywany jest często Żyznym Półksiężycem, jest on kolebką rolnictwa. Pomimo tego zawsze cierpiał na niedobór wody, o czym często jest wspominane w Starym Testamencie i Koranie.

W dzisiejszych czasach przy ciągle wzrastającej liczbie ludności i rozwoju gospodarczym, niedobór wody stał się jeszcze większym problemem.

Poza niedostatkiem wody dochodzą do tego problemy etniczne, religijne i polityczne. W tym rejonie woda może być wystarczającym powodem do wojny.

Prezydent Stanów Zjednoczonych Eisenhover przewidział że po proklamacji państwa Izrael wzmogą się spory o dostęp do wody. Eksperci ze wszystkich zainteresowanych stron ( Syria, Liban, Jordania i Izrael) zaakceptowali plan Johnstona dotyczący podziału wód ale rządy tych państw nie doszły do porozumienia co do ilości wody.



Trzy najważniejsze systemy rzeczne Bliskiego Wschodu to Eufrat z Tygrysem, Jordan i Nil.

Opady w tym regionie są nie wystarczające, konieczne jest magazynowanie wody i nawadnianie.



TURCJA



Południowo - wschodnia Anatolia ( Mezopotamia) jest najbardziej suchą częścią Turcji, zamieszkała w większości przez Kurdów i Arabów, jest to najuboższy region Turcji i często dochodzi tam do walk armii rządowej z PKK(Partia Pracy Kurdystanu), która walczy o niepodległość Kurdystanu.

Rząd Turecki zdecydował się na budowę 22 zapór mających zapewnić wodę dla rolnictwa w tym regionie. Ta inwestycja ma też na celu zapewnienie Turcji samowystarczalności w produkcji rolniczej.

Proces ten zaczął się w 1975 roku i w chwili obecnej jest na ukończeniu (Największa zapora im. Ataturka została wybudowana) , był on przyczyna protestów Syrii i Iraku, które protestują przeciwko znacznemu zmniejszeniu się przepływu wody ( ok. 60% ). Kraje te obawiają się ponadto że Turcja może jeszcze bardziej ograniczyć przepływ wody i w ten sposób uzależnić je od siebie.

Wraz z budową zapór zwiększył się też opór PKK , która obawia się ze ta inwestycja może przynieść mieszkańcom tego regionu zamożność i raz na zawsze pogrzebać szansę na stworzenie niepodległego Państwa Kurdyjskiego.

Członkostwo Turcji w NATO, sojusz wojskowy z Izraelem i stosunek elit politycznych ( zwłaszcza Armii Tureckiej) do Islamu nie są czynnikami integrującymi Turcję z innymi muzułmańskimi krajami jak np.; Syria i Irak.



SYRIA & IRAK



Ich poziom gospodarczy nie pozwala na budowę stacji uzdatniania wody morskiej, pozostaje im Tygrys i Eufrat i chociaż przepływ wody w tych rzekach się zmniejszył Arabowie nie mogą poradzić sobie z wodą, która maja. Nie posiadają żadnych stacji oczyszczania wody a ich świadomość ekologiczna jest bardzo niska.

Woda w tych krajach jest bardzo potrzebna ale mimo wszystko nie przeszkadza im to w jej zanieczyszczaniu i późniejszym używaniu w rolnictwie.

Ponad to w Syrii woda jest wydobywana ze studni głębinowych co doprowadza do obniżania się zwierciadła wody gruntowej. Dla wielu rolników jest to jedyny sposób na uzyskanie wody, woda z rzek jest nie dostępna ze względu na brak kanałów a poza tym zanieczyszczona.

Wojna w Zatoce Perskiej w 1991 roku jeszcze bardziej zniszczyła rolnictwo w tych krajach, znaczne połacie gruntów uprawnych na południe od Bagdadu zostały zasolone a embargo ONZ na sprzedaż irackiej ropy odprowadziło do jeszcze większej ruiny. Brak oczyszczalni ścieków i niskie stany wód są teraz przyczyną : Ameby, Cholery i Dezynteri.

W Iraku tylko woda butelkowana jest zdatna do picia ale na nią stać tylko najbogatszych .



KUWEJT

Kraj ten pomimo inwazji Iraku i ogromnych zniszczeń szybko odbudował swoje przetwórnie wody morskiej.

Obywatele tego kraju płacą tylko dziesiąta część ceny za litr wody.

Według ministra energetyki i zasobów wodnych Abduli Mohammeda Al. Minayesa ciągłość dostaw wody pitnej jest ważniejsza niż ekonomia kraju.



