Rodzaje promieniowania

Charakterystyka promieniowania jonizującego

Najkrócej rzecz ujmując promieniowanie jest to wysyłanie i przekazywanie energii na odległość. Promieniowanie dzielimy na dwie zasadnicze grupy: tj. jonizujące i niejonizujące. Do tej ostatniej ostatniej możemy zaliczyć promieniowanie radiowe, mikrofalowe, podczerwone oraz światłą widzialne. Natomiast promieniowanie jonizujące powstaje w bardzo wielu procesach, np.: w substancjach promieniotwórczych, gdzie jest wynikiem przemian jądrowych, a więc zmiany w układzie nukleonów w jądrze, której to zmianie towarzyszy zmiana energii układu. Nie każdy jednak izotop jest zdolny do takich przemian. Taką cechę posiadają tylko izotopy o nieodpowiedniej liczbie neutronów w jądrze. Gdy jednak liczba neutronów w jądrze jest nieodpowiednia, atom dąży do pozbycia się zbędnych cząstek, a zarazem energii, którą nazywamy promieniowaniem.

Rodzaje promieniowania jonizującego

Promieniowanie alfa
Jest to strumień cząstek złożonych z 2 neutronów i 2 protonów (jądra helu) wysyłanych w następstwie przemian zachodzących w jądrze. Jeżeli atom emituje cząstkę alfa, to z jego jądra ubywają 4 nukleony. Zasięg promieniowania alfa wynosi od kilku do kilkunastu mg/cm2.

Promieniowanie beta
Jest to strumień cząsteczek beta (elektronów dodatnich lub ujemnych) emitowanych przez jądra atomów promieniotwórczych. Emisja cząstki beta - występuje przy przemianie neutronu w proton.Przemianie tej towarzyszy emisja antyneutrino.Pierwiastek pochodny ma więc tę samą liczbę masową A, a liczbę atomową Z mniejszą o 1.
Emisja cząstki beta+ występuje przy przemianie protonu w neutron z emisją neutrino. Pierwiastek pochodny ma wtedy tę samą liczbę masową A, natomiast liczba atomowa Z jest mniejsza o 1. Takie przeobrażenia zachodzą w sztucznych jądrach promieniotwórczych powstających w reakcjach jądrowych oraz przez występujący w naszym środowisku, w niewielkiej ilości kosmopochodny izotop sodu 22Na.

Promieniowanie gamma
Jest to promieniowanie elektromagnetyczne emitowane przez jądra wzbudzonych atomów promieniotwórczych. W przeciwieństwie do promieniowania cząstkowego, zasięg promieniowania elektromagnetycznego jest duży. Kwanty promieniowanie gamma przenikając ośrodek materialny tracą swą energię w wyniku zjawiska fotoelektrycznego, zjawiska Comptona, zjawiska tworzenia par, a dla dużych energii w skutek występowania reakcji jądrowych.
Promieniowanie alfa zatrzymuje nawet cienka kartka papieru, przeszkodą dla promieni  jest blacha aluminiowa, natomiast zaporę dla promieni  stanowi dopiero gruba płyta ołowiana.

Promieniowanie rentgenowskie (X)
Jest również strumieniem kwantów promieniowania elektromagnetycznego , powstającym w wyniku oddziaływania strumieni elektronów z jądrami atomów materii. Promienie rentgenowskie są niewidoczne dla oka, przebiegają prostolinijnie, mają zdolność przenikania ciał, jonizują gazy, wywierają działanie niszczące na tkanki żywe , itd.

Promieniowanie neutronowe (N)
Jest to strumień neutronów powstających w wyniku procesu rozszczepiania jąder atomowych ciężkich pierwiastków np. uranu i pierwiastków transuranowych. Ładunek neutronu równy jest zero, a masa wynosi g.

Promieniotwórczość naturalna- została odkryta przez A.H. Becquerela (fizyk francuski, 1852-1908) i miała bardzo istotne znaczenie dla rozwoju fizyki atomowej i jądrowej. Jest to zjawisko obecności w środowisku naturalnym substancji promieniotwórczych, niezależnie od działalności człowieka, W środowisku można zaobserwować ponad 60 izotopów promieniotwórczych.

Promieniotwórczość sztuczna- zjawisko promieniotwórczości obserwowane dla izotopów promieniotwórczych innych niż występujące w naturalnym środowisku ziemi, otrzymanych najczęściej w wyniku aktywacji izotopów stabilnych. Może być ona również wytwarzana przez aparaturę rentgenowską lub inną, lecz wytwarzającą promieniowanie jonizujące na podobnej zasadzie.