Wielcy Łodzianie
Spis treści
Wstęp
Ludwik Geyer
Karol Wilhelm Scheibler
Izrael Poznański
Władysław Reymont
Ludwik Zamenhoff
Artur Rubinstein
Julian Tuwim
Bibliografia
Wstęp
Łódź w przeszłości znana jako centrum przemysłu tekstylnego i "ziemia obiecana", dziś słynie z pałaców, rezydencji i wilii pofabrykanckich, Piotrkowskiej i pubów.
Niewielka osada, której w 1423 roku nadano prawa miejskie, rozkwitła na początku XIX wieku. Łódź stała się wtedy największym ośrodkiem przemysłowym w kraju i jednym z największych w całej Europie.
To tu przyjeżdżali ci, których zwabiła wizja "ziemi obiecanej". Byli wśród nich ludzie różnych narodowości, kultur i wyznań.
Dzisiaj rytm łódzkiego życia nie wyznaczają już syreny fabryczne i terkoczące czółenka. Doskonałe położenie geograficzne miasta, niewielka odległość od stolicy, niższe ceny gruntów i wynajmu lokali przyciągają za to inwestorów z zagranicy.
Łódź jest miastem kilkunastu wyższych uczelni, dużym centrum kulturalnym i administracyjnym. Wizytówką miasta są między innymi szkoła filmowa, organizowane od lat Spotkania Baletowe i festiwal "Sztuk Przyjemnych".
Unikatowe przykłady architektury secesyjnej, zamienione w muzea rezydencje rodzin fabrykanckich i same fabryki, w których powstają centra rozrywki, są atrakcją turystyczną.
Walory miasta sprawiają, że Łódź bez wątpienia może znowu stać się "ziemią obiecaną" przyciągającą każdego Europejczyka.
Ludwik Geyer
Ludwik Geyer jest z jednych najbardziej znanych nam przemysłowców, których rozwineli swój przemysł włókienniczy. Ów fabrykant urodził się w Saksoni.Był jednym z pierwszych organizatorów łódzkiego przemysłu włókienniczego. Do łodzi przybył w 1828 r. Jego pierwszą inwestycją w tym mieście jest ręczna drukarnia perkalu którą założył w tym samym roku. Założył również fabrykę wyrobów bawełnianych która stoi do dziś. Znana nam jest jako “Biała Fabryka” i dziś znajduje się w niej Muzeum Włókiennictwa. W latach 1837-1838 zainstalował pierwsze maszyny przędzalnicze i krosna, a w 1839 roku uruchomił w przędzalni bawełny pierwszą w Łodzi maszynę parową. Fabryka Geyera była pierwszą zmechanizowaną fabryką w przemyśle bawełnianym Królestwa Polskiego.
Karol Wilhelm Scheibler
Jest to również jeden z najbardziej znanych osób, która wywarła ogromny wpływ na rozwój miastaŁodzi. Karol Scheibler urodził się w 1820 r. W roku 1839 współuczestniczył w organizacji powstającego przemysłu bawełnianego w Belgii zaś 1853 roku przybył do Łodzi. Jego pierwsza przędzalnia, nazywana "Centralą", powstała przy Wodnym Rynku. W następnych latach założył kompleks Księży Młyn. Powstała tu fabryka, osiedle dla robotników zwane Księżym Młynem, szpital, siedziba straży pożarnej, szkoła i rezydencja. Dzięki Scheiblerowi w latach 1850-1860 Łódź stała się centrum produkcji przędzy bawełnianej. Cheibler zmarł 1881 r. Rodzina wzniosła słynną Kaplicę Scheiblerowską która znajduje się na Starym Cmentarzy przy ulicy Ogrodowej.
Izrael Poznański
Izrael Poznański był również przemysłowcem. Urodził się w 1823 r. W 1852 roku założył niewielki warsztat tkacki. W latach 1872-1892 zaczął tworzyć wielkie imperium bawełniane. Jego pierwsza przędzalnia powstała w 1872 roku. Później uruchomił tkalnię z maszyną parową.
W 1886 roku miał już 80 tysięcy wrzecion. Wybudował domy dla robotników przy ulicy Ogrodowej i szpital przy ulicy Sterlinga. Dla siebie i synów postawił trzy pałace przy ulicy Ogrodowej, Więckowskiego i Gdańskiej.
