Mikołaj Rej - biografia
Mikołaj Rej herbu Oksza ur. się 4 lutego 1505, zm. między 8 września, a 5 października 1569r. Urodził się w zamożnej rodzinie szlacheckiej w Żurawnie na Rusi Czerwonej jako syn wdowca Stanisława i Barbary Herburt (1480-1550, córka Piotra Herburta) - wdowy po dziedzicu Żurawińskim, Mikołaj był jej synem z trzeciego małżeństwa.
Rej odebrał niepełne wykształcenie; najpierw dwa lata w Skalbmierzu, potem kolejne dwa we Lwowie - w 1518 został zapisany w poczet studentów Akademii Krakowskiej, gdzie nie kwapił się do nauki. Lata młodzieńcze spędził w nieograniczonej swobodzie na wsi; polował, łowił ryby - zachwycał się światem natury.
W 1525 ojciec wysłał Mikołaja na dwór magnacki Andrzeja Tęczyńskiego. Był to moment przełomowy w życiu Reja: zdobywał tam przede wszystkim ogładę towarzyską, uczył się literatury, stylistyki i ortografii. Został sekretarzem Tęczyńskiego. Po śmierci ojca pozostał na wsi i nie zrealizował planów dalszej edukacji. Rej popełniał liczne błędy faktograficzne, używał często wyrażeń wulgarnych. Przypuszczalnie jednak było to ze strony Reja udawanie człowieka prostszego, niż był w rzeczywistości, aby zbliżyć się do narodu i mówić jego codziennym językiem.
Mikołaj był jednym z pierwszych poetów piszących w języku polskim. W 1531r. ożenił się z Zofią Kościeniówną z Sędziszowa - siostrzenicą arcybiskupa lwowskiego. Później zetknął się z przedstawicielami reformacji i między rokiem 1541, a 1548 przeszedł na luteranizm, potem na kalwinizm i rozpoczął intensywną działalność religijną. Kilkakrotnie był posłem z różnych ziem. Popierał szlachecki ruch egzekucyjny zmierzający do oddania zagarniętych dóbr królewskich. Utrzymywał bliskie kontakty z dworami Zygmunta I Starego i Zygmunta II Augusta. Miejsce pochówku Mikołaja Reja dotychczas pozostaje nieznane. Wielokrotnie brał udział w sejmach walnych i uważał swoje pisarstwo za odpowiedzialną misję społeczną.
Mikołaj Rej jest między innymi autorem dzieł:
- „Krótka rozprawa między trzema osobami: Panem, Wójtem i Plebanem”
- „Kupiec”
- „Żywot Józefa z pokolenia żydowskiego, syna jakubowego”
- „Zwierciadło”