Przyczyny wojen w XVII wieku
1.Przyczyny wojen polsko-szweckich w latach 1600-1660:
-dążenie Zygmunta III Wazy do zachowania tronu Szwecji wbrew stanowisku szweckiego moznowładztwa (krótko trwała unia personalna polsko-szwecka)
-chęć uczynienia z Bałtyku wewnętrznego jeziora Szwecji
-włączenie do Polski Estonii
-używanie przez wazów tytułu króla Szwecji
2.Przyczyny wojen polsko- rosyjskich w XVII wieku
-rywalizacja o Imflanty (rozpoczęła sie jeszcze w XVI w. za panowania Zygmunta II Augusta, a później Stefana Batorego)
-kryzys dynastyczny w Rosji po śmierci Iwana IV Groźnego (okres "wielkiej smuty"), który pragnęła wykozystać RP
-chęć podpożądkowania papiezowi rosyskiego kościoła prawosławnego przez Zygmunta III Wazę
-mieszanie się polskich magnatów, a potem króla w wewnętrzne sprawy Rosji (Dymitriady-Dymitrsamozwaniec, cudownie "ocalony syn cara", popierany przez Polaków)
3.Przyczyny wojen polsko-tureckich w XVII wieku
-rywalizacja polsko-turecka o tereny Mołdawii i Wołoszczyzny (Rumunia)
-napady kozaków będących pod zwierzchnią władzą Polski na obszary tureckie, a Tatarów zależnych od Turccji na tereny RP
-poparcie Habsburgów przez Zygmunta II Wazę (wyprawa oddziałów Andrzeja Lisowskiego tzw. lisowszczycy na Siedmiogród i pomoc Wiedniowi- pierwsza odsiecz) z którymy rywalizowała Turcja
4.Przyczyny powstanie Bohdana Chmielnickiego
-ciągle malejący rejestr kozacki
-konflikt na tle religijnym prawosławno- katolickim
ucisk ukraińskich chłopów pańszczyźnianych przez polskich magnatów kresowych
osobiste krzywdy i urazy, które otrzymał od polskiego szlachcica Czaplińskiego