Wpływ pola magnetycznego i elektromagnetycznego na organizmy żywe
Pole magnetyczne - fizyce jest przestrzenią, w której siły działają na poruszające się ładunki elektryczne, a także na ciała mające moment magnetyczny niezależnie od ich ruchu. Pole magnetyczne jest obok pola elektrycznego przejawem pola elektromagnetycznego. W zależności od opisu (obserwatora), to samo zjawisko może być opisywane jako objaw pola elektrycznego, magnetycznego lub obu. Gdyby nie pole magnetyczne, życie na Ziemi nie było by możliwe.
Pole elektromagnetyczne - pole fizyczne, stan przestrzeni w której na ładunek elektryczny działają siły o naturze elektromagnetycznej. Pole elektromagnetyczne jest układem dwóch pól pola elektrycznego i pola magnetycznego. Pola te są wzajemnie związane a postrzeganie ich zależy też od obserwatora, wzajemną relację pól opisują Równania Maxwella.
Wpływ pola magnetycznego na organizmy żywe, w tym szczególnie na człowieka budził zawsze zainteresowanie wielu badaczy. Już w starożytnym Egipcie używano magnesów, uważając je za środki zwiększające odporność na czynniki szkodliwe, a tym samym przedłużające czas życia.
Od chwili, gdy Maxwell wyjaśnił istotę działania pola elektromagnetycznego, zarówno naukowcy, jak i lekarze badają jego oddziaływanie na organizmy żywe. Dotyczy to wykorzystania możliwości terapeutycznych i profilaktycznych tego pola, a także oceny jego negatywnego oddziaływania na organizm ludzki. W ostatnich latach nastąpiła wręcz eksplozja badań nad leczniczym wykorzystaniem wolnozmiennych pól magnetycznych. Nie wszystkie są już dostatecznie udokumentowane, ale w niektórych dziedzinach doświadczalnie zostało w pełni potwierdzone ich korzystne działanie, np. w leczeniu osteoporozy, złamań, choroby zwyrodnieniowej oraz stanów zapalnych stawów, chorób układu nerwowego, w tym migren i naczynioruchowych bólów głowy. Dołączenie magnetoterapii i magnetostymulacji do klasycznego leczenia daje bardzo dobre efekty, aczkolwiek należy tu zachować daleko idącą ostrożność, gdyż nie we wszystkich jednostkach chorobowych ich korzystne działanie zostało w pełni potwierdzone doświadczalnie, np. w chorobach nowotworowych czy krążeniowych.
Oddziaływanie pól elektrycznego i magnetycznego na organizmy żywe jest na ogół bardzo złożone. Zależy ono od rodzaju tych pól, wielkości ich natężeń i charakteru zmienności w czasie, oraz oczywiście elektrycznych własności samego organizmu. Organizmy żywe nie mają na ogół specjalnych receptorów pola elektromagnetycznego, wyjąwszy receptory światła widzialnego w oczach i reakcję powierzchni ciała na naświetlenie promieniowaniem cieplnym.
Stwierdzono również, że różne działanie mają różne bieguny. I tak pole magnetyczne o biegunie ujemnym (północnym), wpływa korzystnie, a pole magnetyczne o odwrotnym biegunie (dodatnim - biegun południowy), ma złe działanie na organizmy żywe - zmniejsza wychwytywanie tlenu oraz powoduje zakwaszanie tkanek.
Każda komórka, tkanka, narząd naszego organizmu wytwarza pole elektromagnetyczne, które jest w harmonii z polem magnetycznym Ziemi i z oddziaływaniem z kosmosu. Dzięki naszym wewnętrznym siłom może płynąć krew w żyłach i tętnicach. Przemieszczają się jony w płynach zewnątrz i wewnątrzkomórkowych, prawidłowo przebiega proces przemiany materii. Jednak zdrowy organizm korzystający z naturalnego pola magnetycznego Ziemi - to przeszłość. Dziś pole magnetyczne naszej planety zaburzone jest ogromną liczbą sztucznych pól wytwarzanych przez urządzenia zasilane prądem ( tzw. smog elektromagnetyczny). Zakłóca on nasze biopole i komórki przestają normalnie funkcjonować . Z coraz większym trudem utrzymują wewnętrzną równowagę biologiczną (homeostazę ) . Zaburzenia w środowisku wewnętrznym człowieka powoduje spadek energii życiowej, gorsze przyswajanie składników odżywczych, upośledzenie procesów metabolicznych. Skutkiem tego jest wystąpienie chorób . Możemy o nie obwiniać także technikę, ale też dzięki niej możemy szukać ratunku.