Władysław Reymont
Władysław Reymont urodził się 1867 r. Był powieściopisarzem, nowelistą i publicystą. Był również pierwszym z czołowych przedstawicieli nurtu realistycznego w prozie epoki Młodej Polski. Światową sławę zdobył dzięki Nagrodzie Nobla, którą otrzymał za epopeję "Chłopi" w 1924 roku. W 1896 roku przyjechał do Łodzi, by zbierać materiały do "Ziemi obiecanej". Aby głębiej poznać atmosferę życia zwykłego szarego człowieka przez wiele miesięcy pracował w fabryce.
W powieści "Ziemia Obiecana" (1899) ukazuje szybki rozwój fortun fabrykantów i upadki firm, ogromną nadzieję na szybkie wzbogacenie się oraz ciężką pracę mas ludzkich. Jest to nie tylko powieść, ale również dokument społeczno-panoramiczny.
Ludwik Zamenhoff
Zamenchoff Narodził się 1859 r. Był on lekarzem, poliglotą, twórcą języka międzynarodowego esperanto, którego podręcznik wraz ze słownikiem ("Język międzynarodowy" (1887)) wydał pod pseudonimem Dr Esperanto.
18 maja 1920 roku ulica Rozwadowska została przemianowana na ulicę im. Ludwika Zamenhofa. 21 września 1930 roku podczas IV Ogólnopolskiego Kongresu Esperantystów odsłonięto dwujęzyczną tablicę pamiątkową poświęconą Zamenhofowi, umieszczoną na ścianie domu przy zbiegu ulic Zamenhofa i Piotrkowskiej.
Artur Rubinstein
Artur Rubinstein był znanym na całą Polskę pianistą. Urodził się w centrum Łodzi przy ulicy Piotrkowskiej 78 w 1887 r. W dziesiątym roku życia podjął studia muzyczne w Warszawie u A. Różyckiego. Studia te przerwał i po kilku miesiącach podjął je ponownie w Berlinie u Heinricha Bartha. Studiował również u I J. Paderewskiego w Morges. Koncertował po całym świecie, stając się jednym z najlepszych interpretatorów i wykonawców muzyki Chopina oraz muzyki hiszpańskiej. Rubinstein przebywał kilkakrotnie w Polsce i to zarówno w okresie międzywojennym, jak i po II wojnie światowej, koncertując również w Łodzi między innymi w 1975 roku. Mimo, iż tylko kilka (i to dziecięcych) lat swojego życia spędził w Łodzi, nigdy nie zapomniał o rodzinnym mieście.
Trwałym śladem łączącym tego wybitnego łodzianina z jego miejscem urodzenia jest nadanie jego imienia Państwowej Filharmonii w Łodzi oraz pasażu łączącego ul. Piotrkowską i al. Kościuszki, naprzeciwko domu, w którym się urodził.
Julian Tuwim
Julian Tuwim był poetą oraz tłumaczem. Urodził się 1894 r. Dzieciństwo i lata szkolne spędził w Łodzi. W latach 1916-1918 studiował prawo i filozofię w Warszawie. W tym też czasie rozpoczął współpracę z pismami i kabaretami między innymi "Pikador", "Qui Pro Quo", "Skamander", "Wiadomości Literackie", "Cyrulik Warszawski". W okresie II wojny światowej przebywał na emigracji w Rumunii, Francji, Portugalii, Brazylii, skąd w 1942 roku przybył do Nowego Jorku. Tam też powstał jego poemat "Kwiaty polskie", w którym nawiązuje do czasów dzieciństwa spędzonych w Łodzi. W czerwcu 1946 roku Tuwim powrócił do kraju.
W latach 1947-1950 był kierownikiem artystycznym Teatru Nowego w Łodzi. Poetę dwukrotnie wyróżniono Nagrodą Literacką miasta Łodzi (1928 i 1949), doktoratem honoris causa w 1949 roku nadanym mu przez Uniwersytet Łódzki, Nagrodą Pen Clubu za przekład Puszkina (1935) oraz nagrodą państwową (1951).
Bibliografia
Strona internetowa www.uml.lodz.pl
Encyklopedia internetowa WIEM
Encyklopedia powszechna PWN