Appian z Aleksandrii

Appian z Aleksandrii



Nie znamy dokładnej daty urodzin i śmierci Appiana. Wiadomo, że urodził się po 80r. a zmarł przed 165r. Nie można też dokładnie określić jakie piastował stanowiska w swoim mieście rodzinnym. Możemy jedynie stwierdzić, że były to wysokie stanowiska. W nieznanych nam okolicznościach otrzymał rzymskie obywatelstwo. Za Hadriana działał w Rzymie jako adwokat. Dzięki wstawiennictwu Frontona, bliskiego kręgom dworskim retora otrzymał stanowisko prokuratora w administracji cesarstwa. Niestety nie wiemy jaki był zakres jego funkcji i gdzie ją sprawował.
Za panowania Antonina Piusa napisał „Historia Romana” w języku greckim. Praca Appiana zawiera dzieje wojen, które doprowadziły do powstania imperium. Jest podzielona na 24 części. Księga pierwsza opisuje czasy królewskie, II- wojny italskie, III – wojny samnickie, IV – Wojny z Celtami, V – Wojny na Sycylii i wyspach, VI – Wojny w Hiszpanii, VII – wojny z Hannibalem, VIII – Wojny w Afryce z Kartaginą i Numidią, IX – wojny macedońskie i iliryjskie, X – wojny w Grecji i Azji Mniejszej, XI – wojny syryjskie i partyjskie, XII – wojny z Mitrydatesem, księgi od XIII – XVII obejmują wojny domowe w Rzymie czyli z Grakhami, Wojny ze sprzymierzeńcami, walki Mariusza z Sullą, Pompejusza z Cezarem, Antoniusza i Oktawiana z zabójcami Cezara i Antoniusza z Oktawianem. Księgi XVIII – XXI – opisują wojny z Egiptem, księga XXII opisuje wydarzenia od zdobycia Egiptu do rządów Trajana, XXIII to wojny z Dakami, a XXIV z Arabami. W całości zachowało się 11 ksiąg, fragmenty pięciu, a zaginęły księgi X i XVIII – XXIV. Nie jesteśmy w stanie określić wszystkich źródeł z jakich korzystał Appian przy pracy nad swoim dziełem ze względu na to iż nie cytuje on ich autorów. Wiemy, że korzystał z wczesnej historiografii rzymskiej, Hieronima z Kardii, Polibiusza, Posejdonisa, Salustiusza, Cezara, Azyniusza Polliona, Liwiusza i być może z Nikolaosa z Damaszku i z biografii Plutarcha.
Appian nie był dobrym historykiem. Zarzuca się mu, że pracował pospiesznie i nie sprawdzał swoich źródeł. Do danych ze źródeł dodawał własne komentarze i przemyślenia co znacznie pogarsza przekaz. Posiadał skromną wiedzę geograficzną, a żyjąc w okresie cesarstwa nie rozumiał funkcjonowania instytucji republikańskich w związku z czym popełniał wiele błędów. Współczesnym historykom wiele trudności przysparza obojętność Appiana wobec chronologii, niesystematyczne informowanie o czasie opisywanych wydarzeń i błędy wynikające z niedokładnej znajomości geografii. Struktura dzieła zacierała związki między wydarzeniami dziejącymi się w tym samym czasie jak równoczesny udział w kilku konfliktach, natomiast stworzyła okazję do zamieszczenia dodatkowych informacji o historii danego regionu odnoszących się do okresów wcześniejszych lub wiadomości nie mających nic wspólnego z podbojami rzymskimi.
Mimo kilku wad „Historia rzymska” jest dla nas bardzo cennym dziełem ponieważ nie zachowało się wiele dzieł, z których Appian korzystał. Szczególnie cenne są księgi, w których autor opisuje lata 65 – 35 pne. a szczególnie cenne są opisy wojen po śmierci Cezara, które są bardzo dokładnie opisane. Jest wiele źródeł korygujących dzieło Appiana, ale nie są one w stanie go zastąpić.
„Romaika” jest ponadto podstawą naszej wiedzy o podboju Hiszpanii, Ilirii, Pontu, Syrii, upadku Kartaginy.
Appian stworzył swoje dzieło pod wpływem podziwu jakim darzył Rzym i jego podboje co nie przeszkadzało mu nazywać Ptolemeuszy – ostatnich hellenistycznych władców Egiptu, z którego pochodził - „swoimi królami”. W tamtym czasie przywiązanie do tradycji nie przeszkadzało w pełnieniu ważnych funkcji we władzach cesarstwa.