Odpowiada ono także za nasz stan zdrowia – choć w niewielkim stopniu. O sile biologicznego oddziaływania pola elektromagnetycznego decyduje głównie natężenie i odległość dzieląca człowieka od jego źródła. Na co dzień najczęściej stykamy się z polem elektromagnetycznym o niskiej częstotliwości. Wytwarzają je urządzenia przemysłowe, energetyczne stacje rozdzielcze, transformatory, energetyczne linie przesyłowe, domowe urządzenia elektryczne, wreszcie okablowanie domów, w którym płynie przecież prąd o częstotliwości 50 Hz. Właśnie te pola podejrzewa się o działania sprzyjające powstawaniu nowotworów. Obecnie przyjmuje się, iż długotrwałe przebywanie w polu magnetycznym o natężeniu przekraczającym 3¬10 mG, a więc znacznie niższym niż występujące w okolicach energetycznych linii przesyłowych i w pobliżu niektórych domowych urządzeń, może być czynnikiem zwiększającym prawdopodobieństwo zachorowania na niektóre typy nowotworów.
Niektóre gatunki zwierząt, zwłaszcza ptaków i pszczół, mają „zmysł magnetyczny”. Posiadają one narząd, podobny w budowie do błędnika, ale zawierający naturalnie namagnesowane drobiny, pozwalające na odnajdywanie kierunków świata za pomocą ziemskiego pola magnetycznego. Ale każdego roku pozycja magnetycznego bieguna nieco się zmienia. Wobec tego same sygnały magnetyczne nie są dla ptaków wiarygodne - zwłaszcza na dużych szerokościach geograficznych. Okazało się, ptaki sobie doskonale z tym radzą, co potwierdziły ostatnie badania. Najprawdopodobniej poprawiają swoje wewnętrzne kompasy na podstawie zachodów Słońca. Codziennie "resetują" własne systemy nawigacji, porównując kierunek Słońca z wyczuwanym przez siebie polem magnetycznym.
Żółwie morskie migrują tysiące kilometrów po otwartym oceanie, dążąc do miejsc lęgu i żerowania. Kierują się w swoich migracjach swoistą "mapą" magnetyczną. Jak ostatnio wykazano jest to umiejętność ustalania pozycji geograficznej na podstawie subtelnych zmian pola magnetycznego Ziemi, podobnej w działaniu do GPS. Na podstawie informacji uzyskanych z pola magnetycznego mogą stwierdzić, gdzie są w stosunku do swojego celu wędrówki. Jest to znacznie bardziej złożone wykorzystanie pola niż proste posługiwanie się wskazującym kierunek kompasem magnetycznym.
W wyniku prowadzonych od wielu lat badań nad wpływem pól magnetycznych na organizmy ryb, udało się ustalić m.in., że pole magnetyczne wykazuje znaczący i różnoraki wpływ na zachowanie się gamet (jaja i plemniki), rozwój i przejawy funkcji życiowych zarodków i larw ryb, a w tym wymianę wodną i gazową, motorykę układu krążenia, oraz ich orientację przestrzenną.
Wiadomo bowiem, że Ziemia wytwarza swoje pole magnetyczne oraz że nawet najmniejsza cząstka organizmu żywego tworzy takie pole. Dzięki niemu, nasz organizm funkcjonuje poprawnie, możliwy jest przepływ krwi, prawidłowo przebiega metabolizm. pole magnetyczne wpływa na organizm człowieka. Powoduje wzbudzanie atomów i cząsteczek, a także duże zmiany na poziomie atomowym. Zwiększa aktywność cząsteczek i przyspiesza metabolizm komórek. Poza tym rozszerza naczynia krwionośne, zmniejsza krzepliwość krwi oraz zdolność płytek krwi do zlepiania się i zwiększa wychwytywanie tlenu. Łatwo więc można stwierdzić, iż w razie braku owego pola magnetycznego, nasz organizm oraz inne organizmy żywe, miałby poważne kłopoty z poprawnym funkcjonowaniem.
Jak widać pole magnetyczne oraz elektromagnetyczne ma duży wpływ na nasze życie i funkcjonowanie organizmów żywych. Ma zarówno te negatywne jak i pozytywne strony.