ARABIA SUDYJSKA

W tym kraju braki zaopatrzenia w wodę rozwiązuje się przez wydobywanie jej ze studni głębinowych, wielu hydrologów z całego świata ostrzega że takie krótkowzroczne postępowanie doprowadzić może do wyczerpania się podziemnych zasobów wody w ciągu 20 lat.

Przychylne stanowisko Arabii Saudyjskiej do Turcji powstrzymuje Syrię i Irak przed bardziej zdecydowanymi protestami przeciwko GAP.



IZRAEL & JORDANIA



Pomiędzy tymi krajami dochodziło do sporów o wody zlewiska Jordanu- najmniejszej z trzech głównych rzek w tym regionie.

Spory pomiędzy tymi krajami osłabły gdyż oba te kraje zgodziły się na budowę wspólnej zapory na rzece Jarmuk w latach 1970 i 1980 i na wspólny podział wody.

Dzisiaj stosunki między tymi krajami są poprawne, co jest niemile widziane przez inne kraje arabskie ( propaganda arabska nawołuje do zniszczenia Izraela, fakt uznania tego państwa przez Egipt i Jordanię znacznie ją osłabia i podważa pozycję innych krajów arabskich).

W samym Izraelu dochodzi do sporów o wodę pomiędzy Arabami, Beduinami a Izraelczykami.

Arabowie często mają problemy z dostępem do wody dla swoich potrzeb podobnie jak Beduini , którym zabroniono wypasu owiec w miejscach gdzie mogli by je poić.

Kością niezgody są Baseny kąpielowe Izraelczyków, Izraelczycy bronią się mówiąc że nie marnotrawią tej wody a baseny są dla arabów pretekstem gdyż sami nie lubią nich korzystać ze względu na swoje zacofanie.

Syria nie uznaje Państwa Izrael za to, iż odebrano jej wzgórza Golan, ważny punkt strategiczny a zarazem 35 % powierzchni zlewiska jeziora Galilejskiego, fakt że Jordania doszła do porozumienia z Izraelem nie pozwala Syryjczykom na dobre stosunki nawet z arabskimi sąsiadami.



EGIPT



Wielka tama w Asswanie została wybudowana w 1971 roku( przy pomocy ZSRR) i utworzyła wielkie jezioro zaporowe o długości 500 kilometrów sięgające w głąb Sudanu. Budowa ta pozwoliła Egiptowi na kontrolowanie stanu Nilu i znaczne zwiększenie wydajności rolnictwa. Pomimo problemów ekologicznych tama uchroniła Egipt przed kilkoma wielkimi powodziami i głodem.

Oczywiście jak i w innych przypadkach inwestycja ta miała swoich wrogów. Przeciwny był jej Sudan, chociaż nie grozi mu deficyt wody ze stront Egiptu ale obawia się wzrostu znaczenia Egiptu i ma pretensje co do granicy z Egiptem, gdyż obszar gdzie została wybudowana zapora zamieszkuje ludność nubijska, która przynależy rasowo i kulturowo do Sudanu. W rzeczywistości chodzi jednak o złoża ropy naftowej, które znajdują się na tym terenie. Pomoc Związku Radzieckiego przy budowie Tamy Nassera nie była mile widziana przez Izrael i USA.

Jednak po podpisaniu pokojowego traktatu w Camp David pomiędzy Izraelem a Egiptem, Stany Zjednoczone udzieliły obu tym państwom pomocy finansowej przeciągając przy tym Egipt do swojej strefy wpływów.



W przyszłości planowane jest wybudowanie kanału doprowadzającego wodę na północny - zachód na Saharę w celu stworzenia tam rolnictwa.



Na półwyspie Synaj większość wody pochodzi z odsalania wody morskiej, nieliczne źródła występują tylko w kilku oazach.

Głównym problemem Egiptu związanym z wodą jest jej zanieczyszczenie, brak namulania spowodowany budową zapory i niepokojące prognozy o podnoszeniu się poziomu morza co grozi zalaniu najlepszych terenów rolniczych w delcie Nilu.





PODSUMOWANIE



Większość naukowców stwierdza ze przyszłość tego regionu będzie zależała od morza a problemy z woda będą mogły być rozwiązane jeśli wszystkie zainteresowane kraje zamiast zwalczać się nawzajem zaczną pracować wspólnie nad tym problemem i będą wymieniać między sobą swoje doświadczenia.

„Woda musi być rozumiana jako złoże a nie jako prezent dany od Boga”-Priit J. Vesilind



Bibliografia: National Geographic-„The Middle East’s Water Critical Resource”. Priit J. Vesilind

Internet IFPRI: 2020 Brief 31 „Middle East Water Conflicts and Directions for Conflict Resolution”. Aaron T. Wolf